نگاه‌ها در مذاکرات به هم نزدیک شده است

اقتصاد ایرانی: همزمان، رئیس جمهوری ایران، وزیر امور خارجه و دبیر شورای امنیت ملی نیز هر کدام در اظهارات جدید خود از آمادگی برای رسیدن به توافق در صورت به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته ای ایران خبر داده اند. ناظران معتقدند که با توجه به تحولات صورت گرفته در هفته های اخیر و تایید آژانس در خصوص عمل کردن ایران به مفاد برنامه اقدام مشترک، زمینه ها برای رسیدن به توافق جامع بیش از پیش در حال مهیا شدن است.
به گزارش ایسنا، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در جریان سفر به استان زنجان در جلسه شورای اداری این استان شرکت کرد و با اشاره به تحولات هسته ای گفت: «مساله هسته ای از طریق مذاکرات در مسیر روشنی قرار گرفته و در درون مذاکرات نگاه ها به هم نزدیک شده است. بنابراین اگر عقلانیت در کشورهای۱+۵ وجود داشته باشد می توان به تفاهم در زمینه هسته ای دست یافت.»
همزمان دبیر شورای عالی امنیت ملی، لغو همه تحریم ها را ضرورتی غیر قابل اجتناب برای دستیابی به توافق جامع در مذاکرات هسته ای عنوان کرد و گفت: «تیم مذاکره کننده هسته ای ایران با اختیارات کافی، همه ابتکارات ممکن را برای دستیابی به توافق با حفظ حقوق هسته ای ایران به کار خواهد گرفت.» به نقل از دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، علی شمخانی روز یکشنبه در دیدار «بورگه برنده» وزیر خارجه نروژ با بیان اینکه برنامه هسته ای ایران در گذشته و حال کاملا شفاف و صلح آمیز و در چارچوب قوانین مربوطه بوده است، گفت: «ایران به عنوان یک کشور قربانی سلاح های کشتار جمعی، از جدی ترین مخالفان تولید و انباشت این گونه سلاح ها است.»
دبیرشورای عالی امنیت ملی گفت: «انتظار ما این است که آژانس و کشورهای عضو شورای حکام راهبرد خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای و سیاست های عدم اشاعه را در مورد کشورهای دارای سلاح های هسته ای با جدیت پیگیری کنند.»
در این دیدار «بورگه برنده» از ایران به عنوان کشوری مهم و تاثیرگذار در منطقه یاد کرد و گفت: «ایران نقش سازنده ای در شکل گیری روند ثبات و آرامش در عراق و سوریه داشته و همکاری های منطقه ای برای ایجاد آرامش پایدار در این نقطه حساس از جهان امری ضروری است. وی با تاکید بر حق ایران در بهره مندی از برنامه صلح آمیز هسته ای نسبت به حصول توافق نهایی بین ایران و کشورهای ۱+۵ ابراز امیدواری کرد.»

 رسیدن به توافق کلی در همه زمینه ها
همزمان حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز در دیدار با وزیر خارجه نروژ گفت که اگر طرف های مذاکره کننده هسته ای اراده جدی داشته باشند، در زمان باقیمانده می توانیم به توافق کلی در همه زمینه ها دست پیدا کنیم. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی روز یکشنبه در دیدار بورگه برنده وزیر امور خارجه نروژ با بیان اینکه ایران و نروژ همواره روابط بسیار مناسبی با یکدیگر داشته اند، گفت: «شرایط امروز منطقه و جهان ایجاب می کند که رایزنی های بیشتری با هم داشته و روابط دو کشور را هر چه بیشتر تقویت کنیم.»
رئیس جمهوری افزود: «ایران و نروژ از توانایی ها و امکانات زیادی برای ارتقای سطح روابط خود در عرصه های گوناگون به ویژه در فعالیت های اقتصادی برخوردارند و باید آنها را تقویت کنیم.» رئیس شورای عالی امنیت ملی، تحریم های اعمال شده علیه ملت ایران را غیرقابل قبول و نادرست دانست و گفت: «تحریم ها به نفع هیچ کس نیست.»
روحانی در ادامه به مذاکرات هسته ای اشاره کرد و گفت: «ایران در مذاکرات خود جدی است و در زمینه مسائل هسته ای بسیار شفاف بوده و فعالیت های ما زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی و درچارچوب ان پی تی قرار دارد.» رئیس جمهوری تاکید کرد: «امیدوارم در موضوع هسته ای به همان اهدافی که اعلام کرده ایم یعنی نتیجه برد - برد که به نفع طرفین خواهد بود، برسیم.«
رئیس شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد: «اگر طرف های مذاکره کننده هسته ای اراده جدی داشته باشند، در زمان باقیمانده می توانیم به توافق کلی در همه زمینه ها دست پیدا کنیم.» روحانی برقراری امنیت پایدار در منطقه و جهان را نیازمند رایزنی و همکاری های بیشتر کشورها دانست و گفت: «جمهوری اسلامی ایران قربانی تروریسم و سلاح های کشتار جمعی (شیمیایی) بوده و پیشنهاد دهنده خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای است.

آماده توافقیم
از سوی دیگر وزیر امور خارجه ایران نیز در دیدار با وزیر خارجه نروژ به مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ اشاره کرد و گفت: «در صورتی که حقوق هسته ای ایران به رسمیت شناخته شود آماده توافق هستیم.» به گزارش اداره کل دیپلماسی رسانه ای وزارت امور خارجه، بورگه برنده وزیر امور خارجه نروژ که به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده است، عصر یکشنبه با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه دیدار و گفت و گو کرد. وزیر امور خارجه ایران با اشاره به تحصیل دانشجویان ایرانی در نروژ ، موضوع مشکلات تحصیلی و اقامت برخی از دانشجویان ایرانی در نروژ را یادآور شد و تاکید کرد: «همان گونه که در ملاقات قبلی در نیویورک مطرح کردم وضعیت دانشجویان ایرانی در نروژ برای ما مهم است.»
وزیر امور خارجه نروژ با اشاره به مذاکرات جاری هسته ای ابراز امیدواری کرد این مذاکرات به توافق جامع و نهایی منجر شود. او تاکید کرد: «این توافق شرایط جدیدی را در مناسبات بین اتحادیه اروپا و ایران ایجاد خواهد کرد.» وزیر امور خارجه نروژ در مورد وضعیت دانشجویان ایرانی نیز گفت:دو سوم درخواست های دانشجویان برای تحصیل در نروژ مورد قبول واقع شده است.

 تعیین زمان و مکان دور بعدی مذاکرات
پس از آنکه اتحادیه اروپا جدول زمانی مذاکرات هسته ای را مشخص کرد و از دیدار سه جانبه هفته آینده کری، ظریف و اشتون در مسقط خبر داد، یک عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران گفت که در نشست یک روزه مسقط که قرار است روز سه شنبه (۲۰ آبان) برگزار شود، درباره زمان و مکان دور بعدی مذاکرات با ۱+۵ گفت و گو و توافق می کنیم.
این عضوتیم مذاکره کننده هسته ای در واکنش به انتشار اخباری مبنی بر برگزاری دور بعدی مذاکرات ایران و ۱+۵ در تاریخ  نوامبر گفت: «روزهای یکشنبه و دوشنبه هفته آینده (۹ و ۱۰نوامبر) نشست سه جانبه بین ظریف،کری و اشتون در مسقط پایتخت عمان برگزار می شود و قرار است روز سه شنبه (۲۰ آبان ماه/۱۱ نوامبر) نیز مذاکرات ایران و ۱+۵ نیز در مسقط برگزار شود.»
او با بیان اینکه هنوز زمان و مکان دوربعدی مذاکرات مورد توافق قرارنگرفته است، افزود: «در نشست مسقط درباره دور بعدی مذاکرات ایران و ۱+۵  گفت و گو و توافق خواهیم کرد.» این عضو تیم مذاکره کننده هسته ای همچنین تاکید کرد: «البته طبیعی است که در روزهای منتهی به ۲۴  نوامبر جلسات ما با ۱+۵ و مباحث مورد بحث جدی تر و دشوارتر خواهد شد.»
سخنگوی رئیس جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه اعلام کرد که ایران و ۱+۵ دور جدید مذاکرات درباره برنامه هسته ای ایران در وین را روز ۱۸ نوامبر (۲۷ آبان) آغاز می کنند. سیدعباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای روزگذشته (یکشنبه) ضمن اعلام برگزاری نشست سه جانبه در مسقط عمان گفته بود که در نشست سه جانبه ظریف کری و اشتون طرفین درباره موضوعات غنی سازی و تحریم ها با یکدیگر بحث و گفت وگو می کنند. پیش از این ظریف، کری و اشتون در روزهای ۲۲ تا ۲۴ مهرماه با یکدیگر دیدار سه جانبه داشتند و درباره موضوعات اختلافی یعنی میزان غنی سازی اورانیوم ایران، نحوه لغو (برداشتن) تحریم ها و مدت زمان توافق مذاکره کردند.

 ایران به مفاد متن توافق عمل کرده است
همزمان با این تحولات، یوکیا آمانو بار دیگر در اظهاراتی دوپهلو گفت: «آژانس تاکنون نتوانسته است به اطمینان قطعی در مورد صلح آمیز بودن بخش پنهان مواد و فعالیت های هسته ای ایران دست یابد.» به نقل از خبرگزاری شینهوا، روز دوشنبه یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در سخنانی ایران را ملزم به اجرای کامل مفاد ذکر شده در چارچوب قرارداد همکاری مورد توافق دو طرف در زمان تعیین شده دانست.
ایران و آژانس در نوامبر سال گذشته یک قرارداد همکاری را به امضا رساندند که بر طبق آن ایران ملزم شد همه ابهامات گذشته و حال حاضر مربوط به برنامه هسته ای خود را رفع کند. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی که در شصت و نهمین جلسه دوره ای سازمان ملل متحد در نیویورک حضور یافته بود در این باره افزود: «ایران تاکنون به اکثر مفاد ذکر شده در متن توافق عمل کرده است اما نه به همه آن.»
او تاکید کرد: «آژانس در حال حاضر نمی تواند این موضوع را قبول کند که همه مقادیر اورانیومی که در ایران وجود دارد تنها برای اهداف صلح آمیز استفاده شود. آژانس همچنان در تلاش است تا با بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران انحراف نداشتن در برنامه هسته ای ایران را تایید کند. اما این درحالی است که ما تاکنون نتوانسته ایم به اطمینان قطعی در مورد صلح آمیز بودن آن بخش از مواد و فعالیت های هسته ای پنهان ایران دست یابیم.»
با توجه به اینکه اخیرا پیشرفت های خوبی در همکاری بازرسان آژانس و ایران به وجود آمده است با این حال آمانو از ایران درخواست کرد که با پیشنهادهای راهبردی و اجرای اقدامات عملی موثر، همه نکات مبهم برنامه هسته ای اش را رفع کند.

 واکنش وزارت خارجه به یک ادعا
از سوی دیگر سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به ادعای نیویورک تایمز مبنی بر موافقت ایران با انتقال بخشی از ذخایر اورانیوم غنی شده خود به روسیه، گفت: «مذاکره کنندگان ایرانی با در نظر داشتن منافع ملی در مذاکرات حضور پیدا خواهند کرد.» مرضیه افخم در واکنش به ادعای نیویورک تایمز برای چندمین بار تاکید کرد که هیچ یک از گمانه زنی ها و شایعاتی که توسط برخی رسانه های خارجی و با اغراض خاص سیاسی صورت می گیرد، مورد تایید نیست.
او تلاش این رسانه ها برای تخریب فضای سیاسی موجود پیش از آغاز دور جدید مذاکرات را تقبیح کرد و گفت: «مذاکره کنندگان ایرانی بدون توجه به این جوسازی ها و صرفا با در نظر داشتن منافع ملی و حقوق مردم ایران در مذاکرات حضور پیدا خواهند کرد.» روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی، مدعی شده بود که ایران پذیرفته در صورت دستیابی به توافقی جامع، بخش زیادی از ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به روسیه منتقل کند.
این روزنامه با نقل این موضوع از «مقامات و دیپلمات های دخیل در مذاکرات»، نوشته است که موافقت ایران با این پیشنهاد، یک گشایش بزرگ در مذاکراتی است که تاکنون در بن بست بوده است. این گزارش می افزاید: «بر اساس توافق ارائه شده، روس ها اورانیوم را به میله های سوختی مخصوص نیروگاه برق هسته ای بوشهر تبدیل می کنند.»
نیویورک تایمز به نقل از «یک آمریکایی عمیقا دخیل در این مباحث»، نوشته است: «اگر توافق ایران-روسیه محقق شود، می تواند سنگ بنای چیزی بسیار بزرگتر باشد.» وندی شرمن، نماینده آمریکا در مذاکرات هسته ای که روز دوشنبه به عنوان قائم مقام وزارت خارجه آمریکا نیز معرفی شده است، پیش از این در سخنانی گفته بود: «ما پیشرفت قابل توجهی بر سر مسائلی که به نظر می رسید امکان حل آنها وجود ندارد، به دست آورده ایم.»

 شرمن، قائم مقام وزارت خارجه آمریکا شد
در همین ارتباط معان وزیر خارجه آمریکا و نماینده این کشور در مذاکرات هسته ای، با حفظ سمت، به عنوان قائم مقام جدید وزارت خارجه آمریکا معرفی شد. به گزارش خبرگزاری فارس، «وندی شرمن» که سرپرستی تیم آمریکا در مذاکرات هسته ای را بر عهده دارد، روز دوشنبه به عنوان قائم مقام موقت وزارت خارجه آمریکا معرفی شد.
شرمن در حال حاضر معاون «جان کری» وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی است. بنا بر اعلام وزارت خارجه آمریکا، وی با حفظ این سمت، از این پس تمامی اختیارات قائم مقام را نیز عهده دار خواهد شد. پایگاه خبری المانیتور گزارش داده است که شرمن تنها به مدت یک سال می تواند به عنوان قائم مقام موقت فعالیت کند و پس از آن برای تصدی دائمی این سمت، نیاز به تایید کنگره دارد.
قائم مقام پیشین وزارت خارجه آمریکا، «بیل برنز» دیپلمات کهنه کار این کشور بود که هفته گذشته از این سمت بازنشسته شد. گفته می شود او نقش مهمی در مذاکرات دوجانبه با ایران داشته است. بنا بر اعلام مقامات آمریکایی، برنز همچنان به عنوان مشاور ویژه، تیم آمریکایی را در مذاکرات با ایران همراهی می کند.

 تحلیل وزیر خارجه آلمان از مذاکرات
در سوی دیگر ماجرا، وزیر خارجه آلمان در سخنانی بار دیگر درباره اعمال تحریم های جدید علیه ایران در صورت عدم دستیابی به توافق نهایی هسته ای هشدار داد. به گزارش خبرگزاری فارس «فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر خارجه آلمان دیروز در اظهاراتی، ایران را به اعمال تحریم های بیشتر در صورت عدم دستیابی به توافق هسته ای تهدید کرد. او گفت: «در صورتی که توافقی بلندمدت با ایران حاصل نشود، آمریکا تحریم های بیشتری را علیه ایران اعمال خواهد کرد.» خبرگزاری آلمان به نقل از وزیر خارجه این کشور نوشت که ایران و ۶ کشور، بیش از هر زمان دیگری به نسبت ۱۰ سال گذشته به هم نزدیک شده اند.
اشتاین مایر که در نشست (ASEAN) در اندونزی سخن می گفت، افزود:«در صورتی که ایران بخواهد، ما می توانیم پیشنهادی ارائه دهیم که رد کردن آن برای ایران دشوار است، اما اگر ما نتوانیم به توافق نهایی برسیم، باید بگویم که متاسفانه انتخابات میان دوره آمریکا برگزار می شود و بدون موافقت آمریکایی ها، تصمیم درباره تحریم های جدید علیه ایران گرفته می شود. در صورتی که چنین شود، تصمیم برای اعمال تحریم های جدید گرفته می شود و من فکر می کنم در ۲ سال باقیمانده از ریاست جمهوری اوباما امکان دیگری برای از سرگیری مذاکرات نخواهد بود.»