بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : پنجشنبه 19 دى 1392      14:25

مردم راه تامین وام‌های خرد را پیدا کردند

عدم‌تناسب بین تورم و نرخ سود تسهیلات، مطالبات معوق بانک‌ها و تغییرات نرخ ارز در سال‌های گذشته از مهم‌ترین دلایلی است که موجب شدت‌گرفتن شکل‌گیری پدیده‌ای با نام صندوق خانوادگی شده است.

 از آنجا که نرخ سود تعریف شده برای تسهیلاتی مانند وام خودرو، وام جعاله و وام خرید وسایل منزل متناسب با نرخ تورم نبوده است بنابراین بانک ها کم کم از پرداخت این تسهیلات ارزان قیمت انصراف داده اند.  از سوی دیگر کاهش پرداخت وام های قرض الحسنه نیز عامل دیگری شد برای آنکه اعضای خانواده جهت رفع نیازهای مالی خود دست به کار شده و صندوق قرض الحسنه راه اندازی کنند. این صندوق ها تا جایی توسعه یافته که خانواده ها نیازهای خرد مالی خود را از این محل تامین می کنند و دیگر کمتر خانواده ای را می بینید که در این صندوق ها عضویت نداشته باشد.

کاهش 5/8درصدی حساب های قرض الحسنه

اما اینکه این پدیده چرا تا این حد گسترده شده از سوی کارشناسان با دلایل متفاوت تحلیل می شود ولی آنچه بیشتر افراد بر آن اتفاق نظر دارند کاهش پرداخت وام های قرض الحسنه و تسهیلات ارزان از سوی نظام بانکی است. بر اساس آخرین آمار منتشرشده از سوی بانک مرکزی سپرده های قرض الحسنه در سیستم بانکی کشور در سه ماهه نخست سال ۹۲، با ۲۶هزارو۳۲۰میلیاردریال کاهش به ۲۸۳هزارو۹۵۷میلیاردریال رسید.

به نوشته شرق، این افت 5/8درصدی حساب های قرض الحسنه پس انداز به گفته کارشناسان در پی عملیاتی شدن بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت جذب این نوع از سپرده ها بدون دریافت مجوز از بانک مرکزی و تاسیس شرکت، اتفاق افتاده است. بر اساس این بخشنامه بانک ها برای جذب سپرده های قرض الحسنه موظف به تاسیس شرکت قرض الحسنه و دریافت مجوز از بانک مرکزی شدند. به این ترتیب جذب این نوع سپرده برای هر بانک و هر شعبه ای ممکن نخواهد بود. بانک یک بنگاه تجاری است و تمام فعالیت های خود را بر پایه کسب سود تعریف می کند به همین جهت در سال های گذشته بانک ها بخشی از سپرده های قرض الحسنه را صرف پرداخت تسهیلات با سود بالا می کردند حال آنکه طبق قانون باید تمام این سپرده ها برای پرداخت تسهیلات قرض ا لحسنه صرف می شد.

بانکداری خانگی

طی 30سال گذشته سهم سپرده های قرض الحسنه پس انداز از کل سپرده ها از 25درصد به تدریج کاهش یافته و طی چندسال اخیر کمتر از 9درصد بوده است. این اتفاق به دنبال افت ارزش مداوم سپرده های بانکی در اثر تورم و تمایل مردم به سپرده گذاری در حساب های سرمایه گذاری مدت دار جهت کسب سود شکل گرفته است. اما به عقیده کارشناسان یکی دیگر از علل کاهش سهم سپرده های قرض الحسنه پس انداز در نظام بانکی، رونق گرفتن صندوق های خانوادگی قرض الحسنه ارزیابی می شود. این صندوق ها نه تنها مشکل عبور از پیچ وخم بوروکراسی بانکی را ندارند بلکه برای دریافت آن نیز نیاز به ضمانت کردن دو یا سه نفره و بازگرداندن دوبرابر اصل پول به بانک نیست.

در شرایط دشوار اقتصادی مردم راه های چاره ای برای خود یافته اند. این صندوق ها که به تعبیری به بانک های خانگی شهرت دارد از مبالغ اندک یک میلیون تومانی تا وام هایی قابل توجه تر و تا سقف 20میلیون تومان را وام می دهند.  روال تشکیل صندوق های مزبور به این صورت است که اعضا در یک جلسه خانگی گردهم می آیند و هر یک از آنان مبلغ پول یکسانی را به صندوق واریز می کنند و در همان زمان توسط مدیر صندوق که فرد منتخب و مورد اعتماد همه اعضاست، قرعه کشی انجام گرفته و همه سپرده به فرد برنده واگذار می شود یا اینکه اولویت سپردن کل موجودی صندوق در ماه با کسانی است که احتیاج بیشتری به پول دارند و قبل از جمع آوری پول نیاز خود را با مدیرعامل درمیان می گذارند. فرد برگزیده در دوره های بعدی قرعه کشی شرکت نمی کند اما ملزم است تا پایان یک دور کامل و منتفع شدن همه اعضا از سپرده صندوق، مانند دیگران مبلغ پول تعیین شده را در موعد مقرر به صندوق پرداخت کند. همچنین در مقابل پولی که به فرد مزبور واگذار می شود، چکی با مهلت پرداخت 20ماهه از وی دریافت می شود تا بتواند پول را بازگرداند.

مهناز یعقوبی یکی از افرادی که سال هاست در این صندوق های خانگی عضویت دارد می گوید: ما در صندوقی که تشکیل داده ایم علاوه بر مبلغ تعیین شده ماهانه، مبلغی نیز اضافه دریافت شده که نزد صندوق نگه داشته می شود. این مبلغ به عنوان سرمایه صندوق تلقی شده و پس از گذشت یک سال علاوه بر وام ماهانه، وامی هم از محل سرمایه صندوق به اعضا پرداخت می شود.

لیلا موسوی نیز به عنوان یکی از فعالان در این صندوق اظهار می کند: صندوقی که ما تشکیل داده ایم هر ماه یک میلیون تومان اقساط دارد اما هر فقره وام پرداخت شده 20میلیون تومان است.  وی توضیح می دهد: مسوول صندوق موظف است به مناسبت های مختلف و در اعیاد مذهبی جلسه ای با هزینه خودش برگزار کند و همه اعضا را به صرف شربت و شیرینی دعوت کند.  آزاده خسروی یکی دیگر از شهروندان نیز این صندوق ها را بسیار مطلوب دانسته و می گوید: این صندوق ها در زمانی که نیاز مبرم به پول دارید واقعا به کمک شما می آیند. وی می افزاید: ما در صندوق خانگی خودمان برای پولدارها برنامه داریم به این صورت که افراد متمولی که عضو هستند پول خود را به میزان دلخواه به این صندوق می سپارند و بانک بدون آنکه به اصل پول آنان دست زده باشد، براساس میانگین سپرده به اعضا وام قرض الحسنه با بازپرداخت 36 ماهه می دهد.

اقتصاد راه خود را پیدا می کند

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی در گفت وگو با «شرق» می گوید: اگر نظام بانکی ما یک سیستم روان داشت قطعا مردم، بانک های کوچک ایجاد نمی کردند. بانک ها بسیار گران اداره می شوند. در حال حاضر کارمزد یا به عبارت ساده تر هزینه اداری بانک معادل چهاردرصد است به این مفهوم که پرداخت وام های قرض الحسنه نیز پرداخت چهاردرصد سود را الزام دارد حال آنکه در صندوق های خانوادگی هرگونه سود حذف شده است.

وی اضافه می کند: بانک ها یا تسهیلات نمی دهند یا بسیار گران و سخت تسهیلات پرداخت می کنند. از آنجایی که خانواده ها برای تامین هزینه های ضروری خود مثل هزینه های درمان، جهیزیه و ازدواج نمی توانند از پیچ و خم بوروکراسی بانک ها عبور کنند بنابراین تشکیل این صندوق ها را بهترین راهکار دیده اند. حق شناس خاطرنشان می کند: اقتصاد همیشه راه خود را پیدا می کند. اگر نظام بانکی به بنگاه ها هم در پرداخت تسهیلات، سخت گیری کند، تولیدکنندگان هم نیاز خود را از بازار آزاد تامین خواهند کرد و به عبارتی مردم تا حدی منتظر سیستم بانکی خواهند ماند.

عدم توازن منابع و مصارف، وام دهی را کاهش داد

سیدبهاء الدین حسینی هاشمی، کارشناس بانکی درخصوص دلایل کاهش وام دهی بانک ها می گوید: یکی از دلایل عدم پرداخت وام از سوی بانک ها عدم توازن منابع و مصارف است. ضمن آنکه وام های قرض الحسنه از محل منابع قرض الحسنه تامین می شود که با توجه به آنکه این منابع با سپرده های خرد مردم در بازارهای دیگری که جذابیت بیشتری دارند مانند ارز یا طلا صرف شده منابع زیادی برای قرض الحسنه باقی نمانده است. بخش دیگری از منابع برای وام های قرض الحسنه مطالبات معوق است که تامین نشده و موجب می شود منابع برای اختصاص وام ها کاهش یابد.

وی تحریم ها و محدودیت ها را بی تاثیر در کمبود منابع بانکی ندانسته و تصریح می کند: منابع بزرگ بانک ها و قدرت وام دهی آنها بستگی به منابع بین المللی دارد. این در حالی است که ما از آن منابعی که از طرف بانک های طرف قرارداد با بانک های ایران تامین می شدیم به دلیل تحریم ها محروم هستیم. بنابراین درصد زیادی کاهش منابع داشتیم. حسینی هاشمی درباره توقف وام خودرو از طریق بانک ها نیز می گوید: تولیدکنندگان خودرو با توجه به تغییر نرخ ارز نتوانستند قیمت مشخصی از خودرو را اعلام کنند و سازمان حمایت نیز قیمت هایی عنوان کرده که مورد تایید خودروسازان نیست و منافع آنها را تامین نمی کند. از طرفی دیگر هزینه بانک ها بالاست و نرخ تسهیلات مبادله ای برای دادن وام برای بانک ها به صرفه نیست از این رو از یک سو بانک ها تمارض می کنند و از سوی دیگر نیز خودروسازها اقدام به فروش نمی کنند و بر همین اساس نیز بخشی از لیزینگ ها معاملاتشان متوقف شده است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

کلمات کلیدی : صندوق - وام - قرض الحسنه - سپرده - پول
نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir