بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 17 آبان 1393      12:25

مدل پسران برای تامین استقلال بانک مرکزی در ایران

اقتصاددان سرشناس ایرانی با ارائه سه متغیر در حوزه نصب و عزل رئیس کل بانک مرکزی مدلی برای تامین استقلال بانک مرکزی در ایران ارائه کرد.

اقتصاد ایرانی: محمدهاشم پسران استاد دانشگاه کارولینای جنوبی و یکی از شانس های نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۳ استقلال بانک مرکزی را از پایه های اصلی ثبات اقتصاد عنوان و اظهار کرد: در فرآیند تامین استقلال یکی از مقوله های مهم کیفیت انتصاب، دوره ریاست و نحوه عزل است.
پسران با تاکید بر اهمیت میزان دوره و نحوه عزل گفت: تعریف مطلوب این دو شاخصه در مقایسه با روش انتصاب از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است. به گفته این اقتصاددان مشهور ایرانی، دوره ریاست بانک مرکزی نباید از هفت سال کمتر باشد و فرآیند عزل رئیس کل نیز نباید به آسانی صورت گیرد. او ادامه داد: در صورتی که دو متغیر دوره ریاست و عزل از این کیفیت برخوردار باشد، آنگاه مقام پیشنهاد دهنده یا منصوب کننده موضوعیت خود را از دست می دهد. او در تبیین منظور خود به تجربه انگلستان اشاره و اظهار کرد: در دولت انگلیس، رئیس کل بانک مرکزی را وزیر دارایی یا همان خزانه داری معرفی می کند؛ اما تا پایان این دوره هر وزیر دارایی بر سرکار باشد، نمی تواند او را عزل کند. به گفته وی مسوولیت های رئیس کل بانک مرکزی در این کشور ازسوی پارلمان تعیین می شود و عزل آن به سادگی نیست. او یکی دیگر از ملاک های تامین استقلال را دوره ریاست دانست و گفت: معمولا در کشورهای توسعه یافته دوره ریاست بیش از هفت سال تعیین می شود و بررسی های تجربی هم نشان داده هر چه دوره ریاست طولانی تر بوده، سیاست ها با ثبات تر و نرخ تورم کمتری مشاهده شده است.
به گزارش اقتصاد نیوز، اواخر شهریورسال گذشته هفته نامه اکونومیست آگهی به چاپ رسانده بود که سفارش دهنده آن دولت و وزارت خزانه داری بریتانیا بود. در این آگهی نوشته شده بود: پست ریاست بانک مرکزی انگلستان در ژوئن ۲۰۱۳ میلادی و با بازنشستگی سر مروین کینگ خالی خواهد شد. رئیس بانک مرکزی رهبری بانک مرکزی انگلستان را برعهده داشته و نقش مهمی در تنظیم سیاست های پولی و مقررات مالی ایفا می کند. این مقام به عنوان رئیس شورای سیاستگذاری پولی، کمیته سیاست های مالی و از سال آینده نیز ریاست شورای مقررات احتیاطی را برعهده خواهد داشت. رئیس کل بانک مرکزی در عین حال نماینده بانک در نهاد های مهم بین المللی از جمله، گروه ۷ و گروه ۲۰، شورای ریسک سیستمی اروپا و بانک تسویه حساب بین المللی در بازل سوئیس خواهد بود. رئیس کل بانک مرکزی رابطه کاری نزدیکی با وزیر خزانه داری و همچنین وزارت خزانه داری بریتانیا که تنظیم چارچوب فعالیت ها و وظایف بانک مرکزی را برعهده دارد، خواهد داشت.
مهم ترین بخش این آگهی مربوط به خصوصیات فردی رئیس کل بانک مرکزی انگلستان است. در آگهی اکونومیست به توانایی ها، مهارت ها و برخورداری از دانش بالا در حوزه اقتصاد و بازارهای مالی نیز اشاره شده بود؛ اما در کمال تعجب از لزوم داشتن پی اچ دی یا هر مدرک عالی دیگری سخن به میان نیامده بود. با این توضیحات از متقاضیان خواسته شده بود رزومه خود را برای آگهی دهندگان ارسال کنند.

روش پیشنهادی انتخاب رئیس کل در ایران
پروفسور پسران با تاکید بر رعایت ملاک های استقلال گفت: اگر فرآیند انتخاب رئیس کل بانک مرکزی با توجه به شاخص مهم تامین استقلال (دوره ریاست و نحوه عزل) تدوین و قانونی شود آن وقت یک گام به تامین استقلال بانک مرکزی نزدیک شده ایم.
وی برای تبیین موضوع به ذکر مثالی پرداخت و گفت: فرض کنید رئیس کل بانک مرکزی توسط یک مرجعی مثل وزیر اقتصاد انتخاب شود، اما دوران ریاست وی بر بانک مرکزی ۱۰ سال باشد و دولت (حتی در صورت تغییر) نتواند او را عزل کند آن وقت مقام منصوب کننده می تواند محل مناقشه نباشد. پسران با اشاره به اینکه در کشورهایی که دارای بانک مرکزی مستقل هستند برای احراز این مقام شرایط روشنی تعیین می شود، گفت: نهاد معرفی کننده باید کاندیدای ریاست را با توجه به این استانداردها پیشنهاد دهد. وی به سیاست گذاران پیشنهاد داد: دوران ریاست بانک مرکزی در قانون افزایش یابد و کسی نتواند او را در دوران ریاستش تغییر دهد. مگر اینکه از نظر مالی قصوری کند که این موضوع مربوط به قوه قضائیه می شود. پروفسور پسران در پاسخ به این پرسش که آیا انتخاب رئیس کل بانک مرکزی توسط وزیر اقتصاد باعث وابسته شدن بانک مرکزی به دولت نمی شود؟ گفت: اگر قانون گذار به متغیرهای دوران ریاست و نحوه عزل توجه کند پاسخ سوال می تواند خیر باشد. وی گفت: با فرض در نظر گرفتن این دو متغیر وزیر امور اقتصادی و دارایی می تواند یک نفر را که همراه، هم پایه و هم فکر خودش است معرفی کند. در همه دنیا هم این اتفاق می افتد. پسران با اشاره به اقدامات انجام شده در ایران برای تعیین رئیس کل مدل پیشنهادی خود را حرکت به سوی استقلال بانک مرکزی ارائه کرد. او این مدل چند مرحله ای را به گونه ای طراحی کرد که در انتخاب رئیس کل مشارکت نخبگان، سیاست گذاران و قانون گذاران مشارکت دارند.
وی در عین حال پیشنهاد داد: گروهی از صاحب نظران مثل شورای پول و اعتبار، چند نفر را به وزیر اقتصاد پیشنهاد و او از میان این افراد یک نفر را به دولت معرفی کند. وی این اقدام را از آن جهت مفید دانست که اگر فرد معرفی شده در هیات دولت رای نیاورد، وزیر اقتصاد بتواند از بین افراد پیشنهادشده فرد دیگری را معرفی کند. وی گفت: در گام بعد پیشنهاد می دهم بعد از تایید دولت، مجلس هم ریاست بانک مرکزی را تصویب کند تا فرآیند انتصاب به صورت چند مرحله و اجماعی اتفاق افتد. وی در توضیح مرحله بعد از تایید رئیس کل در مدل پیشنهادی خود گفت: در گام آخر باید تدابیر قانونی اتخاذ شود که پس از انتصاب رئیس کل بانک مرکزی فرد یا نهادی نتواند او را تا پایان مدت ریاست عزل کند. وی گفت: به نظر من این مدل، راه بهتری برای اعطای استقلال به بانک مرکزی است. او با تصریح این نکته که در ایران، امکان اینکه بانک مرکزی از دولت استقلال کامل داشته باشد وجود ندارد، گفت: اما باید زمینه استقلال نسبی ایجاد شود.به همین دلیل باید شرایطی ایجاد شود که دولت نتواند به آسانی رئیس کل بانک مرکزی را عزل کند. استاد سر شناس دانشگاه کارولینای جنوبی با اشاره به تجارب گذشته اظهار کرد: در دولت قبل رئیس دولت دو بار رئیس کل بانک مرکزی را تغییر داد و در طول دوران ریاست جمهوری خود با سه رئیس کل کار کرد. او گفت: این موضوع به می تواند بر هم زننده ثبات در حوزه سیاست گذاری باشد و این روش عزل کار درستی نیست. زیرا یکی عوامل ثبات در حوزه اقتصاد کلان ثبات در سیاست های پولی است. به گفته وی، عدم اطمینان موجب ایجاد انتظارات تورمی می شود و در بازار تزلزل ایجاد می کند، بنابراین باید با تضمین استقلال بانک و ریاست فرد منتخب بر این نهاد اطمینان خاطر را در وی و همکارانش برای اجرای سیاست های درست نهادینه کرد.وی به سیاست گذاران توصیه کرد: وقتی یک فرد متخصص انتخاب کرده اید، اجازه دهید دوره صدارتش طولانی شود تا تزلزلی در سیاست گذاری رخ ندهد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir