راه های مالی مقابله با داعش کدامند؟

اقتصاد ایرانی: باراک اوباما در حال طرح ریزی استراتژی خود برای مقابله با داعش است، گروهی که وحشی گری های آن در عراق و سوریه گسترش یافته و بار دیگر توجه آمریکایی ها را به درگیری های منطقه معطوف ساخته است. بسیاری از رئیس جمهور آمریکا خواسته اند تا اقدام نظامی را علیه این گروه صورت دهد. اما اگر اوباما می خواهد بر این گروه غلبه کند، به چیزی بیش از حمله هوایی نیاز دارد و باید مسائل مالی را در نظر گیرد.

ایدئولوژی، شهوت خشونت و قدرت می تواند به کسانی که برای داعش می جنگند انگیزه دهد اما پول موجب ادامه حرکت و بقای داعش است. داعش نیز همانند هر گروه دیگر هزینه هایی برای پرداخت و شکم هایی برای سیرکردن دارد. حتی برای ثروتمندترین گروه تروریستی جهان نیز پول به آسانی به دست نمی آید و هیچ چیز در جهان رایگان نیست.

پس پول های داعش از کجا می آید؟ گروه مطالعاتی رند مطالعات مالی و مدیریت سازمانی بر روی القاعده و داعش در عراق با استفاده از اسناد و مدارک آن ها انجام داده است. این مطالعات و تحلیل ها هنوز در حال بررسی است. مهم ترین چیز برای برای سیاست گذاران آمریکایی یادآوری این نکته است که داعش راه های مالی برای حمایت از یک جنگ بلندمدت را در اختیار دارد (بنا بر گزارش اخیرگاردین چیزی حدود ۲ میلیارد دلار) در همین زمان، داعش روش های جمع آوری کمک های مالی را ترجیح می دهد. این گروه در اواخر سال ۲۰۰۹ به شدت آسیب دید که علت آن نیز ترکیب نیروهای عراقی و ائتلافی و حضور حکومت عراق بود و البته بار دیگر نیز می تواند به سختی آسیب ببیند.

داعش بدون ایجاد یک نظم سیاسی مشروع و پذیرفته شده، از بین نخواهد رفت و به فعالیت خود ادامه خواهد داد. داعش اغلب پول های خود را در عراق و سوریه تولید می کند. جریان درآمدی آن شامل قاچاق سوخت به کشورهای دیگر منطقه، اخاذی، مالیات های اقلیت های غیر مسلمان و سایر فعالیت های مجرمانه می شود.

نفت بزرگ ترین منبع درآمد داعش و در عین حال بزرگ ترین مشکل آن نیز هست. داعش ده ها پایگاه نفتی سوریه و عراق و چند پالایشگاه را در اختیار دارد. رند پیش بینی کرده که ظرفیت تولید این مراکز بیش از ۱۵۰ هزار بشکه در روز است، اگرچه تولید واقعی بسیار کم تر است.

داعش این نفت را در تانکرهایی که برای پهپادهای بر فراز آسمان قابل مشاهده است قاچاق می کند، بدین ترتیب این قاچاق چندان هم مخفیانه نیست. این گروه نفت ها را به هرکسی که خریدار آن باشد می فروشد. مبلغ آن هم کم تر از قیمت جهانی به فروش می رسد. درآمد آن ها نیز در رسانه ها حدود 1، 2 و حتی 3 میلیون دلار در روز پیش بینی شده است.

اما این پول های داعش به کجا می رود؟

داعش از قدیم به اعضای خود پول پرداخت می کرده است که این پول بر اساس هر فرد و مخارج اضافه زنان و فرزندان و زنان وابسته آن ها پرداخت می شود. برای مثال در الانبار عراق، این میزان ۴۹۱ دلار در هر سال در طی سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ بوده است. این میزان در موصل سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ نیز همین مقدار بوده است. مبالغ در صورت کشته و یا اسیر شدن عضو داعش، به خانواده وی پرداخت خواهد شد.

این گروه برای اعضای عالی رتبه خود، هزینه بیشتری نیز پرداخت می کند. در گذشته نیز داعش گاهی از وکلا برای کمک به زندانیان خود استفاده می کرد. گروه از خانه های امن برای خرید و نگهداری سلاح ها بهره می گیرد.

داعش به عنوان یک گروه مبتنی بر پول بر کشورهای دیگر نه فقط برای توزیع پیام خود که برای انتقال پول متکی است.

از آنجایی که داعش خود را دولت می داند، بنابراین هزینه های اداری نیز دارد. باید برای مناطقی که تحت کنترل خود دارد، برق، آب تامین کرده و جاده ها را تعمیر کند. اما آسیب پذیری هایی نیز دارد چرا که یک جمعیت ناراضی نمی تواند ذیل رهبری داعش به صورت انفعالی باقی بماند.

حتی اگر داعش حدود ۳ میلیون دلار در روز درآمد داشته باشد، درآمد سالیانه آن حدود ۱ میلیارد دلار در سال خواهد بود. اما داعش کسب و کاری بیش از آنکه ما اطلاع داریم، انجام می دهد و بنابراین می توان این مبلغ را دو برابر کرد؛ یعنی حدود ۲ میلیارد دلار در سال. اگرچه یافتن جمع دقیق آن دشوار است اما دولت عراق بیش از ۲ میلیارد دلار در سال هزینه حکومت داری، حقوق کارمندان، خدمات شهروندی و سایر مخارج می کند. بدین ترتیب داعش همان سطح خدمات دولت عراق را ارائه نمی کند.

در همین حال نیروهای خارجی می توانند کار کمی برای این اخاذی و اختلالات قلمرو داعش انجام دهند. قاچاق سوخت می تواند تا حدود متوقف شود. منابع اطلاعاتی آمریکا ، عراق و هر کشور دیگری باید بر شناسایی واسطه ها و خریداران سوخت قاچاق و هر روش دیگری برای توقف این خرید ها تمرکز کند.

تخریب زیرساخت های نفتی اثر معکوس می تواند داشته باشد چراکه تعمیر آن هزینه بر خواهد بود و دولت نیز به درآمد های  نفتی آن نیاز دارد. اما پالایشگاه های متحرک می توانند مورد حمله قرار گیرند. پالایشگاه ها و جاده ها می توانند به آسانی تعمیر شود اما در حال حاضر دسترسی آن ها باید برای داعش محدود شود.

منبع: پولتیکو