تحولات عربستان چه تاثیری روی نفت دارد؟
اقتصاد ایرانی: در شرایطی که بهای نفت به کمتر از ۵۰ دلار در هر بشکه رسیده و عربستان نفت خود را با تخفیف به بازارهای اروپایی و آمریکایی می فرستد، به نظر می رسد استراتژی ریاض درباره بازار همچنان به قوت خود باقی است. در حالی که عربستان به دلیل بیماری ذات الریه ملک عبدالله ۹۰ ساله و بستری شدن وی در بیمارستان با مشکلاتی مواجه شده اما شاهزاده سلمان ولیعهد این کشور در سخنانی به نقل از عبدالله اعلام کرد: نوسانات بهای نفت در بازارهای جهانی موضوع جدیدی نیست و عربستان با "اراده راسخ" این شرایط را سپری خواهد کرد.
به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه خبری اسوتنیک، علی النعیمی وزیر نفت عربستان اواخر دسامبر در گفت وگو با نشریه اقتصادی میس گفت: حتی اگر بهای نفت به بشکه ای ۲۰ دلار برسد، عربستان تولید نفت خود را کاهش نخواهد داد.
النعیمی گفت: قیمت نفت بشکه ای ۶۰، ۵۰، ۴۰ یا ۲۰ دلار باشد، ما تولید نفت خود را کاهش نخواهیم داد.
عربستان حدود ۱۳ درصد نفت مورد نیاز جهان را تولید می کند و هزینه تولید نفت در این کشور حدود ۱۰ دلار است.
گئورگ میرزایان، کارشناس اقتصادی در روسیه گفت: راهبرد ریاض هم کوتاه مدت و هم بلندمدت است.
وی افزود: اهداف کوتاه مدت عربستان شامل تمایل به سلطه بر بازار آمریکا و ورشکست کردن رقبا از طریق خارج کردن آنها از بازار است. کانادا در آینده نزدیک قصد دارد بخش زیادی از نفت خود را به آمریکا صادر کند. اهداف بلندمدت عربستان شامل تلاش برای کاهش تقاضای انرژی های تجدیدشدنی و توسعه نفت شیل است.
میرزایان گفت: عربستان با پایین نگه داشتن قیمت نفت به دنبال ورشکست کردن رقبا و تضعیف احتمال توسعه منابع انرژی جایگزین است. به نظر می رسد این راهبرد در برخی زمینه ها موثر واقع شده است.
دمیتری مارونیخ، رئیس بنیاد استراتژی انرژی روسیه گفت: شرکت های تولید کننده نفت در آمریکای شمالی با قیمت های کنونی نفت سود کمی خواهند داشت.
برخی از شرکت های نفتی کانادایی تقریبا اعلام ورشکستگی کرده اند و اگر قیمت نفت در سال ۲۰۱۵ در سطح کنونی باقی بماند، تعداد شرکت های ورشکست شده افزایش خواهد یافت.
کارشناسان دیگر می گویند، موضع عربستان همچنین دارای ابعاد ژئوپلتیک است و ریاض با همدستی آمریکا به مقابله با روسیه و ایران (به دلیل کمک به بشار اسد) اقدام کرده است.
از سوی دیگر آمریکا از تضعیف اقتصاد روسیه و ونزوئلا که هر دو سیاست های ضد آمریکایی دارند سود می برد.
راهبردی ناکارآمد در طولانی مدت
با وجود منطق اقتصادی - ژئوپلتیک موجود در پشت پرده سیاست عربستان، کارشناسان می گویند، این سیاست نهایتا به خود عربستان لطمه خواهد زد.
میرزایان گفت: در وهله اول باید این سیاست را از نقطه نظر بودجه مورد توجه قرار داد. هزینه ۲۳۰ میلیارد دلاری عربستان باعث کسری بودجه شدید این کشور شده است که براساس قیمت های کنونی نفت تقریبا ۳۰ میلیارد دلار برآورد می شود.
در شرایطی که ریاض به مدد ذخایر ارزی بیش از ۷۰۰ میلیارد دلاری خود از جبران کسری بودجه مطمئن است، اما میرزایان می گوید: بعید به نظر می رسد چنین اقدامی با استقبال شاهزاده های سعودی که این ذخایر ارزی را اموال خود می دانند، مواجه شود.
روزنامه فایننشال پست اخیرا نوشت، اعضای خاندان سلطنتی عربستان درباره این موضوع اظهارات متناقضی را مطرح کرده اند.
الولید بن طلال اوایل این هفته گفت: نگرانی یا فاجعه بزرگ این است که دولت تا زمانیکه ذخایر ارزی به پایان برسند، به استفاده از این ذخایر ادامه خواهند داد. همان اتفاقی که مدتها قبل نیز رخ داد و مجبور به استقراض از خارج شدیم.
این نظرات ضد و نقیض فقط مختص خاندان سلطنتی سعودی نیست.
عماد مشفق کارشناس بازار گفت: شهروندان عادی سعودی احساس می کنند تحت فشار قرار گرفته اند زیرا بهای نفت در سطحی قرار گرفته که باعث نگرانی جدی بین مردم این کشور شده است.
مداوی الراشد تحلیلگر پایگاه المانیتور می گوید، با توجه به سقوط بهای نفت در بازارهای جهانی و تأثیر آن روی اقتصاد، هر کس که نهایتا جانشین ملک عبدالله پادشاه عربستان شود باید این اطمینان را به مردم بدهد که رفاه آنها ادامه خواهد داشت.
الراشد افزود: پادشاه جدید باید امیدوار باشد که پول کافی برای توزیع بین نسل جوان این کشور وجود داشته باشد، اما حتی این موضوع نیز برای جوانانی که به دنبال مطرح شدن در عرصه سیاسی و آینده این کشور و همچنین ثبات اقتصادی هستند، کافی نخواهد بود.
سیاستی که به موقیعت عربستان در منطقه لطمه می زند
تصمیم عربستان مبنی بر تثبیت تولید نفت به رغم عرضه بیش از حد در بازارهای جهانی، علاوه بر ایجاد مشکلات اقتصادی در داخل، باعث نارضاتی بسیاری از همسایگان عربستان خواهد شد.
میرزایان گفت: اگرچه کشورهای حاشیه خلیج فارس در نشست ماه نوامبر سازمان کشورهای صادرکننده نفت ( اوپک) در وین مقابل عربستان ایستادگی نکردند، این به معنی این نیست که مقامات این کشورها توان واکنش به اقدامات غیردوستانه ریاض را ندارند. برای مثال این اقدامات می تواند شامل ایجاد موانعی بر سر ابتکارعمل عربستان در زمینه اتحاد کشورهای عربی برابر ایران باشد. میرزایان تاکید کرد: برخی کشورها نظیر عمان نه تنها مخالف تقابل با ایران هستند، بلکه به دنبال تعامل فعال تر با این کشور در منطقه خلیج فارس هستند.
سلطان قابوس پادشاه عمان به دنبال مقابله با نفوذ عربستان در منطقه از طریق ایران و ایجاد موازنه در خلیج فارس است.
این کارشناس افزود: موضع سلطان قابوس مقابل سعودی ها ممکن است به مناقشه عربستان و ایران در آینده منجر شود.
آیا تغییر پادشاه در عربستان به تغییر سیاست ریاض می انجامد؟
مارونیخ می گوید: تحلیل رسانه های غربی اینست که با مرگ پادشاه عربستان، علی النعیمی وزیر نفت این کشور حامی خود را از دست خواهد داد. النعیمی یکی از مبتکران استراتژی کاهش قیمت نفت از طریق ارائه تخفیف در فروش نفت عربستان و جلوگیری از کاهش تولید اوپک است.
فایننشال پست گزارش داد: شاهزاده عبدالعزیز پسر شاهزاده سلمان ولیعهد عربستان و مشاور وزیر نفت، گفته است از تصمیم اخیر اوپک در ماه نوامبر مبنی بر تثبیت تولید نفت این سازمان حمایت نمی کند.
سیمون هندسون کارشناس موسسه سیاست خاورنزدیک در واشنگتن گفت: گفته می شود ملک عبدالله از به سلطنت رسیدن شاهزاده مقرن حمایت می کند، البته در خصوص پیشینه او ابهاماتی وجود دارد.
به هر صورت ، هنگامی که زمان تعیین پادشاه بعدی عربستان فرا برسد، احتمال بروز اختلافات بیشتر خواهد شد زیرا بسیاری از شاهزاده های سعودی در تلاش هستند تا برای خود سمتی دست و پا کنند.
هندرسون افزود: اگر تنش های پنهانی"علنی" شود، خبر بدی برای سیاست عربستان در قبال ایران، در زمینه نفت و سیاست در زمینه گروه تروریستی داعش خواهد بود.
آمریکا هیچ موضوعی به جز انتخاب آرام پادشاه عربستان را تحمل نخواهد کرد.
راشل برونسون کارشناس مسائل عربستان گفت: موضع مقامات سعودی حاکی از این است که این کشور در شرایط سخت فاقد انعطاف پذیری لازم است.
