هند از چین پیشی خواهد گرفت؟

اقتصاد ایرانی: اقتصاددانان شرق آسیا همواره با پرسشی قدیمی ‏مواجه بوده اند. اینکه آیا رشد سریعتر چین از هند همچنان ادامه خواهد داشت یا اینکه هند به زودی بر چین غلبه خواهد کرد؟ در واقع ریشه این بحث به دهه 1940 بر می‏گردد. زمانی که هند به استقلال و دموکراسی دست یافت در حالی که چین به دست کمونیست ها افتاد. البته خیلی طول کشید تا این دو غول خفته اقتصاد شروع به برخاستن کنند. به این دلیل که دو کشور سیاست هایی را پی گرفتند که بهره وری را کاهش می‏داد و در نتیجه سرمایه گذاری ها چندان با موفقیت روبرو نمی‏شد. هند استبداد در تجارت را برگزید و در آن دوران ما شاهد دخالت های گسترده دولت در اقتصاد و گسترش شرکت های دولتی در این کشور بودیم و دولت کمونیستی چین هم نقش پررنگی را در اقتصاد به عهده گرفت. به همین دلیل تحقق رشد شتابان در چین تا دهه 1980 و در هند تا دهه 1990 به تاخیر افتاد. اما بعد از برچیدن سیاست های ناکارا و ایجاد اصلاحات، هر دو غول خفته بالاخره شروع به برخاستن کردند. رقابت بین دو کشور آغاز شده بود و البته چین به مراتب سریعتر رشد کرد. چرا که ایجاد اصلاحات در فضای سیاسی همگون این کشور راحتتر از ایجاد اصلاحات در دموکراسی هند بود.

اما نشانه هایی وجود دارد که نشان می‏دهد باید به دوام رشد چشمگیر چین مظنون بود. اولین دلیلش اینست که هرچند چین توانست به اصلاحات خود شتاب ببخشد اما الگوی رشد در کشورهای استبدادی تا حد زیادی نامشخص و غیر قابل پیش بینی است. برای مثال وقتی سال ها پیش از یک استاد دانشگاه کلمبیا در مورد دور نمای رشد اقتصادی چین پرسیده شد، او در پاسخ گفته بود که بستگی دارد ابتدا مائو (رهبر انقلاب چین) بمیرد یا چو انلای (اولین نخست وزیر جمهوری خلق چین). همچنین از تجربه دیگر نقاط و حتی تجربه چین در سال های اخیر می‏دانیم که هنگامی که رشد در کشوری شتاب می‏گیرد هم زمان توقعات سیاسی هم ارتقاء پیدا می‏کند. چین همیشه تلاش های آزادی خواهانه را سرکوب کرده است. اما باید دید چین تا کی می‏تواند در مقابل خواست جامعه جهانی و مردم کشورش مقاومت کند. عوامل اقتصادی هم در حال حاضر به ضرر چین عمل می‏کنند. چین برای سال ها قادر بود تا از نیروی کار تمام نشدنی خود بهره ببرد و این باعث شده بود تا امکان رشد اقتصادی بدون افزایش دستمزد کارگران ممکن باشد. اما سیاست های کنترل جمعیت و کمبود زیرساخت های لازم باعث شده است تا این کشور به سمت کمبود نیروی کار و افزایش دستمزدها حرکت کند.

اما هند همچنان می‏تواند از عرضه فراوان نیروی کار بهره ببرد. به علاوه بر خلاف چین، هند هنوز اصلاحات اقتصادی بی شماری را در پیش دارد، خصوصی سازی، اصلاح بازار کار و مانند این ها باعث خواهد شد که زمانی که این اصلاحات عملی شوند اقتصاد هند رشد بیشتری را تجربه کند.

نویسنده: جگدیش باگواتی (استاد دانشگاه کلمبیا)