بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 24 دى 1393      11:32

عامل افزایش معوقات و تشدید بنگاه داری بانکها

وزارتخانه های نفت، نیرو، راه و شهرسازی و کشور در رأس دستگاه هایی هستند که حدود بیست هزار میلیارد تومان بابت اوراق مشارکت سررسید شده و آنچه تا پایان سال سررسید می شود، به شبکه بانکی کشور بدهکارند.

اقتصاد ایرانی: اوراق مشارکت از میانه دهه ۷۰ تا کنون یکی از ابزارهای کمک به تأمین مالی طرح های عمرانی و خدماتی دستگاه دولتی و غیردولتی کشور بوده اما به علل مختلف این ابزار طی سال های اخیر نه تنها کارایی خود را در جذب منابع از دست داده بلکه به یکی از چالش های بازار پول کشور و عامل پررنگی در افزایش مطالبات معوق بانک ها تبدیل شده است.

به گزارش خبرآنلاین، رئیس کل بانک مرکزی در یکی از تازه ترین اظهاراتش درباره چالش های شبکه بانکی برای تأمین مالی بخش واقعی اقتصاد از باقی ماندن حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت سررسید شده روی دست بانک ها تا پایان سال جاری خبر داد.

بررسی جزئیات این اوراق و دستگاه های ناشر آنها می تواند تا حدود زیادی از پیچیدگی های شرایط شبکه بانکی کشور و مشکلات چیدا و پنهانی که با آن درگیر هستند،پرده بردارد.

نکته مهمی که درباره اوراق مشارکت و مکانیزم انتشار و تسویه آن باید مورد توجه قرار گیرد، مسئولیتی است که این اوراق برای بانک های عامل عرضه کننده به دنبال دارد؛ بنا بر قانون برنامه پنجم توسعه و آئین نامه انتشار اوراق مشارکت، بازگرداندن اصل و سود اوراق مشارکت برعهده ناشر اوراق است ولی بانک عامل موظف است در صورت ناتوانی ناشر در بازگرداندن اصل و فرع اوراق در سررسید، طلب خریداران را پرداخت و در مرحله بعدی طلب خود را از ناشر دریافت کند.

به همین خاطر وقتی از ۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت سررسید شده سخن می گوییم در واقع از ۲۰ هزار میلیارد تومان بدهی ناشران اوراق مشارکت به شبکه بانکی کشور سخن گفته می شود؛ ناشرانی که تقریبا تمام آن ها از دستگاه ها و نهادهای دولتی و برخی نیز عمومی هستند.

کدام دستگاه ها بابت اوراق مشارکت بدهکار هستند؟

آن گونه که از گزارش های بانک مرکزی برمی آید وزارتخانه های نیرو، راه و شهرسازی، کشور به نیابت از شهرداری ها و وزارتخانه امور اقتصادی و دارایی به نیابت از دولت تا پایان آبان ماه سال جاری ۱۶۴ هزار و ۵۶۳ میلیارد ریال بابت اوراق مشارکت سررسید شده به شبکه بانکی بدهکار شده اند.

وزارت نیرو با ۷۰ هزار و ۳۸۳ میلیارد ریال، وزارت نفت با ۴۶ هزار و ۶۲۷ میلیارد ریال، وزارت اقتصاد به نیابت از دولت با ۲۱ هزار و ۷۳۸ میلیارد ریال، وزارت کشور به نیابت از شهرداری ها با ۱۴ هزار ۷۵۲ میلیارد ریال، وزارت راه و شهرسازی با ۱۱ هزار و ۶۳ میلیارد ریال به ترتیب بیشترین بدهی را بابت اوراق مشارکت تا پایان آبان ماه امسال به نام خود ثبت کرده اند.

بررسی گزارش اوراق مشارکتی که تا پایان سال ۹۳ سررسید خواهد شد، نشان می دهد این رقم ۵۳ هزار و ۶۱۳ میلیارد ریال دیگر اضافه خواهد شد و به این ترتیب طلب شبکه بانکی کشور از دستگاه های ناشر اوراق مشارکت در سررسید پایان اسفند ۹۳ به ۲۱۸ هزار و ۱۷۶ میلیارد ریال خواهد رسید.

اوراق مشارکت سررسید شده وزارت نیرو در پایان سال به ۲۱ هزار و ۵۲۵ میلیارد ریال، وزارت نفت به ۱۹ هزار و ۷۳۷ میلیارد ریال، وزارت کشور به نیابت شهرداری ها به ۱۱ هزار و ۳۰۱ میلیارد و وزارت راه و شهرسازی به هزار و ۵۰ میلیارد ریال می رسد.

ارقام به میلیارد ریال

ناشر

تا پایان آبان ۹۳

تا پایان سال ۹۳

وزارت نیرو

۷۰.۳۸۳

۲۱.۵۲۵

وزارت نفت

۴۶.۶۲۷

۱۹.۷۳۷

دولت(وزارت اقتصاد)

۲۱.۷۳۸

۰

وزارت کشور(شهرداری ها)

۱۴.۷۵۲

۱۱.۳۰۱

وزارت راه و شهرسازی

۱۱.۰۶۳

۱.۰۵۰

جمع

۱۶۴.۵۶۳

۵۳.۶۱۳

 

وضعیت اوراق مشارکت در پایان سال ۹۲

مصوب شده بود مجموعا به ۲۷۸ هزار میایارد ریال می رسید که از این مقدار ۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال عرضه شد و در نهایت ۹ هزار و ۹۵۴ میلیارد ریال آن فروش رفت.

نکته جالب اینجاست که این ۹ هزار و ۹۵۴ میلیارد ریال در قالب رد دیون به پیمانکاران طلبکار از دولت داده شد. پیمانکاران طلبکار تاکنون ۷ هزار و ۵۰۳  میلیارد ریال از این اوراق را دریافت کرده اند و ۲۴۵۰ میلیارد دیگر در مشیر انتقال به پیمانکاران طلبکار از دولت است.

سال ۹۳؛ سال عرضه اوراق برای تسویه با پیمانکاران

بر اساس قانون بودجه سال ۹۳ انتشار ۲۶۵ هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت می تواند در دستور کار قرار بگیرد. با این حال و در شرایطی که کمتر از ۳ ماه تا پایان سال باقی مانده تنها ۱۵ هزار میلیارد ریال از این اوراق عرضه شده است. این عرضه البته با هدف پرداخت بدهی ها به پیمانکاران انجام می شود چرا که طبق آئین نامه انتشار اوراق مشارکت اگر اوراق عرضه شده در موعد مقرر فروش نرفت می توان آن ها را به در ازای بدهی ناشر به پیمانکاران داد.

در مورد این ۱۵ هزار میلیارد ریال نیز ظاهرا قرار است ۱۰ هزار میلیارد ریال بابت بدهی های وزارت نیرو با عاملیت بانک صادرات به پیمانکاران طلبکار ایم وزارتخانه داده شود و ۵ هزار میلیارد ریال نیر با عاملیت بانک تجارت به پیمانکاران طلبکار وزارت راه و شهرسازی.

سرنوشت اوراق مشارکت سررسیده

سؤالی که شاید در موضوع اوراق مشارکت سررسید شده لازم باشد به آن پاسخ داد، سرنوشت این اوراق و نحوه تسویه بانک های عامل با ناشران است.

یکی از روش های مرسوم میان بانک ها و ناشران اوراق مشارکت سررسید شده در شرایطی که امکان تسویه ناشر با بانک در سررسید وجود ندارد، تبدیل جمع کل بدهی ناشر بابت اوراق سررسید شده به تسهیلات است. در این روش بانک و ناشر اوراق سررسید شده قرارداد تسهیلاتی با یکدیگر  منعقد می کنند و بر اساس آن ناشر متعهد می شود مبلغ اوراق مشارکت سررسید شده را در تعداد اقساط مورد توافق به بانک بازگرداند. نرخ سود این تسهیلات طبیعتا بیشتر از نرخ سود علی الحساب اصل اوراق مشارکت سررسید شده تعیین می شود.

این روش مرسوم اگرچه در ظاهر شیوه مناسبی برای تسویه ناشر با بانک بحساب می آید اما عملا تأثیری در دریافت طلب بانک از ناشران ندارد چرا که ناشران اوراق سررسید گذشته معمولا دستگاه دولتی و نهادهای عمومی مانند شهرداری ها هستند و توان بازپرداخت اصل و فرع اوراق مشارکت را هیچگاه پیدا نمی کنند چه این بدهی در قالب اوراق باشد چه تسهیلات دریافتی از بانک ها. از این رو اوراق مشارکت سررسید شده معمولا در زمره مطالبات بانک ها باقی می ماند و تنها با جابه جایی در ردیف های مختلف طلب ها مانند سررسید گذشته، مشکوک الوصول، معوق و.... عنوان آنها تغییر می کند.

روش دیگر تسویه میان ناشر اوراق و بانک، تهاتر است. در این معمولا شیوه ناشر اوراق در سررسید، معادل مبلغ سررسید شده به بانک دارایی سرمایه ای واگذار می کند. به عنوان مثال در یک نمونه یکی از ناشران اوراق مشارکت به جای بدهی خود به بانک عامل، یکی از نیروگاه های خود را واگذار کرده است.

به این ترتیب مشخص می شود که یکی از علت های افزایش دارایی های سرمایه ای بانک ها همین تهاتر میان ناشران اوراق و بانک ها است که در موارد متعددی به تشدید بنگاه داری بانک ها هم منجر می شود.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir