روزهای سخت سعودی‌ها

اقتصاد ایرانی: این روزها عربستان دوران راحتی را نمی گذراند؛ زیرا این کشور درگیر جنگ علیه نفت شیل آمریکا به منظور حفظ برتری خود در بازار جهانی نفت است. عربستان همچنین نگران توافق هسته ای آمریکا و ایران و نزدیکی ایالات متحده به این قدرت شیعه است که برای کسب نفوذ در منطقه رقیب ریاض محسوب می شود. در چنین شرایطی مردم عربستان این خبر را دریافت کردند که ملک عبدالله، پادشاه ۹۰ ساله آنها، به دلیل مشکلات تنفسی یا به گفته مقامات این کشور ذات الریه در تاریخ ۳۱ دسامبر در بیمارستان بستری شده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، این روزها عربستان دوران راحتی را نمی گذراند، زیرا این کشور درگیر جنگ علیه نفت شیل آمریکا به منظور حفظ برتری خود در بازار جهانی نفت است. عربستان همچنین نگران توافق هسته ای آمریکا و ایران و نزدیکی ایالات متحده به این قدرت شیعه است که برای کسب نفوذ در منطقه رقیب ریاض محسوب می شود. این کشور در سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه ناکام مانده است. این مساله از یک طرف موجب تقویت ایران شده و از طرف دیگر تروریست های تکفیری را به شدت تضعیف کرده است. عربستان گرچه در حملات هوایی به رهبری آمریکا به مواضع تروریست ها شرکت کرده است، اما در داخل نگرانی های فزاینده ای از عواقب تروریستی این اقدام وجود دارد. یعنی نگرانی از تکرار مشکلاتی که القاعده در سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ در این کشور به وجود آورد. این در شرایطی است که به رغم تلاش های عربستان در مستحکم تر کردن و گسترش منطقه حائل، در تاریخ ۴ ژانویه یک ژنرال و دو سرباز سعودی در مرز این کشور با عراق در یک بمب گذاری انتحاری کشته شدند.
اندکی بعد، مردم عربستان این خبر را دریافت کردند که ملک عبدالله، پادشاه ۹۰ ساله آنها، به دلیل مشکلات تنفسی یا به گفته مقامات این کشور ذات الریه در تاریخ ۳۱ دسامبر در بیمارستان بستری شده است. بستری شدن او به این دلیل موجب نگرانی شده است که در قصر پادشاه امکانات پزشکی برای مراقبت از او وجود دارد. تا 7 ژانویه، شایعات محلی حاکی از آن بود که پادشاه قادر است با ملاقات کنندگان دیدار کند. اما این مساله بر کسی پوشیده نیست که او برای مدتی طولانی زنده نخواهد بود. مردی که قرار است جانشین او شود، برادر ناتنی او شاهزاده سلمان است. اما این شاهزاده هم جوان نیست. او ۷۸ ساله است و گفته می شود به اختلال مشاعر مبتلا است.
تحت سیستم بسیار پیچیده عربستان سعودی، قدرت از طریق ارشدیت منتقل نمی شود. بلکه از برادر به برادر درمیان ۴۵ پسر (که از مادران مختلفی هستند) عبدالعزیز بن سعود که در سال ۱۹۳۲ عربستان و سلسه آل سعود را تاسیس کرد، منتقل می شود. درحال حاضر این برادران یا درگذشته اند یا سالخورده هستند.
احتمالا به دلیل اختلال ذهنی سلمان بود که ملک عبدالله در ماه مارس سال گذشته یک گام دیگر برداشت و برادر کوچک تر خود مقرین را به عنوان ولیعهد دوم انتخاب کرد. مقرین ۶۹ ساله خلبان نیروی هوایی آموزش دیده در بریتانیا، رئیس سابق اطلاعات و فرماندار سابق مدینه است. خالد المائنا، روزنامه نگار کهنه کار عربستانی، می گوید: «جانشین همواره سالخورده بوده است و سالخورده بعدی سلمان است اما بعد از او هر اتفاقی ممکن است رخ دهد.»
دشوارترین کار، انتقال حکومت به نسل آینده است، نسلی که در آن صدها شاهزاده برای رسیدن به قدرت سر و دست می شکنند. یکی از این شاهزادگان محمد بن نایف، وزیر کشور و عضو ائتلاف قدرتمند سدیری است. اما به نظر می رسد ملک عبدالله تلاش می کند پسران خودش را، متعب، که رئیس گارد ملی است و مشعل که فرماندار مکه است، به قدرت برساند. برای پادشاه آینده عربستان سیاست خارجی ساده ترین قسمت حکمرانی خواهد بود. مشکلات داخلی فشار بیشتری وارد می کنند و کمتر به این مساله توجه شده است. از یک طرف لیبرال ها از کندی آهنگ اصلاحات در کشوری که زنان درآن حق رانندگی ندارند، انتقاد می کنند و از سوی دیگر وهابیون موانعی را بر سر راه ابتکاراتی مانند حضور زنان در مجلس شورا ایجاد می کنند. این در شرایطی است که جمعیت شیعه که در شرق این کشور ساکن هستند و ۱۵ درصد از کل جمعیت عربستان را تشکیل می دهند، از حکومت ناراضی اند. علاوه بر همه اینها، جوانان و جمعیت رو به رشد ۳۰ میلیونی عربستان به شغل احتیاج دارند. این مساله به معنی لزوم کاهش یارانه ها و کمک های مالی و برطرف کردن وابستگی اقتصاد به نفت است. اکثر مردم عربستان ملک عبدالله را به عنوان پدری خیرخواه می دانستند. اما جانشینان او این خوش اقبالی را نخواهند داشت.