آمریکا هنوز اراده‌ای برای توافق ندارد

اقتصاد ایرانی: صادق خرازی در گفت و گو با نشریه تجارت فردا می گوید شاید پروژه ای سه تا چهارساله برای نتیجه گیری از مذاکرات در راه باشد:

سررسید یک ساله مذاکرات ژنو به پایان رسید و طرفین مذاکره کننده پرونده هسته ای ایران نتوانستند به توافقی جامع و نهایی دست پیدا کنند. حتی توافق سیاسی که تهران بر آن تاکید می کرد نیز به جهت آنچه آقای ظریف عدم ریسک پذیری ایران و ۱+۵ خواند هم به دست نیامد.

مذاکرات هسته ای ایران یک مذاکره صرف سیاسی نیست بلکه مذاکراتی است با ابعاد مختلف و پیچیده و گاهی عواملی ورود می کند که مسیر دستیابی به توافق را با فراز و فرود مواجه ساخته یا آن را با کندی یا بعضاً توقف روبه رو می کند. در این گونه موارد هم عناصر مختلفی مدخلیت دارند. اما برداشت من این است آنچه در این مذاکرات بسیار سخت و طاقت فرسا رخ داد، مثبت بود و در آغاز می بایست به مذاکره کنندگان کشورمان به ویژه وزیر محترم خارجه خسته نباشید گفت. شاید بهتر باشد ما نگاهی به وضعیت مذاکرات هسته ای کشور در سال های گذشته بیندازیم. در سال هایی که تنها عایدی ما از مذاکرات تهدید و کاهش مراودات جهانی ایران و تحریم های جدید بود اما حالا می بینیم نه تنها خبری از تحریم جدید یا ادبیات خصمانه نیست بلکه روح همکاری با تاکید بر رفع موانع و تحریم ها و انسجام دیدگاه ها و سیر حرکت به سمت وسوی اعتمادسازی است. خوشبختانه در یک سال اخیر روند مذاکرات جهانی با ایران از بازدارندگی به افق همکاری و روح درک متقابل رسیده است. بر همین اساس است که معتقدم ما در مذاکرات مان با اعضای گروه ۱+۵ موفقیت نسبی را کسب کرده ایم. اینکه توانسته ایم لابی اعراب و اسرائیل را به رغم تمامی تلاش ها و تکاپوها ناکام بگذاریم و مذاکرات را در مسیری درست و منطقی به پیش بریم. البته برخی با خوش بینی زیاد گمان می کردند ما در وین به توافق جامع می رسیم این در حالی است که شرط نخست موفقیت در هر امری واقع بینی آن است. واقع بینی یعنی اینکه باید با درک شرایط فعلی، در مقابل فشارها و قدرت های تحمیلی مقاومت کنیم و وا ندهیم. دقیقاً مانند عملکرد تیم هسته ای در مذاکرات. وا ندادن یا مقاومت کردن خود نوعی پیروزی است. وضعیتی که مذاکره کنندگان ما با آن مواجه هستند وضعیت سختی است. گاهی با هزار نکته باریک تر از مو مواجه می شوند که تصمیم گیری را بسیار دشوار می کند. من همین جا به آقای ظریف و تیم هسته ای به دلیل رویکرد و تلاش هایشان در مذاکرات تبریک می گویم و معتقدم اعتماد به نفس وزیر امور خارجه کشورمان در خلال مذاکرات ستودنی است و برداشتم این است که در مذاکرات اخیر ما در مقابل خواسته های بعضاً غیرمنطقی ۱+۵ ایستادیم و نه چیزی را از دست دادیم و نه به زیاده خواهی آنها توجه کردیم. در مورد این بخش از سوال تان که پرسیدید به رغم خواست ایران توافق سیاسی هم به دست نیامد باید گفت مذاکرات هسته ای موضوعی نیست که در یک یا دو جلسه قابل حل باشد. این مذاکرات یک پروسه و پروژه است. ما شاید به چند برابر زمانی که برای توافق وین در نظر گرفته شده بود نیاز داشته باشیم که بتوانیم به توافق بیندیشیم. بر همین اساس نیز برخلاف عده ای که فکر می کنند مذاکرات به نتیجه نرسید اعتقاد دارم ما به دلیل موقعیت ویژه منطقه ای خود در موضع برتر مذاکرات قرار داریم و البته هزینه آقایی خودمان را نیز می پردازیم.

 به نظر می رسد که تیم ایرانی بیش از ۱+۵ خواهان تعجیل در دستیابی به توافق جامع باشد چرا که با وجود تاکید وزرای خارجه این گروه بر پروسه هفت ماهه مذاکرات آقای ظریف می گویند ما این مذاکرات را در روندی چهار ماهه به پایان می رسانیم.

این موضوعی است که کارشناسان باید در رابطه با آن نظر دهند اما در هر صورت باید توجه داشته باشید که ما در عین مذاکره با ۱+۵ با شورای امنیت و جامعه جهانی از یک سو و از سوی دیگر با آژانس و شورای حکام نیز طرف گفت وگو هستیم، یعنی در چند جبهه مذاکره می کنیم که خود نیازمند صرف زمان بیشتری است، بر همین اساس معتقدم حتی پروسه هفت ماهه نیز برای نتیجه گیری از این مذاکرات زود است و شاید پروسه سه تا چهار ساله در راه باشد. البته نباید فراموش کرد که به دلیل نیازها و مشکلات ایران، مذاکره کنندگان کشورمان مایل به تسریع در نتیجه گیری از این روند هستند که در صورت ادامه نگاه واقع بینانه خود حتماً به نتیجه می رسند. ما در این دولت با مشکل ابهام در مواضع و سوءتفاهم در تدوین سیاست ها و برخوردها مواجه نیستیم. در دولت فعلی درک دقیقی از تحولات بین المللی وجود دارد که در بهبود وضعیت امروز و فردای ما تاثیرگذار است. مهم ترین اولویت دولت آقای دکتر روحانی رفع موانع است و زمانی که سخن از رفع موانع می شود می بایست تحلیلی دقیق و موسع از مهم ترین اولویت ها، فرصت ها و تهدیدات امروزی داشته باشیم. یکی از مهم ترین اولویت های امروز رفع موانع خارجی و پایان بخشیدن به مشکلات خارجی جمهوری اسلامی است، خب سوءتفاهم هسته ای تا ابد نباید سایه سنگین خودش را بر دیگر مسائل مهم کشور بیندازد، باید با اقتدار و قدرت و حفظ منافع ملی و تبیین حقوق هسته ای ملت بزرگ ایران به یک مناسبات منطقی با جهان برسیم. سیر تحولات امروز را می بایست در بستر زمان تعریف کرد. این دولت و این رئیس جمهور وارث بسیاری از نابخردی ها و معضلات پدید آمده از دو دولت قبل هستند. این دولت و این رئیس جمهور و اصولاً نظام ما نظام مظلومی است، می بایست همه کمک کنیم. اگر ملی می اندیشیم می بایست اختلاف سلیقه را کنار گذاشت.

الحمدلله کشور در مسیر خوبی قرار گرفته است آرامش. امنیت، اقتدار منطقه ای ایران، ثبات و حیات نظام سیاسی خودش موقعیت برتر ایران را نشان می دهد.  می بایست از وزیر خارجه تقدیر کرد، نه آنکه طعنه زد، نه آنکه به دولت متلک گفت، می بایست از حمیت و تلاش دولتمردان مان به ویژه رئیس جمهور محترم که همه مجری منویات رهبر معظم انقلاب هستند سپاسگزاری کرد. رفتار عده ای در مجلس یا در رسانه ها، قابل فهم نیست انتقاد در موضوعاتی که مربوط به امنیت ملی است گهگاه شبهه خیانت پیدا می کند.

 در این یک سال ما آمریکایی ها را هم وارد گردونه مذاکرات کردیم. به عنوان یکی از اعضای تیم مذاکره کننده دولت اصلاحات محسنات و معایب این امر را چگونه ارزیابی می کنید؟

واقعیت این است به رغم اختلاف نظرها و دیدگاه های ایران و آمریکا، طبیعی است که با آنها مراوده و گفت وگو در چارچوپ تعیین شده از سوی رهبری نظام را داشته باشیم و این نکته باید فرصت مهمی تلقی شود اگرچه من به دلیل تجارب کار و زندگی با آمریکایی ها معتقدم آمریکایی ها فاقد اراده مستحکم در حل و فصل مناسبات هستند. آنها ناچارند ملاحظات دیگری را در رسیدن به اراده مطلوب رعایت کنند. این ملاحظه کاری های آمریکا نه تنها به مصلحت مذاکرات هسته ای نیست بلکه طرف ایرانی را از اعتماد به آنها دور می کند و نهایتاً جدا می کند و قطعاً موفقیت مذاکرات هسته ای نیز با تردید روبه رو می شود. بعد هم باید توجه داشته باشید اگرچه وزیر خارجه آمریکا آقای کری و تیم مذاکره کننده آمریکایی به خوبی توجیه شده اند که باید برخورد منطقی با ایران در این مذاکرات داشته باشند. البته هستند کشورهایی که تلاش می کنند تا با واسطه گری میان تهران و واشنگتن دوگانه رفتار کنند که در این مورد هم ما باید تلاش کنیم به طور مستقیم با آمریکایی ها وارد بحث های خودمان بشویم و در راستای استراتژی تعیین شده باشیم. خوب است بدانید و بدانیم اینک دولت دموکرات واشنگتن هم بسیار مایل به دستیابی به این توافق است و برای اقناع دیگر طرف های مذاکره کننده هم تلاش می کند. واشنگتن با درکی که از قدرت منطقه ای ایران دارد می خواهد از این قدرت در جهت حل و فصل مشکلات منطقه ای خود استفاده کند چرا که دریافته است بدون وجود ایران موفقیت برای تامین ترتیبات امنیتی در منطقه محال است.

 اما به نظر می رسد اعراب تمایلی به بازی گرفتن پتانسیل های ایران در منطقه و عادی سازی پرونده هسته ای آن ندارند. سفر غیرمنتظره سعود الفیصل به وین همزمان با مذاکرات هسته ای تهران و قدرت های بزرگ جهانی و گفت وگو با جان کری در همین راستا ارزیابی می شود.

اعراب همواره از آغاز سر سازگاری با مناسبات گسترده ایران و غرب نداشته اند، برخی از آنها حتی از اسرائیل در مقابل ایران بدتر عمل کرده و می کنند البته من باورم این است نمی توان چندان نقش بازدارنده سعودی ها در منطقه را مهم و کار آمد دانست. علاوه بر این باید توجه داشته باشید که دولت فعلی آمریکا دل چندان خوشی از سعودی ها و اعراب ندارد که بخواهد توجه خاصی به مطالبات آنها نشان دهد. تاکید رئیس جمهور آمریکا بر لزوم عادی سازی مناسبات تهران و ریاض که در سفر ولیعهد عربستان به واشنگتن مطرح شد نیز در همین راستا ارزیابی می شود و به اعتقاد بنده سعودی ها در نهایت ناچار به تمکین از خواسته های اوباما و احترام به موقعیت ایران در منطقه هستند. امروز سعودی ها عملاً با بدترین رفتار سلبی در منطقه، بحران آفرینی می کنند، حمایت از داعش، به هم ریختن ثبات منطقه و توسعه رادیکالیسم و سلفیسم خطرناک، کاهش قیمت نفت، همگرایی با اسرائیل در جهت کاهش قدرت بازدارنده مقاومت همه رفتارها و هنجارهای عربستان کاملاً بیانگر رویارویی بسیار زننده و تلخی است که بیشترین زیان را دنیای اسلام و خود اعراب می برند. دستان ایران برای همدلی و وحدت به سوی آنان دراز است ولی آنها می بایست بفهمند ایران از همه آنها در برابر استعمار و استبداد حمایت کرد، در برابر اسرائیل از همه نهضت های مقاومت سنی حماس و جهاد اسلامی حمایت کرد، ایران همواره منادی وحدت بوده است. به کارنامه سیاه عربستان و ترکیه و برخی دیگر در مسائل منطقه توجه کنید.

 اما در همان زمان هم وزیر امور خارجه آمریکا در تماس تلفنی با همتایان عربی خود آنها را در جریان ماوقع مذاکرات وین قرار داد. این یعنی واشنگتن همچنان خواهان راضی نگه داشتن هم پیمانان خود از روند مذاکرات هسته ای ایران است.

ببینید این امری متعارف است. دیپلماسی فعال همین کار را می کند که با مطلع کردن رفیقان آنان را توجیه کنند. به اعتقاد بنده این موضوع تنها حاکی از دیپلماسی فعال آمریکایی هاست. این سیاست، اجازه گرفتن یا هماهنگ کردن نیست. طبیعی است که ما نیز در جریان برخی از سیاست ها و تحولات منطقه ای بخواهیم هم پیمانان خود را در جریان امور قرار دهیم. حسن این موضوع آن است که تلاشی که در جهت پروژه ایران هراسی شکل گرفته است توسط خود بانیان ایران هراسی به سوی اعتمادسازی نیل پیدا کرده است هر چند که اقدامات مقامات سعودی اعم از موضع گیری یا سفرهایی که به آن اشاره کردید حاکی از نقش منافقانه و دوگانه دولت ریاض است.

 اوباما علاوه بر هم پیمانان منطقه ای با مشکل دیگری نیز در داخل جامعه آمریکایی مواجه است. روی کار آمدن کنگره ای جمهوریخواه که از همین حالا با آنها به اختلاف نظر رسیده است. کنگره ای مملو از نمایندگان تند و تیزی که از همین حالا می خواهند با تصویب تحریم های جدید دست اوباما را در حنا قرار دهند.

جمهوریخواهان بخشی از واقعیت جامعه آمریکایی هستند. به اعتقاد بنده اگر جمهوریخواهان به قدرت می رسیدند زودتر از دموکرات ها و شخص آقای اوباما برای حل و فصل مشکلات با تهران پیشقدم می شدند. این را در نظر داشته باشید که اپوزیسیون همیشه در پی نقد جریان حاکم و بهانه گیری از سیاست های دولت حاکم است.

 اما ممکن است روند دستیابی به توافق را به چالش بکشند.

رئیس جمهور آمریکا دارای قدرتی برای وتوی مصوبات کنگره است.

 آمریکا قانونی دارد که اگر رئیس جمهور این کشور از حمایت یک چهارم از اعضای کنگره برخوردار نباشد نمایندگان می توانند وتوی او را بی اثر کنند.

رئیس جمهور آمریکا قدرت توجیه دارد. او به خوبی می تواند منافع آمریکا را تبیین کند. من نگرانی در این راستا ندارم، آمریکایی ها در اوج پراگماتیسم هستند، مضاف بر اینکه پیش از اعلان تمدید مذاکرات ایران و ۱+۵، اوباما خود گفته بود توان توجیه کنگره برای ادامه مسیر مذاکرات را دارد. این را هم به یاد داشته باشید که رئیس جمهور و اعضای کنگره آمریکا در صفی مشترک قرار دارند و در برابر ایران خودنمایی می کنند بنابراین نباید چندان به این تقسیم بندی ها توجه کرد. معتقدم اوباما می خواهد با کارت کنگره در برابر ایران بازی کند و آن را بیشتر یک بازی سیاسی می دانم.

 یعنی تنها برای امتیازگیری بیشتر از ایران مطرح شده است.

بله، همین طور است.

 همزمان با مذاکرات هسته ای ایران، رسانه های آمریکایی از یکی از موارد اختلافی تهران و ۱+۵ پرده برداری کردند و گفتند علاوه بر بحث های تعداد سانتریفیوژها و سطح غنی سازی یا جدول لغو تحریم ها اخیراً درخواستی از سوی آژانس از ایران مطرح شده است و از تهران خواسته است به ۱۲ سوال نسبت به فعالیت های هسته ای خود پاسخ دهد که به نظر می رسد ایران تنها به یکی از این سوالات پاسخ داده باشد که همین امر با انتقاد آژانس همراه شده و آن را در نامه ای به اطلاع اعضای ۱+۵ رسانده است.

اینها مسائلی نیست که بر روند مذاکرات تاثیر بگذارد. الان بوده و در آینده هم خواهد بود، البته از منظر برخی همه بهانه گیری است. آمریکایی ها در تمام زمینه ها می توانستند و می توانند با ایران به توافق برسند و تعهداتی را پذیرفته اند. مسائل می تواند خوب جمع بندی بشود. من از آغاز هم گفته ام مسیر سخت و دشواری است اما دو طرف در صورتی که اراده داشته باشند می توانند به پروتکل تنظیم موافقتنامه دست پیدا کنند. آمریکایی ها می بایست طرح مدونی برای پایان تحریم ها با شرکا و متحدان خود ارائه دهند، آنها الان درگیر بحران مدیریت تحریم شده اند و هنوز نتوانسته اند یا اراده لازم را برای رسیدن به توافق جامع و کامل به دست نیاورده اند و تاکنون نیز اقدامی در راستای آن انجام نداده اند. مضاف بر اینکه ۱+۵ در داخل خودشان نیز با مشکلاتی در جهت ایجاد هماهنگی های بیشتر میان اعضای این گروه مواجه شده اند. البته این موضوع به ما ارتباطی ندارد. خواسته ما این است که در قبال اجرای توافقات ژنو،۱+۵ نیز به تعهداتش عمل کند.

 منظور از عدم مدیریت تحریم ها، تحریم های کنگره است یا جهانی؟

هر دو، تحریم های سازمان ملل و تحریم های کنگره.

 اما بخش اصلی تحریم های کنگره بعد از سال ۲۰۱۲ وضع شد و ایران در کنار لغو تحریم های سازمان ملل و یکجانبه اروپا و ناگزیرسازی کشورهای دیگر مایل است این تحریم ها که صنعت نفت و بانکداری کشور را مورد هدف قرار داده است نیز لغو شود.

برای ما این دسته از تحریم ها آزاردهنده است اما به دلیل موقعیتی که داریم چندان مهم نیست. ما خواهان لغو تحریم های سازمان ملل و تحریم های دو جانبه هستیم.

 اما در مورد تحریم های سازمان ملل هم ما تجربه عراق را داشته ایم که پس از ۱۲ سال لغو شد.

ما یک قدرت بزرگ منطقه ای هستیم و با کشورهایی چون عراق تفاوت داریم. در عراق رژیم خاصی وجود ندارد که خواهان پیگیری مطالباتش باشد. ما یک ابرقدرت منطقه ای هستیم که با تمامی کشورهای اطراف مان تفاوت داریم.

 اما در مورد همین روند نیز در حالی که ایران بر پروسه ای پنج تا هفت ساله تاکید می کند، ۱+۵ می گوید توقف تحریم ها ۱۰ تا ۱۲ ساله خواهد بود.

من اگر در قامت یکی از اعضای هیات مذاکره کننده ایرانی بودم پروسه پنج تا هفت ساله را هم نمی پذیرفتم.

 یعنی زمانی کمتر؟

اصلاً زمان را نمی پذیرفتم می بایست بفهمند که فرسایشی شدن مذاکرات به نفع دو طرف نیست.

 بحث به نفع بودن وقتی مطرح می شود که ما بخواهیم کار مخفیانه ای انجام دهیم.

این طور نیست. آنها خودشان می دانند که ما هیچ حرکت مخفیانه ای انجام نمی دهیم و هیچ کار پنهانی نداریم. ما کاملاً به دنبال تحکیم موقعیت تکنولوژیک خود هستیم.

 با وجود اینکه ایران راضی به غنی سازی کمتر از ۲۰ درصد شده است اما به نظر می رسد این مورد همچنان یکی از گزینه های اختلافی تهران و ۱+۵ باشد.

این موضوع هم یکی از فرافکنی های غرب است که برای عدم عمل به تعهداتش مطرح شده است و نباید به آن توجه کرد برای آنکه در پروتکل همکاری همه مسائل دیده خواهد شد.

 اما اگر ما به تمام خواسته های آنها بی توجه باشیم که به توافق نمی رسیم.

اگر آنها خواهان دستیابی به توافق باشند که هستند حتماً جلو می آیند. یادمان باشد توجه به همه خواسته های آنان درست نیست. اگر ما به این خواسته هم عمل کنیم دنبال بهانه جدیدی می گردند.

 اما در این مقطع زمانی این ما هستیم که به دلیل فشار اقتصادی خواهان دستیابی به توافق هستیم.

فشار اقتصادی واقعیت است اما ملتی که بخواهد سرافراز باشد و آگاه تصمیم بگیرد توان حل مشکلات اقتصادی را به راحتی می تواند داشته باشد اما اگر ما بتوانیم در درازمدت به مقاومت اقتصادی مان ادامه دهیم آنها ناچاراً پیشقدم می شوند. در حال حاضر پروسه اجرای بسیاری از تحریم ها با خلل مواجه شده است و به نظر می رسد روند آن نیز فزاینده باشد. من می پذیرم که تحریم ها ما را محدود کرده است اما برایمان مرگ آور نیست در نهایت اگر کوتاه بیاییم به هیچ دستاوردی نمی رسیم و قافیه را می بازیم.

 اما همین حالا هم بسیاری از شرکت های بزرگ حضورشان در ایران را منوط به لغو تحریم ها کرده اند.

ما نباید گمان کنیم که غرب دست برتر مذاکرات را دارد. امروز خاورمیانه در دستان ما قرار دارد و ما می توانیم نشانه های آن را در نامه اخیر رئیس جمهور آمریکا به رهبر انقلاب ببینیم. در نتیجه اگر خود را نیازمند این توافق نشان دهیم آنها می توانند از دوگانگی مواضع ما سوءاستفاده کنند. ما باید بتوانیم با تقویت بحث اقتصاد مقاومتی از این بحران (تحریم ها) عبور کنیم. علاوه بر این تحریم ها در درازمدت خاصیت خود را از دست داده است و بسیاری از کشورها در حال دور زدن آن هستند. مشکلاتی که ما امروز بدان گرفتار هستیم نیز تماماً به دلیل بحران مدیریتی است که از دولت گذشته به جای مانده و ایران را در این وضعیت قرار داده است. در دولت گذشته رئیس جمهور خود هر روز یک بحران خلق می کرد. چه در سطح داخلی و چه خارجی. اما با سیاست های دولت اعتدال گرا این چالش ها به حداقل رسیده است. بنده اعتقادی به عدم حضور شرکت های خارجی به ویژه اروپایی ها در ایران ندارم، آنها آرزویشان تسخیر بازار ایران است البته این بلیه و مشکل نیز بیشتر به دلیل رفتار خود دولت های متبوع شان است، برخی از این شرکت های اروپایی گمان می کنند که آمریکایی ها در بزنگاه با ایران به تفاهم می رسند و دست آنها از بازار پرسود و منفعت ایران کوتاه می ماند.

 معتقدید اروپایی ها نگران هستند با توافق هسته ای، بازار ایران را از دست دهند اما ما می دانیم که آمریکایی ها به دلیل تحریم های درهم تنیده شان عملاً نمی توانند در بازار ایران حضور داشته باشند. تحریم های حقوق بشری و ادعای دخالت تهران در منطقه این نگرانی را به صفر می رساند.

شما آمریکایی ها را نمی شناسید. آنها در مواقع لزوم می دانند به چه صورتی عمل کنند. آمریکا سه ماه بعد از ماجرای لیبی ۱۲ هزار کارشناس را راهی این کشور کرد و با قراردادهای جدید اجازه مانور را از تمام شرکت های اروپایی سلب کرد. یا در همین عراق آمریکایی ها حرف اول را در بیزینس و تجارت می زنند. آمریکا ابتدا منافع ملی خود را در نظر می گیرد و بعد حرکت می کند. آنچه من از مجموعه مسائل جهانی آمریکا درک می کنم این است که منافع ملی آمریکا نیز این روزها در سمت و سوی عادی سازی مناسبات با ایران است.

 مانند همین نامه ای که اخیراً توسط رئیس جمهور آمریکا برای رهبر ایران نوشته شده است.

این نامه یکی از این موارد است. معتقدم سیاست های واشنگتن تاثیر بسیار زیادی بر رفتار دیگر اعضای ۱+۵ در دستیابی به توافق جامع هسته ای داشت.

 آقای شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور گفتند که مقام معظم رهبری به تمام نامه های اوباما پاسخ داده است. این پاسخ ها در چه فضایی به نگارش درآمده است.

از محتویات آن مطلع هستم اما به جهت تعهداتی که دارم از پاسخگویی معذور هستم. اما در کل فضای آن مثبت بوده است.

 اما قطعاً این گونه اقدامات در روند مذاکرات هسته ای ایران نیز تاثیرگذار است.

بله، همین طور است. من به شخصه به روند منطقی مذاکرات امیدوار هستم. پیش از این مذاکرات هم گفته بودم تمام زمینه ها برای دستیابی به توافق آماده است. حالا هم برداشت من این است که آنها چاره ای جز توافق ندارند اما به جهت اختلاف نظرهای داخلی هنوز آمادگی برای دستیابی به این مهم ندارند.

دلیل دیگر هم همین عدم اعتماد میان ایران و ۱+۵ است. آمریکایی ها به ما می گویند ما می خواهیم به گونه ای عمل کنیم که اگر ایران زمانی خواست برای تولید بمب اتم اقدام کند این روند به جای دو ماه بیش از ۱۲ ماه به طول بینجامد و در مقابل نیز ما با رد این موضوع ابراز می داریم که ما نیز روند تدریجی لغو تحریم ها را به دلیل عدم اعتماد به انجام تعهدات شما نمی پذیریم. به اعتقاد بنده مذاکرات فشرده ایران و ۱+۵ تقریباً بیشتر این بهانه ها را به صفر رسانده است. یادتان هست آنها حتی روزی با یک سانتریفیوژ ایران موافقت نمی کردند الان چندین هزار عدد را ناچارند که بپذیرند و پذیرفته اند. یا اگر با پروژه های R&D (تحقیق و توسعه) ایران موافق نبودند امروز مخالفتی با آن ندارند. شما می توانید به این پروسه روند فعالیت های تاسیسات آب سنگین اراک را نیز اضافه کنید هر چند که هنوز اختلاف نظرهایی بر سر تولید پلوتونیم و اورانیوم این تاسیسات وجود دارد. ما حالا دیگر بر سر بود و نبود برنامه هسته ای ایران مذاکره نمی کنیم بلکه مذاکرات در رابطه با مقدار و کیفیت آن است.

 اما آقای ظریف معتقدند این مذاکرات به جهت عدم جسارت طرفین به سرانجام نرسید.

بله، درست است. ما باید به این موارد عدم اراده مستحکم به ویژه از جانب آمریکایی ها، اختلاف نظر داخلی ۱+۵ و تشتت آرای اعضای آن و همچنین حرکت موذیانه و مزورانه لابی اعراب و اسرائیل و رقابت های منطقه ای را هم اضافه کنیم. معتقدم دلیل اصلی جمع بندی در مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ نبود زمینه های لازم برای اتفاق نظر کشورهای غربی در جهت هماهنگی برای رسیدن به توافق بود.