اقتصاد ایران تنها با معجزه نجات پیدا می کند
اقتصاد ایرانی: برخی معتقدند انتظارات مردم با واقعیت های اقتصادی کشور همخوانی ندارد و در واقع مردم چیزی فراتر از پتانسیل موجود می خواهند. باید به آنان گفت این انتظارات محصول رویکرد نادرست تیم رسانه ای دولت است. باید بدانیم انتظارات مردم کاملا منطقی و طبیعی است و به هیچ وجه نمی توان این خواسته ها را دور از منطق و نگاه کارشناسی تلقی کرد. مسلما مردم از وضعیت نرخ تورم و همچنین اشتغال راضی نیستند. معضل اشتغال هنوز هم پابرجاست و تغییر محسوسی در کاهش بیکاری و تورم شاهد نبوده ایم. افکار عمومی تصور چندان مثبتی نسبت به وضعیت اقتصادی ندارد اما بهبود فضای گفت وگو و آزادی های فرهنگی امید را در جامعه زنده نگه داشته و مردم هنوز هم نسبت به تغییرات اقتصادی خوشبین هستند. وضعیت راضی کننده مذاکرات هسته ای و اقدامات مثبت دولت در زمینه سیاست خارجی نیز منجر به زنده ماندن امید به بهبود شرایط اقتصادی در مردم شده است. سوال اینجاست که چرا سرنوشت اقتصادی دولت یازدهم به مذاکرات گره خورده است؟ سعید لیلاز در گفت وگو با اقتصاد ایرانی به تشریح این مساله پرداخته است.
***
اقتصاد ایرانی: اکنون که توافق هسته ای صورت نگرفته است آیا مشکلات اقتصادی ایران بیشتر می شود؟
خیر، این که برخی فکر می کردند با توافق هسته ای ایران گلستان می شود تصور اشتباهی بود و اتفاقا این تصور به مردم و بازار منتقل شد. اکنون هم که توافق صورت نگرفته است بازار واکنش منفی چندانی صورت نداده است. به عقیده من ایران با توافق هسته ای در زمینه اقتصادی تبدیل به گلستان نمی شد،که حال توافق صورت نگرفته زندگی ما جهنمی شود. تمام حرف من این است که مشکلات اقتصادی ما با توافق هسته ای حل نمی شود بلکه «مدیریت مناسب» گره گشای مسائل اقتصادی است. البته بازار واکنش منفی بسیاری نسبت به مذاکرات وین نشان نداد و این نشان می دهد اقتصاد ایران واقع بین تر از گذشته شده است. باید حقیقت را بیش از هر چیز دیگری بپسندیم. ما باید نگران اغراق در بیان اثرات توافق هسته ای و مذاکرات بر مسائل اقتصاد ایران می بودیم. نباید مذاکرات هسته ای را به موفقیت دولت یازدهم گره می زدیم. اگر این اغراق در مورد توافق صورت بگیرد و پس از آن ایران، یک شبه گلستان نشود، منجر به سرخوردگی علیه دولت آقای روحانی خواهد شد. من معتقدم در حال حاضر گروه های رادیکال در پی تبلیغ و اغراق اثرات توافق هسته ای در اقتصاد هستند. در واقع اظهار نظر چندی پیش من مبنی بر اینکه «مسائل اقتصادی با توافق هسته ای حل نمی شود» نظری سیاسی و کاملاً به نفع دولت تدبیر و امید بود. باید این نوع انتظار از عدم توافق و تمدید مذاکرات را می داشتیم.
اقتصاد ایرانی: به هر حال برخی معتقدند که تیم اقتصادی دولت، تمام تخم مرغ هایش از جمله در زمینه اقتصادی را در سبد هسته ای قرار داده است، اگر حتی این ادعا را نپذیریم، اما باید اذعان کنیم که تیم اقتصادی دولت برای اجرای سیاست و برنامه های خود نگاهی ویژه به توافق هسته ای داشت. حال چه باید کرد؟
هیچ، الان وقت آن است که بحران ها را مدیریت کنیم. باید توجه می کردیم که مصالحه هسته ای، ایران را از یک بحران ژئوپلتیک خارج می کرد و بدون اغراق بگویم بحران اقتصادی هم مدیریت می شد. مطمئناً توافق هسته ای در آذر ماه بر اقتصاد ایران اثر مثبت داشت اما عرض من این است که تعیین کننده نیست. ما برای حل مسائل اقتصادی ایران به دلیل وخامت اوضاعی که به دولت آقای روحانی به ارث رسیده است، به یک داروی بسیار سریع نیاز داشتیم. ما در حوزه مذاکرات هسته ای موفق شدیم به کمک یک مکالمه تلفنی آن هم از سوی دو رئیس جمهور، قیمت دلار را پایین بیاوریم و به بازار آرامش بدهیم.
اقتصاد ایرانی: حال باید چه کرد. شیوه مدیریتی در ایران به این سرعت تغییر نمی کند؟
اقتصاد ایران چاره ای ندارد جز اینکه منتظر معجزه ای بزرگ تر از توافق هسته ای باشد. صنعت، تجارت، کشاورزی ما طی هشت سال منهدم شد. اما باید بدانیم که به هم خوردن این آرامش در دولت آقای احمدی نژاد به دلیل مسائل هسته ای نبود، بلکه به علت سیاست های مدیریت غلط و هیجانی دولت بود. حرف من بسیار روشن است. همانطور که تحریم ها تاثیر زیادی در وخامت اوضاع اقتصادی ایران نداشت، طبیعتاً رفع تحریم ها نیز اثر چندانی بر اقتصاد ما نخواهد گذاشت. اگر برخی معتقدند که توافقات هسته ای و رفع تحریم ها کلید حل مسائل اقتصادی است، پس باید پاسخ دهند که دلیل عملکرد موفق تیم اقتصادی دولت در پانزده ماه گذشته در چه بوده است؟ مسلماً به دلیل مدیریت مناسب و حاکم کردن انضباط مالی در اقتصاد بوده است.
اقتصاد ایرانی: دقیقا بفرمایید کدام عملکرد موفق؟
خروج از رکود، بازگشت آرامش به بازار ارز، سکه و دلار. مردم امیدوار شدند به سرمایه گذاری و نرخ رشد اقتصادی بالا رفت.
اقتصاد ایرانی: این رشد که می گویید محسوس است؟
برای اینکه رشد تولید داخلی را شاهد باشیم نیازمند معجزه هستیم.
اقتصاد ایرانی: گفت و گوهای هسته ای بی تاثیر نبود؟
بخش مهمی از این گفتگوها و توافق هسته ای تا به حال تاثیر خود را بر اقتصاد گذاشته است. از طریق کاهش قیمت دلار و تثبیت آن. از سوی دیگر توافق هسته ای سرعت رشد اقتصاد ایران را افزایش خواهد داد. به عبارت دیگر به جای دو یا سه درصد رشد اقتصادی که دولت پیش بینی کرده است، ممکن است به چهار یا پنج درصد برسد.
اقتصاد ایرانی: آیا این تحلیل درست است که مذاکرات هسته ای در حل مسائل اقتصادی مان به عنوان یک کاتالیزور عمل خواهد کرد؟
بله. کاملاً. اقتصاد ما در هر وضعیتی که باشد، با سرعت بیشتری آن شرایط را ادامه خواهد داد. ضمن اینکه اگر شرایط پس از توافق احتمالی هسته ای با مدیریت همراه نباشد، به طور قطع به بلای اقتصاد ایران تبدیل خواهد شد.
اقتصاد ایرانی: عدم مدیریت مناسب پس از حصول توافق احتمالی در ماههای آینده، دقیقاً چه تاثیرات منفی می تواند بر اقتصاد به جای بگذارد؟
می تواند منجر به افزایش شدید واردات شده و در نتیجه تولید را نابود کند و در نهایت اقتصاد را وابسته کند. یعنی همان اتفاقی که در دوره آقای احمدی نژاد افتاد. بنابراین همانطور که می بینید از هر زاویه ای که به توافق هسته ای نگاه شود، با مقوله مدیریت مواجه خواهیم شد.
اقتصاد ایرانی: پس با این تفاسیر می توان گفت عقیده شما مبنی بر عدم حل مسائل اقتصادی با توافق هسته ای حتی می تواند به سود دولت در میز مذاکرات باشد؟
دقیقاً. غربی ها باید بدانند که مسائل اقتصادی ما با مدیریت حل می شود و ما این مدیریت اصولی را داریم اعمال می کنیم. اگر گذر زمان در مذاکرات هسته ای تا پایان دوره آقای احمدی نژاد به زیان ایران بوده است، از ابتدای دولت آقای روحانی به سود ما می باشد. در واقع اظهار نظر من در عین حالی که حقیقت است، در جهت تقویت دولت نیز می باشد. باید به این نکته توجه اساسی داشت که اقتصاد ایران به دلیل سوء مدیریت با بحران مواجه شد، پس فقط از طریق حسن مدیریت مسائل اقتصادی قابل حل است. این نوید بسیار خوبی است که اقتصاد ایران «با» یا «بدون» مصالحه هسته ای، رشد خود را از سر گرفته و آن را ادامه خواهد داد.
