ستودن، نیکان به جای تخریب شخصیت بزرگان

چه قدر کار خوبی است گرامی داشت. چه قدر کار خوبی است قدرشناسی. چه قدر کار خوبی است سپاس گزاری از نیکان، ستودگان، ستون ستودگان، چه قدر خوب است که این روش ها  تبدیل بشود به یک ارزش اجتماعی در جامعه ما. به جای ناسپاسی، سپاس گزاری را به عنوان ارزش در جامعه کنیم. این جلسه، تشریفات نیست. این جلسه در تاریخ این کشور، در اقتصاد این کشور اثر واقعی خواهد داشت. چرا؟ چون هر جامعه ای به سرمایه هایش ثروت مند است. بزرگ ترین سرمایه یک جامعه، ثروت مادی اش نیست، سرمایه انسانی آن جامعه است. خودمان اگر قدر بشناسیم، از بیگانگان توقع قدرشناسی از سرمایه های خودمان را داریم؟

دیگر این است، اگر نگران هویت ملی هستیم، این الگوهای یک جامعه اند که هویت ملی را تعریف می کنند و حفظ می کنند و ارتقا می بخشد. ایران به چی ایران است؟ تصور کنید ایرانی که حافظ نداشت، تصور کنید ایرانی که فردوسی نداشت، تصور کنید ایرانی که امیرکبیر نداشت. ایران به مفاخرش ایران است. تعریف هویت ایران است و اگر خدای نکرده نسل آینده ما به این تصور برسد که ایران افتخار نداشته است اما همه افتخارش مال هزار سال پیش است، دیگر تولید افتخار ملی نمی تواند کند یعنی ایران در گذشته زندگی می کند. خودمان حکم مرگ ایران را داده ایم. ایران وقتی ایران زاینده و بالنده است که مرتباً قهرمان ملی تولید کند. پس زندگانمان را دریابیم. الگوها ایجاد هویت می کند و چه قدر در نقطه مقابل این رویه ای که متأسفانه در حیات اجتماعی ما بروز و ظهور دارد؛ مدیریتی که می آید یک جا، اولین کاری که می کند مدیر قبلی را تخریب می کند؛ چه قدر بد است این رویه. خودزنی است، خود ویرانگری است. نقاط مثبت یک دیگر را برگزینیم. در این کنار هم قرار دادن سرمایه ها، سرمایه اجتماعی هم افزایی پیدا می کند.

نکته دومی که می خواهم عرض کنم در این است که چه کسانی را باید گرامی داشت؟ آیا مهندس خلیلی که امشب به گرامی داشت او نشسته ایم و به احترام او برخاسته ایم ثروت مندترین مرد ایران بوده است که انتخاب شده؟ قدرت مندترین بوده است؟ بیش ترین تولید را داشته است؟ ما تولیدگر زیاد داریم، چرا مهندس خلیلی؟ بسیار مهم است که در انتخاب شخصیت هایمان یک دینامیزم را معرفی کنیم، یک مسیر اعتلا را معرفی کنیم.

آقای مازلو یک هرمی را ارائه کرد به عنوان هرم رشد انگیزه ها در انسان ها. انسان ها از انگیزه های خوراک و پوشاک حرکت می کنند اما آرام انگیزه هایشان ارتقا پیدا می کند. به خدمت دیگران می رسند به معانی و مفاهیم می رسند. کسانی شایسته گرامی داشت هستند که در مسیر زندگی شان یک مسیر پرواز را ترسیم و تعریف کرده باشند. آیا در کسانی که ما برای گرامی داشت انتخاب می کنیم برویم دنبال کسانی که خوب و زیبا حرف می زنند یا کسانی که خوب و زیبا زندگی کرده اند؟ کسانی که اشعار خوب گفته اند شایسته ترند برای تجلیل یا کسانی که اشعار زیبا را در زندگی خودشان به تصویر کشیده اند؟ زندگی شان یک شعر زیبا، یک غزل خداجویانه و آسمانی بوده است.

نکته سومی که می خواهم تأکید کنم و تشکر کنم از انجمن مفاخر فرهنگی، ورود در یک حوزه بسیار بسیار جدی است در انجام این خدمت سپاس گزاری و آن حوزه اقتصاد است.

ما به حوزه فرهنگ اقتصادی وقتی در مورد فرهنگ حرف می زنیم خیلی کم توجهی کرده ایم، در حالی که بسیاری از بی فرهنگی های ما از حوزه اقتصاد حاصل شده است. قهرمانانی قهرمان فرهنگ هستند که در حوزه اقتصاد فرهنگی عمل کنند؛ در حوزه اقتصاد از اخلاق دم بزنند، نه دم بزنند، نفس بزنند، زندگی کنند. در اقتصاد، حلال و حرام را رعایت کنند، در اقتصاد، تولید و انسان را در هم بیامیزند. فرهنگ اقتصادی جزء اصیل و بسیار تأثیرگذار در مجموعه حیات فرهنگی یک جامعه است. ما در فرهنگ اقتصادی داریم، بسیاری از رویش ها و بسیاری از ریزش ها را بپردازیم به فرهنگ اقتصادی. سال تولید ملی باید تبدیل می شد به یک فرصتی برای این که در حوزه فرهنگ در موضوع اقتصاد سخن گفته شود. برای نسل آینده بسیاری از آموزه های منفی چه در حوزه اقتصادی و چه در حوزه فرهنگی بر این حوزه مشترک فرهنگی- اقتصادی تعریف می شود. سؤال های پاسخ داده نشده. آیا برای موفق بودن باید دروغ گفت یا نباید دروغ گفت؟ آیا سخن گفتن از احسان مبتنی براحساس است یا در آن عقلانیت اقتصادی هم هست؟ آیا موعظه های دینی در آخرت گرایی به معنای ترک دنیا هست یا نیست؟ این ها سؤال های جدی است که ما در تربیت نسل آینده باید به آن ها بپردازیم و هیچ آموزشی بهتر از نشان دادن یک الگو نیست که در اقتصاد زندگی کرده، خاک خورده، رشد کرده و در تمام این مسیر اخلاقی زندگی کرده و اخلاقی موفق شده.

چهارمین نکته هم، تجلیل از مفاخر زنده است. به زندگان بپردازم تا زندگی بدهیم. تجلیل از گذشتگان خوب است، اما ما ایرانی ها یکی از آموزه های منفی فرهنگی مان این است که حجاب معاسرت خیلی جلوی چشممان را می گیرد. آن هایی را که داریم قدر نمی شناسیم. تا هستم بوسه بر گونه ام بزن    فردا بوسه بر خاک زدن فایده ای ندارد

تجلیل از زنده گان فایده وجودی زنده گان را هزاران برابر می کند و خود آن فرد را هم یک آدم دیگری می کند در اثرگذاری.

نکته پنجم، مهندس خلیلی است. همه آن چه گفتم در وجود این مرد تجلی پیدا کرده است. من 12 نکته نوشتم و برای این 12 نکته شاید بتوانم اگر نه 12 ساعت، اما 12 یک ربع می توانم حرف بزنم اما وقتم تمام شده.

به عنوان یک مدیر صنعتی الگوی موفقی را ارائه کرده است مهندس خلیلی.  دوم، سازمان سازی را یک الگوی ایرانی ارائه کرده. توانسته است در شرکت خودش انسجام ایجاد کند، تداوم نسلی که یک مسأله گریبان گیر شرکت های ایرانی است برایش الگو بدهد و بتواند رشد فزاینده همراه با حفظ کیفیت را به نمایش بگذارد.

سوم، مشکلات برایش پیش آمده، خسته نشده، رها نکرده، ایستادگی کرده، 20 سال روی حقش پافشاری کرده، تا توانسته است حقی را که تشخیص داده بود بر کُرسی بنشاند. در اصلاح اقتصادی محیط پیرامون پای فشرده. این صبر، این پای مردی از اصلی ترین درس هایی است که ما به نسل جدید و جوانمان باید بدهیم. باید در این  مملکت ماند و این مملکت را آباد کرد. دیگران نخواهد آمد از جای دیگر، نه از کره مریخ، نه از کشورهای دیگر که این مملکت را بسازند. این آب و خاک مال ماست، باید بسازیم، باید آباد کنیم. این را باید با زندگی ثابت کرد.

چهارم خدمت اجتماعی، کار خیر اما از مسیر شغل آفرینی، نا با گداپروری، نه با پول رانت به دست آوردن و بخشی اش را و جزئی اش را برای نمایش و تطهیر هزینه کردن. با کار اقتصادی که خود آن کار اقتصادی کار خیر باشد. کاری خیرتر از ایجاد شغل آبرومندانه و عزت مندانه یعنی تولید عزت در  جامعه نیست. ما از طریق اقتصاد اعانه ای و توزیع صدقه، به یک ملت با عزت نمی رسیم. با ایجاد فرصت شغلی که جوان و مهندسی که آن جا کار می کند احساس کند با کارش، با ابتکارش دارد نان حلال به دست می آورد، این تولید عزت است.

پنجم، خدمت تشکلی. نهادسازی اجتماعی یک درجه بالاتری از شخصیت را می طلبد. مدیر بنگاه می شود زاده شد، مدیر یک تشکل هم می شود زاده شد، تا حدودی به آسانی شد، اما خلاقیت در ساختن یک تشکل اجتماعی، صبوری و بردباری در مقابل خیلی از اصطکاکات اجتماعی که متأسفانه در زندگی تشکلی جامعه ما هست. صبوری کردن، به دل نگرفتن، به روی خود نیاوردن. در انجمن مدیران صنایع، در اتاق ایران من شاهد بوده ام، روزها، ماه ها و سال های صبوری این مرد را و همیشه با لبخند.

ششم، جمع کردن بین خدمات خرد و خدمات کلان. بعضی از ما فقط خرد می بینیم ، بعضی ها فقط کلان می بینیم. این که کسی شخصیتی داشته باشد هم به کلان اقتصاد کشور بیندیشد، روی استراتژی توسعه صنعتی کشور وقت بگذارد. شب ها و هم در یک گوشه ای در یک بنگاه یک کاری که به چشم هیچ کس نمی آید و هیچ کس به فکر نیست، او به دنبال این است آن خلاُ و نقطه را به آن می رسد، وقت می گذارد، هیچ کس هم خبر ندارد.

هفتم، خود را فراموش کردن. ظاهراً حوزه اقتصاد حوزه ای است که همه کلاس های اقتصاد، خودخواهی می آموزند. ماکزیمم کردن سود، از بین بردن رقیب. از اقتصاد ما این چیزی را شنیده ایم. در اقتصاد بودن و به فکر خود نبودن، بی ریا، بی چشم داشت، بی تظاهر.

هشتم، توجه به فرهنگ و پژوهش، کار صنعتی کردن و در عین حال با عالمان و خردمندان و دانش وران، جوشیدن، تواضع کردن. نازهای دانشمندان را خریدن. برای پژوهش خرج کردن. سرمایه گذاری برای آینده را فهمیدن. این ها خیلی شایسته تجلیل است.

نهم، روحیه دینی بی ریا. دین را در عمیق ترین و اصیل ترین معنایش فهمیدن که اخلاق است. «اِنَّما بُعِثتُ لِاُتممَ مَکارمَ الاَخلاق» گاهی آن قدر که ما به بعضی ظواهر و شعائر می پردازیم، به روح و به قلب تپنده حیات دینی که اخلاق است کم توجه می کنیم.

دهم، هم گرایی و تأکید بر نقاط مشترک. رسیدن به این تجربه که در یک حرکت اجتماعی همه آدم ها مثل هم نیستند، هیچ دو نفری مثل هم نیستند. نقاط مشترک را پیدا کردن و این نقاط مشترک را سرمایه حرکت جمعی قراردادن.

یازدهم، جمع بین اصالت و نوگرایی. مهندس خلیلی از معدود پیرمردهایی است که هیچ جوانی در کنار او احساس بیگانگی نمی کند. آغوش به روی جوانان گشودن، در عین حال قدر اصالت ها را دانستن.

دوازدهم، فروتنی. خلیلی این درس را آموخته است که با کوچکی می شود به بزرگی رسید. بزرگواری مبارک شما باد.