سیر نزولی صادرات به همسایگان
اقتصاد ایرانی: بررسی تراز تجاری ایران با کشورهای طرف معامله در ۸ ماهه ۹۳ حکایت از سیر نزولی صادرات به همسایگان دارد. تجارت با کشورهای همسایه از جمله اولویت های تجارت فرامرزی عنوان شده، اما آمارها حاکی از آن است که تغییرات تراز تجاری در سال جاری با کشورهای عراق، افغانستان، ترکمنستان و آذربایجان منفی بوده است. در همین حال تراز تجاری ایران با امارات، جمهوری کره، چین، آلمان و ترکیه به عنوان پنج کشوری که بیشترین تراز منفی را با ایران داشته اند، نسبت به مدت مشابه سال گذشته منفی تر شده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، هر چند صادرات به کشورهای همسایه در اولویت برنامه های وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه تجارت قرار دارد، اما آمارها حاکی از آن است که تراز تجاری ایران با کشورهای همسایه روند کاهشی داشته است. براساس آمار هشت ماهه منتهی به آبان ۹۳ گمرک، ایران به ترتیب با کشورهای عراق، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان و آذربایجان بیشترین تراز تجاری مثبت را داشته اما در همین مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته تراز تجاری ایران با افغانستان ۳۱ میلیون دلار کمتر شده است.
در همین مدت تراز تجاری ایران و جمهوری آذربایجان نیز به میزان ۱۸ میلیون دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته کمتر شده و تجارت ایران و ترکمنستان نیز به میزان ۱۲ میلیون دلار کاهش پیدا کرده است. هرچند که عراق به عنوان دومین کشور مقصد صادراتی ایران به شمار می رود، اما در این مدت تراز تجاری ایران با عراق نیز به میزان ۵ میلیون دلار کمتر شده و تنها با پاکستان ۲۴۵ میلیون دلار افزایش یافته است. در همین حال تراز تجاری ایران با امارات متحده عربی، جمهوری کره، چین، آلمان و ترکیه به عنوان ۵ کشوری که بیشتری تراز منفی را با ایران داشته اند، نسبت به مدت مشابه سال گذشته همچنان منفی تر شده است.
بررسی تراز تجاری
براساس نتایج حاصل از آمار مقدماتی گمرک، ارزش صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی بدون احتساب میعانات گازی، در ۸ ماه نخست سال ۹۳، رقم ۱۷ میلیارد و ۴۱۷ میلیون یورو (معادل ۲۲ میلیارد و ۷۱۸ میلیون دلار) و ارزش کل واردات نزدیک به ۲۵ میلیارد و ۵۹۹ میلیون یورو(معادل ۳۴ میلیارد و ۲۵۴ میلیون دلار) بوده است. با مقایسه این ارقام، تراز بازرگانی خارجی ایران در این ۸ ماه با کسری ۸ میلیارد و ۱۸۲ میلیون یورو (معادل کسری ۱۱ میلیارد و ۵۳۶ میلیون دلار) مواجه بوده است. در این مدت، ارزش واردات ۱۲/۶۰ درصد از ارزش کل مبادلات خارجی کشور را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته این نسبت ۰۶/۵۸ درصد بوده است. همچنین در این مدت تراز تجاری ایران بدون در نظر گرفتن نفت، گاز و خدمات با ۸۵ کشور دنیا منفی و با ۹۴ کشور دیگر مثبت بوده است.
درحالی که تجارت با کشورهای همسایه از جمله اولویت های تجارت خارجی کشور عنوان شده، اما آمارها حاکی از آن است که از تراز تجاری مثبت ایران با عمده کشورهای همسایه کاسته شده و از سوی دیگر تراز تجاری با کشورهایی که منفی بوده نیز منفی تر شده است. براساس آمار، در مدت ۸ ماه نخست سال جاری، ۱۰ میلیون و ۲۵۹ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۴ میلیارد دلار به کشور عراق صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۷۴/۱۴ درصدی در وزن و کاهش ۰۹/۰ درصدی در ارزش دلاری همراه بوده است.
آمار واردات از عراق نیز حاکی از آن است که هرچند در ۸ ماه گذشته وزن کالاها به میزان ۶۱/۱۴ درصد کاهش یافته اما با رشد ۵۰/۳ درصدی ارزش همراه بوده است. در این مدت افغانستان نیز به عنوان چهارمین مقصد صادراتی ایران با کاهش ۸۸/۱۸ درصدی در وزن و کاهش ۵۱/۲ درصدی در ارزش دلاری، صادرات ایران را تجربه کرده است. به این ترتیب حدود یک میلیون و ۹۳۸ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۶۳۳ میلیون دلار به این کشور صادر شده است.
همچنین میزان صادرات به کشور ترکمنستان نیز یک میلیون و ۴۵۲ هزار تن کالا به ارزش ۶۳۸ میلیون دلار بوده که از نظر وزنی و ارزشی با رشد ۰۵/۶۸ درصدی و ۲۷/۶ درصدی همراه بوده است. این در حالی است که میزان واردات از کشور ترکمنستان نیز در این مدت ۸۵/۱۰۳ درصد از نظر وزنی و ۳۵/۱۰۵ درصد از نظر ارزش دلاری رشد داشته است.
صادرات ایران به پاکستان نیز به عنوان هشتمین مقصد صادراتی با رشد ۹۷/۴۵ درصدی در وزن و ۹۹/۳۵ درصدی در ارزش دلاری همراه بوده است. به این ترتیب بیش از ۷۶۰ هزار تن کالا به ارزش حدود ۵۵۸ میلیون دلار به این کشور صادر شده و در مقابل بیش از ۱۲۱ هزار تن کالا به ارزش ۱۴۰ میلیون دلار از این کشور وارد ایران شده که کاهش ۱۲/۴۲ درصدی در وزن و ۰۳/۴۱ درصدی ارزش دلاری داشته است.
صادرات ایران به جمهوری آذربایجان نیز در این مدت بیش از یک میلیون و ۵۰۲ هزار تن کالا معادل ۳۲۲ میلیون دلار بوده که با کاهش ۹۶/۱۷ درصدی در وزن و کاهش ۵۸/۵ درصدی در ارزش دلاری همراه بوده است. در مقابل، واردات ایران از افغانستان (معادل ۵ میلیون دلار) و جمهوری آذربایجان (حدود ۱۴ میلیون دلار) آنقدر ناچیز است که در جداول ۵۰ مبدا وارداتی ایران جای نگرفته اند. شاید به همین دلیل تراز تجاری ایران با این کشورها مثبت بوده است.
در مقابل، در این مدت تراز تجاری ایران با امارات متحده عربی، جمهوری کره، چین، آلمان و ترکیه با بیشترین تراز منفی همراه بوده است. به این معنا که ایران بیش از اینکه به این ۵ کشور کالا صادر کند، از آنها کالا وارد کرده است. در ۸ ماه نخست سال جاری، تراز تجاری ایران با امارات متحده عربی به میزان یک میلیارد و ۸۶۱ میلیون دلار نسبت به سال گذشته منفی تر شده است.
در این مدت تراز تجاری ایران با جمهوری کره نیز به میزان منفی ۳۵۵ میلیون دلار، با چین به میزان منفی ۹۹۹ میلیون دلار، با آلمان به میزان منفی ۱۴۲ میلیون دلار و با ترکیه منفی ۱۰۶ میلیون دلار نسبت به سال گذشته تغییر کرده است.
در ۸ ماه نخست سال ۹۳، متوسط قیمت یک تن کالای صادراتی مبلغ ۳۴۲ یورو (معادل ۴۴۶ دلار) و متوسط قیمت یک تن کالای وارداتی ۹۷۸ یورو (معادل ۱۳۰۸ دلار) بوده که به این ترتیب رابطه مبادله خارجی ایران رقم ۳۴/۰ خواهد بود. در این مدت متوسط قیمت یک تن کالای صادراتی نسبت به سال مدت مشابه سال گذشته با ۷۸/۱۳ درصد افزایش و متوسط قیمت یک تن کالای وارداتی با ۵۷/۱۲ درصد کاهش در ارزش دلاری مواجه بوده است.
