بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 5 آذر 1393      10:18

پیامدهای کاهش تورم روستایی

شاخص کل قیمت کالاها و خدمات مصرفی مناطق روستایی کشور (به قیمت سال پایه ۱۳۹۰) در مهرماه ۱۳۹۳ برابر ۲۰۶ بوده که نسبت به ماه شهریورماه که رقم ۲۰۴.۳ بوده در حدود ۰.۸ درصد تغییر مثبت داشته است.

اقتصاد ایرانی: از نظر علم اقتصاد تورم به معنی افزایش سطح عمومی قیمت ها در طول یک زمان مشخص است. نرخ تورم برابر با تغییر در یک شاخص قیمت که معمولاً شاخص قیمت مصرف کننده است، در نظر گرفته می شود. تورم عموماً به معنی افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمت ها در نظر گرفته می شود. به سخن دیگر، تورم، روند فزاینده و نامنظم افزایش قیمت ها در اقتصاد است. هر چند بر پایه نظریه های گوناگون، تعریف های متفاوتی از تورم ارائه می شود؛ اما تمامی آنها به روند فزاینده و نامنظم افزایش در قیمت ها اشاره دارند. از این رو نرخ تورم نشان دهنده افزایش یا کاهش یا ثبات در قیمت مصرف کننده کالاها و خدمات است.

به گزارش خبرآنلاین، برای اندازه گیری میزان تورم روش های مختلفی وجود دارد. یکی از این روش ها که بیشتر هم مورد استفاده قرار می گیرد تشکیل سبد مصرف خانوار است. به این معنی که مرکز آمار مجموعه ای از محصولات و خدماتی را که یک خانوار شهری یا روستایی مصرف می کند در نظر می گیرد و در بازه های زمانی مختلف بر اساس نمونه گیری کارشناسان، قیمت بازاری این سبد را جمع آوری می کند. سپس بر اساس سهم هر کالا و وزن دهی به آن در سبد خانوار، شاخصی برای قیمت ها محاسبه می کند که به نوعی میانگینی موزون از کالاهای سبد خانوار است. این سبد کالایی و خدماتی که به عنوان سبد پایه و شاخص کالا شناخته می شود، هرچند سالی یک بار مورد بازنگری قرار می گیرد، دارای این مزیت مهم است که فقط تغییرات قیمت را اندازه گیری می کند چرا که وزن ها در یک سال ثابت هستند، در نتیجه وقتی مقایسه دو شاخص قیمت در دو دوره انجام می گیرد، فقط تغییرات قیمت را به دست می دهد و نه تغییرات در مقدار مصرف. به عبارتی افزایش در شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی نشان دهنده افزایش قیمت سبد کالای خانوار بوده و میزان مصرف تغییری نداشته است. این شاخص معمولاً در بازه های زمانی هفتگی، ماهانه و سالانه محاسبه و اعلام می شود. نکته مهم در محاسبه تغییر شاخص قیمت و اینکه قیمت ها چقدر تغییر داشته همین بازه زمانی است. اگر مقایسه شاخص قیمت مهرماه ۱۳۹۳ (میانگین موزون قیمت سبد خانوار) به شاخص قیمت مدت مشابه سال قبل یعنی شاخص قیمت در مهرماه سال ۱۳۹۲ باشد به آن تورم نقطه به نقطه می گویند. تورم نقطه به نقطه به زبان ساده به ما می گوید قیمت کالاهای مصرفی یک خانوار به طور متوسط در مهرماه امسال چقدر نسبت به مهرماه سال قبل افزایش یا کاهش داشته است. اگر در محاسبه تورم، میانگین ۱۲ ماه گذشته شاخص قیمت با میانگین ۱۲ ماه مشابه قبل از آن مقایسه شود به آن نرخ رسمی تورم می گویند که در واقع نشانگر تغییر قیمت ها در ۱۲ ماهه گذشته به ۱۲ ماه قبل از آن است. اگر در محاسبه تورم مقایسه شاخص قیمت مهرماه ۱۳۹۳ با شهریورماه سال ۱۳۹۳ باشد به آن تورم ماهانه می گویند. با محاسبه تورم ماهانه می توان مقایسه کرد چقدر در ماه اخیر قیمت ها تغییر محسوس کرده است که این شاخص برای سیاستگذاری مناسب است. البته قابل ذکر است انتشار نرخ تورم نقطه به نقطه در ادبیات جهانی معمول نیست و نمی توان به عنوان نرخ تورم از آن یاد کرد. عموماً تغییرات ماهانه، هفتگی و سالانه شاخص قیمت معیار تصمیم گیری برای سیاستگذاران است. نکته دیگر که بایستی در تحلیل های اقتصادی مدنظر قرار گیرد عدد شاخص و تغییر آن نسبت به یک بازه زمانی است که دقیقاً نرخ تورم و افزایش قیمت ها را نشان می دهد. دیگری تغییر نرخ تورم نسبت به یک بازه زمانی است که در واقع این معیاری است برای اینکه نشان دهد روند تورم کاهنده بوده یا فزاینده؛ یعنی هنوز تورم و افزایش قیمت ها هست اما روند آن به سمت کاهشی و نزولی میل می کند یا افزایشی و صعودی.

با توجه به تعریف شاخص قیمت و مفهوم آن، شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی مناطق روستایی را که توسط مرکز آمار در مهرماه سال ۱۳۹۳ منتشر شده مورد واکاوی قرار می دهیم. شاخص کل قیمت کالاها و خدمات مصرفی مناطق روستایی کشور (به قیمت سال پایه ۱۳۹۰) در مهرماه ۱۳۹۳ برابر ۲۰۶ بوده که نسبت به ماه شهریورماه که رقم ۲۰۴.۳ بوده در حدود ۰.۸ درصد تغییر مثبت داشته، یعنی روند مثبت اندکی در افزایش قیمت مهرماه نسبت به شهریورماه مشاهده می شود. مقایسه نرخ تورم ماهانه مهرماه با ماه قبل شهریورماه (نرخ تورم ۰.۹ درصد) نشان می دهد که حدود ۱۱ درصد کاهش در نرخ تورم به وجود آمده یعنی نرخ تورم کاهنده بوده اما افزایش قیمت وجود دارد. نرخ تورم ماهانه خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات مناطق روستایی در مهرماه حدود ۰.۴ درصد بوده که این رقم برای شهریورماه ۱.۱ درصد بوده که در حدود ۶۴ درصد تغییر کاهشی در نرخ تورم ماهانه بوده اما هنوز نسبت به ماه قبل حدود ۰.۴ درصد تغییر مثبت در شاخص قیمت این گروه مشاهده شده است؛ یعنی افزایش قیمت این بخش از سبد کالای خانوار روستایی. در مقابل نرخ تورم ماهانه کالاهای غیرخوراکی و خدمات در مهرماه ۱.۲ درصد اعلام شده که این رقم برای شهریورماه ۰.۸ درصد و در حدود ۵۰ درصد افزایش در نرخ تورم مشاهده می شود و حدود ۱.۲ درصد نسبت به ماه قبل تغییر مثبت در قیمت های این گروه از کالاها مشاهده می شود یعنی هم افزایش قیمت شدید و هم نرخ تورم فزاینده و صعودی. ارقام نشان می دهد که خانوار روستایی برای خرید همان سبد کالای ماه قبل به دلیل تورم باید پول بیشتری پرداخت کند و این پرداخت پول بیشتر برای کالاهای غیرخوراکی و خدمات بیشتر است. نکته دیگری که با ملاحظه آمار و ارقام منتشر شده می توان بیان کرد این است که روند نرخ تورم ماهانه طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ دارای نوسان بوده و این نوسانات شدت زیادی داشته به طوری که در بهمن سال ۱۳۹۱ بیشترین مقدار و بهمن ۱۳۹۲ کمترین مقدار را داشته است؛ اما به طور کلی ارقام نشان می دهد که عموماً در ماه های مهر، آبان و آذر روند نرخ تورم در مناطق روستایی کشور کاهشی بوده و این به ساختار اقتصادی روستاهای کشور ما بر می گردد که فصل پاییز عموماً روند کاهشی داشته است؛ بنابراین نمی توان با لحاظ نرخ تورم مهرماه نسبت به شهریورماه ۱۳۹۳ بدون توجه به روند گذشته آن سریعاً از کاهش نرخ تورم در مناطق روستایی یاد کرد و بهبود وضعیت موجود و کاهش قیمت ها را استنتاج کرد.

چرا؟ چون ملاحظه شد که ارقام شاخص کل و نرخ تورم در مهرماه حاکی از افزایش قیمت هاست؛ تنها نرخ تورم کل و نرخ تورم خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات کاهنده و کاهشی بوده وگرنه هنوز تورم هست. قابل توجه است که در میان اقلام خوراکی برخی مواد غذایی و خوراکی نرخ ماهانه تورمی بیشتر از نرخ تورم شاخص کل ماهانه داشته اند که می توان به نرخ تورم ماهانه نان و غلات ۱.۶ درصد، ماهی و صدفدارن ۱.۶ درصد و میوه و خشکبار ۰.۹ درصد در مناطق روستایی اشاره کرد؛ یعنی تنها اکتفا به نرخ تورم کل و استناد به آن بدون توجه به اقلام جزیی نمی تواند تحلیل مناسبی از وضعیت موجود قیمت در روستا باشد. اگر ارقام نرخ تورم نقطه به نقطه و سالانه نیز در نظر گرفته شود، افزایش قیمت در مناطق روستایی کاملاً مشهود است. به طوری که تورم نقطه به نقطه (مهر ۱۳۹۳ نسبت به مهر ۱۳۹۲) نیز حاکی از آن است که شاخص کل حدود ۱۱.۸ درصد، خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات ۶.۲ درصد و کالاهای غیرخوراکی ۱۶.۶ درصد افزایش قیمت داشته اند. تورم ۱۲ ماه (۱۲ ماه منتهی به مهرماه ۱۳۹۳) برای شاخص کل ۱۹.۱ درصد، خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات ۱۸.۱ درصد و کالاهای غیرخوراکی ۱۹.۶درصد افزایش قیمت داشته اند.

نکته مهم تر دیگر عدد خود شاخص قیمت است. اگر عدد شاخص کل کالاها و خدمات مصرفی در مهرماه ۱۳۹۳ ملاحظه شود حدود ۲۰۶ اعلام شده که سال پایه ۱۳۹۰ لحاظ شده یعنی در مهرماه ۱۳۹۳ نسبت به سال ۱۳۹۰ حدود ۱۰۶ درصد افزایش قیمت در مناطق روستایی کشور در همان سبد کالای یکسان اتفاق افتاده است. همین رقم را اگر برای مناطق شهری در نظر بگیریم که شاخص کل کالاها و خدمات مصرفی در مهرماه ۱۳۹۳ با همان سال پایه ۱۳۹۰ برابر ۱۹۷ گزارش شده که نسبت به سال پایه ۹۷ درصد افزایش نشان می دهد. این ارقام چه واقعیتی را نشان می دهد؟ مقایسه این دو رقم نشان می دهد در مناطق روستایی کشور ما قیمت حدود ۱.۱ برابر بیشتر از مناطق شهری افزایش یافته یعنی گرانی اقلام خوراکی و غیرخوراکی مناطق روستایی نسبت به شهر. از دیدگاه رفاهی و قدرت خرید واقعی اگر نگریسته شود و واقع بینانه و بدون تعصب به آمار منتشر شده توجه شود این واقعیت قابل استنتاج است که در وضعیت موجود با افزایش قیمت ها در مناطق روستایی قدرت خرید روستاییان در حال کاهش است و این کاهش قدرت خرید از مناطق شهری ۱.۱ برابر بیشتر دیده می شود.

نتیجه این گرانی و افزایش قیمت ها برای مناطق روستایی چه می تواند باشد؟ آخرین اطلاعات آماری مرکز آمار نشان می دهد در مناطق روستایی کشور در سال ۱۳۹۱ نسبت هزینه به درآمد برابر با ۰.۹۸ است یعنی هزینه بیش از درآمد بوده و شکاف میان درآمد و هزینه خانوار روستایی مشاهده می شود. در مناطق روستایی کشور ما درآمد نمی تواند کفاف هزینه زندگی روستاییان را بدهد چه اینکه پس اندازی شود و توسعه کسب و کار انجام گیرد. از طرف دیگر افزایش تورم شدید در مناطق روستایی قدرت خرید واقعی آنان را نیز پایین آورده و این در کنار فزونی هزینه از درآمد، کاهش توانایی مالی خانوارهایی روستایی را در پی داشته و خواهد داشت و طبیعتاً رفاه آنان را از یک بعد (افزایش فقر) و از بعد تولید امکان سرمایه گذاری و توسعه تولید در مناطق روستایی دچار اخلال می کند. باید فکری کرد! باید دغدغه تامین نیازهای اساسی و مشکل برآورده کردن خواسته های فرزندان را از این سرزمین و خصوصاً مناطق روستایی کشور که همواره سایه محرومیت ها بر آن حاکم بوده، پاک کرد. باید اندیشه ای کرد تا امنیت خاطر بر فضای خانواده روستایی و هر ایرانی  در هر جای این سرزمین حاکم شود. این امید نیازمند تدبیر است؛ تدبیری عقلایی و اقتصادی.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

کلمات کلیدی : تورم روستایی - علم اقتصاد
نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir