تدبیـر روسـی بـرای نجـات روبـل

اقتصاد ایرانی: ریزش قیمت نفت به زیر 60 دلار و همچنین بی تاثیر بودن افزایش نرخ سود در روسیه و سقوط دوباره روبل، بر بازارهای جهانی تاثیر منفی گذاشت. بهای نفت برنت در بازار های جهانی روز گذشته برای اولین بار از ژوئیه 2009 تاکنون به زیر 60 دلار در هر بشکه سقوط کرد. به گزارش رویترز، در پی رکود فعالیت کارخانه ها در چین و کاهش ارزش ارز در بازار های نوظهور که انتظار تقاضا را کاهش داد، بهای نفت برنت روز سه شنبه به کمتر از 60 دلار در هر بشکه رسید. بهای نفت از ماه ژوئن که به 115 دلار در هر بشکه رسیده بود به دلیل افزایش عرضه و کاهش تقاضا تقریبا نصف شده است.

به گزارش دنیای اقتصاد،  این در حالی است که سازمان کشور های صادر کننده نفت، اوپک، تاکنون در برابر درخواست ها برای کاهش تولید و افزایش قیمت ها مقاومت کرده است. آمارها مبنی بر کاهش فعالیت کارخانه ها در چین برای اولین بار در هفت ماه گذشته که بر موجی از گزارش ها مبنی بر رکود در دومین اقتصاد بزرگ جهان افزوده است، باعث کاهش قیمت نفت شده است. موسسه فیلیپ فیوچرز در سنگاپور اعلام کرد: چین سال 2014 را در شرایط ضعیفی به پایان می رساند و درخواست ها برای محرک های اقتصادی در این کشور رو به افزایش است.  بهای نفت برنت برای تحویل در ماه ژانویه امروز با یک دلار و 31 سنت کاهش در هر بشکه به 59 دلار و 75 سنت رسید که پایین ترین سطح از ژوئیه 2009 تاکنون است. همچنین نفت سبک آمریکا برای تحویل در همین ماه با یک دلار و 6 سنت کاهش 54 دلار و 85 سنت در هر بشکه معامله شد. بانک «گلدمن ساکس» آمریکا اعلام کرد: بازار نفت در حال تجربه کردن تغییر هزینه ها است که تعیین زمان اشباع بازار را شدیدا دشوار می کند. این بانک آمریکایی افزود: برای بازار اشباع شده لازم است قیمت ها کمتر از هزینه ها باشد، هزینه ها تقریبا به سرعت قیمت ها رو به کاهش است و به معنی این است که تولید کنندگان نفت می توانند هزینه کمتری را برای همان مقدار تولید یا بیشتر داشته باشند. تحلیلگران می گویند: ضعف اقتصادی بازار های نوظهور و کاهش ارزش ارز آنها نیز در کاهش قیمت نفت تاثیر داشته است. همچنین سقوط مجدد روبل در روز دوشنبه، امیدها را برای بهبودی اقتصاد روسیه کمرنگ کرد. در این شرایط بانک مرکزی هند در حال مداخله برای حمایت از واحد پولی روپیه در روزهای اخیر بوده که ناشی از کسری تجاری رو به وخامت است. همچنین در اندونزی ارزش روپیه به پایین ترین سطح 16 سال اخیر در برابر دلار رسیده است. گلدمن ساکس اعتقاد دارد که کاهش شدید قیمت تمام کالاها و کاهش ارزش ارز باعث کاهش تقاضای نفت در کشور های نوظهور آمریکای لاتین و خاورمیانه شده است. این در شرایطی است که بانک مرکزی روسیه روز سه شنبه نرخ بهره را با 5/6 درصد افزایش به 17 درصد رساند تا از سقوط ارزش روبل جلوگیری کند. این طرح اما تاکنون نتوانسته پاسخگوی طرح مورد نظر روسیه باشد و ارزش روبل روسیه باز هم در روز دوشنبه کاهش یافت. به نوشته روزنامه واشنگتن پست، روسیه در بازارهای جهانی یک دشمن تازه پیدا کرده و آن هم بازارهای ارزی در این کشور است. روسیه تقلا می کند که در بحبوحه پایین آمدن قیمت نفت ارزش روبل را بالا نگه دارد و به همین منظور نرخ بهره بانکی را به 17 درصد رسانده است. «نیل اروین»، کارشناس حوزه اقتصاد بین الملل می گوید که بانک مرکزی روسیه در یک تصمیم ناگهانی و با افزایش فوق العاده سود بانکی قصد دارد که اقتصاد زخمی خود را به دلیل پایین آمدن قیمت نفت در بازارهای جهانی ترمیم کند.
روسیه پیش از این نیز توانسته بود با استفاده از این حربه، بدهی بالای روسیه را در سال 1998 جبران کند و به روبل ارزش دوباره بدهد. روسیه نیز در آن سال با مشکل مشابهی مواجه شده بود. قیمت پایین نفت و سقوط ارزش روبل، باعث شده بود اقتصاد این کشور با بحران روبه رو شود. بانک مرکزی این کشور توانست با افزایش نرخ سود بانکی، هم ارزش روبل را احیا کند و هم قطار رونق اقتصادی این کشور را به روی ریل بازگرداند. اما در حال حاضر این پرسش مطرح شده است: اطلاعیه بانک مرکزی روسیه (مبنی بر افزایش نرخ سودبانکی) که در ساعت 1 بامداد روی سایت بانک مرکزی این کشور قرار گرفت آیا بازارها را آرام می کند یا نه؟ 
نیل اروین اعتقاد دارد که اگر این ترفند بانک مرکزی روسیه نتواند این معضل را حل کند، ممکن است این روش نتیجه عکس بدهد و سرمایه گذاران آن را به عنوان نشانه ای از ضعف بیشتر اقتصاد روسیه قلمداد کنند و بی اعتمادی ها را افزایش دهد. برخی اقتصاددانان می گویند روسیه در باتلاق رکود تورمی گیر افتاده و در حال دست و پا زدن بیشتر است. همین دست و پا زدن باعث می شود اقتصاد این کشور بیشتر در باتلاق فرو رود. شرایط در این کشور در حال حاضر به گونه ای است که تورم روندی فزاینده دارد و همزمان رشد نیز روندی کاهنده به خود گرفته است. دولت روسیه انتظار دارد نرخ تورم در پایان سال جاری به 10 درصد یا بیشتر برسد و اگر این روند ادامه یابد، سال بعد به رکود خواهد انجامید.  نشانه نگران کننده در اقتصاد روسیه این است که مسکو قصد دارد با برداشتن قدم های بزرگ جلوی کم ارزش شدن روبل را بگیرد اما این موضوع باعث خواهد شد سرمایه گذاران به دلیل اینکه روبل در حال از دست دادن ارزش خود است کالاهای مصرفی خود را نگه دارند و از آنها در برابر بی ارزش شدن روبل روسیه محافظت به عمل آورند. در حال حاضر در بازار لوازم خانگی، از جمله، یخچال و فریزر، ماشین لباسشویی و تلویزیون این مورد مشاهده شده و صاحبان سرمایه در این بازار، حاضر به خرید و فروش نیستند. با این وجود «الویرا شاخیپ زادووانا نابیولینا»، رئیس بانک مرکزی روسیه اعتقاد دارد که بالا بردن نرخ سود بانکی باعث می شود که افراد حقیقی و شرکت های روسیه تشویق شوند به جای اینکه روبل را تبدیل به دلار کنند آن را در داخل بانک ها به صورت سپرده گذاری ذخیره کنند. نابیولینا می گوید که حتی افزایش نرخ سود بانکی کمک می کند که تورم در روسیه تحت نظر قرار گیرد. بانک مرکزی روسیه در توجیه این اقدام خود در خصوص بالا بردن نرخ سود در اطلاعیه ای اعلام کرد که این تصمیم از استهلاک روبل جلوگیری به عمل می آورد و خطر تورم را کاهش می دهد. این در شرایطی است که افزایش شگفت انگیز نرخ سود در خط مشی های اقتصادی این کشور تاثیر چندانی نداشته است. بنا بر آمارهای اعلام شده، روسیه تاکنون 75 میلیارد دلار هزینه کرده تا روبل را سرپا نگه دارد. از نشانه های این موضوع هم سقوط دوباره روبل در روز دوشنبه است که نزدیک به 10 درصد افت داشته است. در این شرایط گفته می شود ارزش روبل نسبت به ابتدای سال 2014، به نصف رسیده است. در روز دوشنبه هر 64 روبل برابر با یک دلار معامله می شده است.  «آلکسی ال. کودرین»، وزیر سابق اقتصاد روسیه می گوید که سیاست های نامتوازن در اقتصاد این کشور باعث استهلاک اقتصاد این کشور شده است. کودرین در سال 2008، باعث شد که مسکو از توفان رکود اقتصادی اروپا در امان بماند و جزو معدود کشورهایی بود که توانست از این مهلکه جان سالم به در برد. «کودرین» روز گذشته در سایت توییتر در این خصوص پستی را توییت کرده بود و از سیاست های نامتوازن اقتصادی انتقاد کرده بود. او در صفحه توییتر خود نوشت: «سقوط روبل و بازار سهام تنها به دلیل پایین آمدن قیمت نفت و تحریم ها نیست، بلکه به اقدامات نامطمئن غیراقتصادی دولت باز می گردد.» بانک مرکزی روسیه در اوضاع دشواری گیر کرده است. خبرگزاری اینترفاکس پس از سقوط دوباره روبل در روز دوشنبه در مطلب اصلی خود نوشت: «فروپاشی سریع روبل» و سپس گزارش نویس این مطلب نوشت که بانک مرکزی روسیه باید اقدامات جدی تری انجام دهد، شاید اقدامات اضطراری.