بودجه عمرانی کشور فدای یارانه نقدی

اقتصاد ایرانی: بیست و هشتم آذرماه سال ۱۳۸۹ روزی بود که رییس دولت دهم با حضور در رسانه ملی، رسما اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها را کلید زد. از آن زمان تاکنون حدود ۴۹ ماه می گذرد و در ۴۶ مرحله یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار واریز شده است. به عبارتی، در حال حاضر ماهانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان در جیب هر ایرانی قرار می گیرد.

عملکرد اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها از ابتدا تاکنون بنا به گزارش های رسمی و به طور تقریبی نشان می دهد که در این مدت بالغ بر ۱۶۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بابت یارانه نقدی پرداخت شده است؛ این در حالی است که اگر این رقم صرف امور توسعه ای و عمرانی کشور می شد، تحول قابل توجهی را در سطح اقتصاد کشور شاهد بودیم.

به گزارش خبرآنلاین، گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس حکایت از آن دارد که در سال ۸۹ رقمی بالغ بر ۱۰ هزار و ۳۷۵ میلیارد تومان بابت یارانه نقدی و یک هزار و ۲۴ میلیارد تومان بابت یارانه نقدی نان به حساب سرپرستان خانوار واریز شده است. در واقع رقمی که در سه ماهه پایانی سال ۸۹ به تمامی خانوارهای ایرانی بابت یارانه نقدی به حساب خانوار واریز شده، در مجموع معادل ۱۱ هزار و ۳۹۹ میلیارد تومان است.

در سال ۹۰ نیز حدود ۳۷ هزار و ۲۱۸ میلیارد تومان بابت یارانه نقدی به سرپرستان خانوار واریز شد، اما در سال ۹۱ این رقم با افزایش حدود ۱۱ درصدی، به ۴۱ هزار و ۳۲۱ میلیارد تومان رسید.

پس از آن در سال ۱۳۹۲ براساس گزارش کمیسیون اصل ۹۰، در حالی که دولت باید هر ماه مبلغ ۳ هزار و ۴۱۶ میلیارد تومان به خانوارها پرداخت می کرد، اما در این دوره به دلیل افزایش جمعیت آماری یارانه بگیر از فروردین تا اسفندماه، حدود یک هزار و ۶ میلیارد تومان بیشتر یارانه به حساب خانوار واریز شده است. به عبارتی، در سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۴۲ هزار میلیارد تومان یارانه به خانوارها پرداخت شده است.

در سال ۱۳۹۳ نیز به نظر می رسد ماهانه بار حدود ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان بابت یارانه های نقدی روی دوش دولت سنگینی کرده است؛ بر این اساس گزارش های غیررسمی نشان می دهد که در ۹ ماهه ابتدایی امسال حدود ۳۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بابت یارانه های نقدی پرداخت شده است.

به این ترتیب، در کل می توان گفت بیش از ۱۶۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در طول ۴۶ مرحله یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار واریز شده است. البته در صورتی که سه ماهه پایانی سال ۱۳۹۳ را هم در نظر بگیریم که دولت در هر ماه حدود ۳۴۰۰ میلیارد تومان یارانه نقدی بپردازد، در کل می توان پیش بینی کرد که تا پایان سال ۱۷۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت خواهد شد.

اما در حالی دولت در طول ۴ سال نسبت به پرداخت بیش از ۱۶۲ هزار میلیارد تومان بابت یارانه نقدی اقدام کرده که در همین مدت بی توجهی به اختصاص بودجه های عمرانی در حد اعلای خود قرار داشته است.

روند تحقق اعتبارات طرح های تملک دارایی های سرمایه ای (عمرانی) نشان می دهد که در سال ۱۳۸۹ حدود ۲۰ هزار و ۶۴۰ میلیارد تومان، در سال ۱۳۹۰ حدود ۲۴ هزار و ۹۱۲ میلیارد تومان، در سال ۱۳۹۱ بالغ بر ۱۳ هزار و ۶۶۹ میلیارد تومان، در سال ۱۳۹۲ حدود ۲۰ هزار و ۳۳ میلیارد تومان از بودجه عمرانی محقق شده است. البته پیش بینی مرکز پژوهش های مجلس این گونه است که در سال ۱۳۹۳ نیز ۲۳ هزار و ۷۹۲ میلیارد تومان بودجه عمرانی اختصاص پیدا کند.

در همین حال، نگاهی به جداول بودجه عمرانی نشان می دهد که عملکرد تحقق بودجه های عمرانی بسیار نامطلوب بوده است؛ به گونه ای به طور تقریبی طی سال های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ تنها حدود ۵۶ درصد بودجه عمرانی محقق شده است. همچنین طی این سال ها نسبت عملکرد

بودجه عمرانی به هزینه ای روند نزولی طی کرده است. به عبارتی، در سال ۱۳۹۳ به ازای هر ۱۰ واحد اعتبار هزینه ای، ۱.۶ واحد اعتبار تملک دارایی های سرمایه ای پرداخت شده است.

این در شرایطی است که اگر منابع کافی وجود داشت و یا این که منابع صرف بخش های نامولد کشور نمی شد، عملکرد در طی این سال ها برای پیشبرد طرح های عمرانی می توانست خیلی بهتر از این باشد، اما با این حال، همه ظرفیت اعتباری کشور صرف پرداخت یارانه ها شده و تنها در طول ۵ سال ۱۰۳ هزار میلیارد تومان به عمران کشور اختصاص پیدا کرده است، یعنی پولی برای سازندگی نداشته ایم. این در حالی است که طرح های عمرانی در حکم نبض اقتصاد جامعه قرار دارند و به اعتبار این طرح ها، سرمایه گذاری های دولتی محقق و به همراه سرمایه گذاری های بخش خصوصی ، رشد اقتصادی را موجب می شوند.

بر این اساس، می توان گفت حذف یا انصراف بخش های غیرنیازمند کشور از یارانه ها، می تواند تاثیر بسیاری در عمران و توسعه کشور داشته باشد؛ اگرچه هزینه کرد در این حوزه اثر خود را در بلندمدت خواهد گذاشت، اما به هرحال در این صورت است که بسیاری از پروژه های نیمه تمام روی زمین مانده به اتمام خواهد رسید.