بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 21 بهمن 1393      12:45

کانال‌های شوک‌آور در اقتصاد ایران

بررسی لایحه بودجه نشان می‌دهد چنانچه منابع بودجه سال ۱۳۹۴ محقق نشود، ممکن است نرخ ارز و قیمت‌ها با شوک مواجه شوند.

اقتصاد ایرانی: بررسی ها نشان می دهد هر چند عواملی نظیر بی انضباطی مالی و پولی، رشد نقدینگی ناشی از اجرای مسکن مهر و تورم مواد خوراکی جهانی در افزایش تورم سال های اخیر بی تاثیر نبوده اند، اما مهم ترین عامل تورم شدید در سال های اخیر، شوک های قیمتی اجرای مرحله اول هدفمند کردن یارانه ها و افزایش نرخ ارز ناشی از تحریم بوده است که با ایجاد ثبات نسبی در فضای اقتصاد کلان و تخلیه تدریجی آثار این شوک، پس از روی کار آمدن دولت جدید، نرخ تورم با کاهش تدریجی مواجه شد و پیش بینی می شود با فرض عدم وارد شدن شوک جدی به اقتصاد در انتهای سال ۱۳۹۳ به ۱۵ درصد و در سال ۱۳۹۴ به ۱۳ درصد برسد.

به گزارش خبرآنلاین، در حقیقت تورم در این سال ها بیشتر تحت تاثیر عوامل موقتی و زودگذر قرار گرفته و به بیان اقتصادی، جزء موقتی (پوسته) تورم تحت تاثیر قرار گرفته و در نتیجه با تخلیه شدن آثار این شوک ها، در تورم به طور طبیعی روند تورم رو به کاهش گذاشته است.

این در حالی است که عوامل اصلی و بنیادی ایجادکننده تورم بلندمدت در کشور مثل مشکلات ساختاری اقتصاد ایران از جمله رشد شدید نقدینگی و عدم انضباط پولی دولت ها همچنان پابرجا بوده که در بیان اقتصادی، این بخش از تورم را هسته تورم می نامند و به نظر می رسد با از بین رفتن اثر شوک ها، نرخ تورم به هسته خود در حال نزدیک شدن است. این هسته اصولا متاثر از ساختار نهادی حاکم اقتصاد است که حل آن به اصلاحات بنیادی و برنامه ریزی دقیق محتاج است.

نمودار یک: اثر شوک های وارد شده به اقتصاد بر شاخص قیمت تولیدکننده

بر همین اساس، می توان گفت اصلی ترین دلیل تورم در دوره اخیر، شوک های وارد شده به اقتصاد بوده اند؛ این موضوع را تحلیل های مرکز پژوهش های مجلس نیز تایید می کند. بر این اساس، در بررسی آثار تورمی لایحه بودجه ۱۳۹۴ توجه خود را معطوف به کانال هایی می کنیم که می تواند به بروز شوک در اقتصاد منجر شود.

شوک نرخ ارز

یکی از عوامل اصلی موثر بر نرخ ارز، کسری بودجه دولت است. با توجه به پیش بینی های فعلی از قیمت جهانی نفت و کسری بودجه ناشی از آن، افزایش نرخ ارز در سال آینده متحتمل است. بر این اساس، شوک نرخ ارز بر تورم اثرگذاری زیادی دارد.

شوک هدفمندی یارانه ها (افزایش قیمت حامل های انرژی)

پیش بینی می شود نزدیک به ۱۶ هزار میلیارد تومان کسری در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها وجود خواهد داشت که به نظر می رسد دولت قصد دارد با افزایش قیمت حامل های انرژی، این کسری را پوشش دهد.

نمودار شماره ۲، درصد تغییرات ماهانه شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف کننده را نشان می دهد. همان طور که در این نمودار مشاهده می شود، اجرای مراحل اول و دوم هدفمند کردن یارانه ها اثر آنی بر شاخص قیمت تولیدکننده داشته و در داده های این متغیر قابل مشاهده است، اما با توجه به این که احتمالا تاثیر این سیاست بر شاخص قیمت مصرف کننده در طول زمان بیشتری خود را نشان می دهد، بنابراین ردیابی آثار این سیاست بر متغیر مذکور دشوارتر است؛ به خصوص آن که به سبب سرکوب های قیمتی پشتیبان اجرای سیاست، این اثرگذاری با تاخیر ظاهر می شود.

همچنین هر چند شدت افزایش قیمت ها در مرحله دوم هدفمند کردن یارانه ها بسیار کمتر از مرحله اول بود، با این حال، شاخص قیمت تولیدکننده در دو ماه اول اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها ۶.۲ درصد رشد داشته است. این در حالی است که در دو ماه قبل از آن (بهمن و اسفندماه ۱۳۹۲) این شاخص ۱.۲ درصد و در دو ماهه مشابه سال قبل (فروردین و اردیبهشت ماه ۱۳۹۲) ۳.۲ درصد رشد داشته است.

به این ترتیب، بررسی های مراکز پژوهشی نشان می دهد بین ۳ تا ۵ درصد از تورم نقطه به نقطه ۱۳ درصدی تولیدکننده در آبان ماه ۱۳۹۳ ناشی از اجرای مرحله دوم هدفمند کردن یارانه ها است. بر این اساس، اگر دولت بخواهد همین سناریو را در سال ۱۳۹۴ نیز اجرا کند، چنین افزایشی در شاخص قیمت تولیدکننده دور از انتظار نیست؛ البته تجربه مرحله دوم هدفمند کردن سیارانه ها نشان می دهد که میزان تغییر در تورم مصرف کننده کمتر از این میزان خواهد بود.

نمودار ۲: مقایسه درصد تغییر ماهانه شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف کننده

تحلیل ها نشان می دهد تورم در دوره اخیر به شدت تحت تاثیر شوک ها بوده است؛ هر چند با روی کار آمدن دولت جدید سعی شده است تا از وارد کردن شوک های شدید به اقتصاد کشور اجتناب شود، اما بررسی لایحه بودجه نشان می دهد چنانچه منابع بودجه سال ‍۱۳۹۴ محقق نشود، ممکن است نرخ ارز و قیمت ها با شوک مواجه شوند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir