بوی خوش نفت

اقتصاد ایرانی: قیمت نفت برای اولین بار در سال ٢٠١٥ به ٦٢دلار در هربشکه رسید. دیروز قیمت جهانی نفت برنت با ٢٤/٢ دلار افزایش نسبت به روز گذشته ۶۱ دلارو ۵۲ سنت به فروش رفت. قیمت نفت وست تگزاس آمریکا بدون تغییر، بشکه ای ۵۲ دلارو۷۸ سنت خرید و فروش شد. روز گذشته همچنین قیمت گاز طبیعی هم ۹ سنت بالا رفت و ٨/٢ دلار خرید و فروش شد. هر گالن بنزین هم به قیمت ۱۶۲ دلارو۶۲ سنت به فروش رفت. این افزایش قیمت در شرایطی اتفاق می افتد که قیمت جهانی نفت از هشت ماه آینده تاکنون کاهش ۵۵درصدی را تجربه کرد و از بشکه ای ۱۱۵ دلار به ١٩/٤٥دلار هم رسید.

به گزارش شرق به نقل از رویترز، با کاهش سرمایه گذاری نفتی از سوی شرکت های بزرگ و همچنین تقویت رشد اقتصادی منطقه یورو، قیمت جهانی نفت برای نخستین بار در سال ۲۰۱۵ به نزدیک بشکه ای ۶۲ دلار رسید. این خبرگزاری در تشریح جزییات این استدلال می نویسد: افزایش قیمت جهانی نفت به حدود ۶۲ دلار برای نخستین بار در سال ۲۰۱۵ متاثر از کاهش سرمایه گذاری های نفتی است. در این میان شرکت های نفتی با کاهش قیمت نفت طی هشت ماه گذشته سرمایه گذاری های خود را به شدت کاهش دادند. روز جمعه گذشته یکی از شرکت های بزرگ نفتی شل آمریکا اعلام کرد سرمایه گذاری خود را در این بخش کاهش خواهد داد.
این درحالی است که بر اساس برآوردهای این سازمان تعداد چاه های نفتی فعال آمریکا در ماه ژانویه ۲۰۱۵ نسبت به دسامبر۲۰۱۴ بالغ بر ۱۹۹ حلقه کاهش یافته و از فعالیت خارج شده است.
در سال ۲۰۱۳ نیز تعداد چاه های غیرفعال شده آمریکا نسبت به سال پیش از آن به ۱۷۰حلقه رسیده بود. از سوی دیگر چندین شرکت حفاری نفتی کار خود را متوقف کرده اند. ۹۴ دکل نفتی آمریکا تنها در یک هفته در آمریکا تعطیل شد و تحلیلگران پیش بینی کردند تولید نفت شل در آینده کاهش خواهد یافت. علاوه بر این رشد اقتصادی منطقه یورو هم به صورت باورنکردنی در سه ماهه پایانی سال ۲۰۱۴ افزایش یافت که در این میان آلمان بیشترین افزایش را تجربه کرد.

توقف سقوط آزاد قیمت نفت ایران
با افزایش قیمت نفت جهانی به نزدیکی های ٦٢ دلار، قیمت نفت ایران هم در مسیر صعودی قرار گرفته و طی هفته گذشته هفت دلار گران شد.
پس از شرکت آرامکوی عربستان سعودی، سومو عراق و شرکت ملی نفت قطر، شرکت ملی نفت ایران چهارمین شرکت بزرگ نفتی خاورمیانه بود که قیمت نفت خود برای ماه مارس در بازار آسیا را به پایین ترین رقم در بیش از یک دهه گذشته رساند تا مشخص شود جنگ بر سر سهم بیشتر از بازار در بین اعضای اوپک در حال بالا گرفتن است.  همزمان با این تخفیف های ویژه نفتی توسط این چهار کشور عضو اوپک، قیمت نفت این بار به جای سقوط با افزایش روبه رو شد تا عملا تخفیف های نفتی شرکت ملی نفت ایران به مشتریان آسیایی به خزانه بازگردد. مسوول امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت ایران دیروز با انتشار گزارش کوتاهی، اعلام کرد: قیمت نفت ایران در هفته منتهی به ٩فوریه (دوشنبه ٢٠ بهمن ماه) بیش از هفت دلار افزایش یافته است.  بر این اساس قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران به ترتیب با هفت دلارو٣١ سنت و هفت دلارو٩٩ سنت افزایش به ترتیب به ٥٢ دلارو٦١ سنت و ٥٠ دلارو٥٤ سنت برای هربشکه رسیده است.  این در حالی است که در ژانویه سال ۲۰۱۵ میلادی قیمت هر بشکه نفت ایران سقوطی حدود ۱۶ دلاری را تجربه کرده بود و در سطوح ۴۵ تا ۴۴ دلار به ازای هربشکه به مشتریان آسیایی عرضه می شد. در همین حال شرکت ملی نفت ایران برای ماه مارس سال جاری میلادی به ادعای گزارش رسانه های خارجی، قیمت رسمی نفت سبک خود را دودلارو۱۰سنت پایین تر از قیمت شاخص نفتی خاورمیانه عرضه می کند که پایین ترین رقم، دست کم از مارس ۲۰۰۰ میلادی تاکنون است.
براساس این گزارش وزارت نفت، میانگین قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران از ابتدای امسال تاکنون به ترتیب  ٤٨ دلار و ٤٤ دلار بوده است.
همزمان با افزایش قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران در بازار جهانی، قیمت سبد نفتی اوپک هم در هفته گذشته با هفت دلارو٥١ سنت افزایش به ٥٢ دلارو٣٥ سنت برای هربشکه رسید. میانگین قیمت نفت از ابتدای امسال تاکنون ٤٦ دلار برای هربشکه بوده است. قیمت هربشکه نفت دبلیو تی ای و برنت نیز هرکدام ٥١ دلارو٣٩ سنت و ٥٥ دلارو٩١ سنت در بازار معامله شد که نسبت به هفته گذشته یک دلارو ٧٩ سنت و سه دلارو ٦٤ سنت افزایش پیدا کرد.  بهای نفت خام شاخص های دوبی و عمان نیز هر کدام چهار دلارو ٥٥ سنت و چهار دلارو٩٥ سنت برای هربشکه افزایش یافتند و به ٥٣ دلارو٦٦ سنت و ٥٤ دلارو٦٥ سنت برای هربشکه رسیدند.

سبد نفتی اوپک در مرز ۵۳ دلار
هربشکه سبد نفتی سازمان کشورهای تولید و صادرکننده نفت، اوپک، روز پنجشنبه با ٦٥ سنت افزایش، ٨٦/٥٢ دلار در هربشکه فروخته شد. هربشکه نفت اوپک روز چهارشنبه ٢١/٥٢ دلار فروخته شده بود. این نوع نفت دوشنبه هفته گذشته به بالاترین قیمت در سال ٢٠١٥ برابر با ٥٨/٥٣ دلار رسیده بود. کمترین قیمت سبد نفتی اوپک در سال گذشته میلادی، در آخرین روز سال برابر با ٥٢ دلار رقم خورد.

قیمت نفت زیر  ۱۰۰ دلار تا سال۲۰۲۰
در این میان آژانس بین المللی انرژی تازه ترین ارزیابی خود از قیمت نفت را ارایه کرد. براساس این ارزیابی که پایگاه خبری «گلوب اند میل»، منتشر کرده، حداقل تا سال ۲۰۲۰ میلادی، قیمت نفت کمتر از ۱۰۰ دلار خواهد بود. این در حالی است که باوجود قیمت پایین نفت، همچنان تقاضای جهانی با کاهش روبه رو است و آمریکا باسرعت در حال کم کردن تعداد دکل های فعال حفاری خود است. همچنین آژانس بین المللی انرژی در پیش بینی خود اعلام کرد: با وجود کاهش دکل های فعال حفاری در آمریکا، تا پنج سال آینده آمریکا در عرضه انرژی شامل تولیدات در زمینه میعانات، گاز مایع طبیعی و نفت خام پیشگام خواهد بود و تنها در تولید نفت خام به ظرفیت ۱۴ میلیون بشکه در روز خواهد رسید، این درحالی است که تولید نفت این کشور در سال ۲۰۱۴ میلادی روزانه ٨/١١ میلیون بشکه گزارش شد. در همین حال، آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرد تا پنج سال آینده، سرعت تقاضای جهانی برای نفت، به دلیل مسایل ساختاری در کشورهای پیشرفته و قدرت های برتر اقتصادی دنیا از قبیل چین، سرعت کمتری در مقایسه با روند فعلی داشته باشد و به رشد سالانه ٢/١ درصد برسد. آژانس بین المللی انرژی بر این باور است که قیمت پایین نفت می تواند تنها تاثیر جزیی بر رشد تقاضای جهانی داشته باشد.

هدف عربستان، ایران نیست
همسو با این خبرها سایت رسمی وزارت نفت خبری را منتشر کرده که قابل توجه است و شاید گویای تغییر سیاست این وزارتخانه در قبال عربستان باشد. محسن قمصری، مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت از کاهش قیمت فروش نفت خام کشور در بازارهای جهانی خبر داد و گفت: تخفیف نفتی عربستان به مشتریان آسیایی به دلیل رقابت در بازار است نه تحت فشار قرار دادن ایران.
محسن قمصری درباره اینکه آیا ایران همانند عربستان قیمت نفت خود را در بازار آسیا کاهش خواهد داد، گفت: بالاخره باید رقابت کرد و ایران نیز فرمول قیمت نفت خود را کاهش می دهد؛ البته ضریب تغییر (Differential) شاید کاهشی باشد، اما بدون شک پایه قیمت افزایش یافته است.
وی درباره دلیل کاهش قیمت نفت عربستان در بازار افزود: عربستان پنج بازار برای فروش نفت خام خود در اختیار دارد که قیمت نفت خود را در چهار بازار اروپا، آفریقا، آمریکا و شمال اروپا افزایش داده است و تنها در یک بازار کاهش داده که همه روی همان یک بازار تمرکز کردند و به بازارهای دیگر توجه نمی کنند. قمصری دلیل کاهش قیمت نفت از سوی عربستان در بازار آسیا را عرضه و تقاضا عنوان و تصریح کرد: عربستان فرمول را کاهش داده است، یعنی دیفرنشیال (اختلاف قیمتی) را پایین آورده است. مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران افزود: با توجه به اینکه پایه قیمت نفت، نسبت به دو هفته پیش هفت تا هشت دلار افزایش یافته است، در عمل می توان گفت قیمت افزایش یافته و عربستان فرمول فروش نفت خود را چند سنت کاهش داده است.
وی درباره اینکه آیا از کاهش قیمت نفت عربستان به مشتریان آسیایی می توان به عنوان تخفیف نام برد، اظهار کرد: خیلی روی آن فرمول به عنوان تخفیف نمی توان تمرکز کرد چون فرمول بر اساس شرایط خاص منطقه است. قمصری درباره اینکه آیا کاهش قیمت نفت در بازار آسیا از سوی عربستان به خاطر تحت فشار قرار دادن ایران است، گفت: بحث ضربه زدن به ایران نیست؛ هم اکنون رقابت در بازار آسیا بسیار زیاد است و کشورهای آمریکا، آمریکای جنوبی، ونزوئلا و حتی روسیه در بازار آسیا حضور دارند، بنابراین رقابت در این بازار زیاد است و منطقی به نظر می آید که عربستان برای گرفتن سهم خود اقدام به کاهش قیمت نفت خود کند. وی افزود: عربستان سعودی بر اساس شرایط بازار و اصولی عمل می کند؛ شاید اگر ایران نیز جای این کشور بود همین کار را انجام می داد.
این اظهار نظر در شرایطی مطرح می شود که پیشتر رییس جمهور اتفاقات بازار بین المللی نفت را توطئه ای سیاسی خوانده بود. روحانی یک هفته پس از سقوط قیمت سبد نفتی اوپک به زیر ٧٠دلار، به کشورهایی که در آخرین نشست کشورهای عضو اوپک در وین با کاهش تولید نفت اوپک مخالفت کرده بودند، واکنش نشان داد.

کاهش قیمت نفت؛ توطئه سیاسی
او در نخستین سفر استانی اش به گلستان در سخنانی که به تعبیر بسیاری پاسخی به عربستان برای عملکردش در نشست اخیر وین به شمار می رود، گفت: «باوجود اینکه دست های توطئه گر در منطقه و جهان، قیمت نفت را کاهش دادند و تصور می کنند برای ایران اسلامی و مسیر توسعه کشور مشکلی فراهم کردند، ملت ایران بدانند که دولت در هفته آینده بودجه را بدون کسری تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد کرد.»
زنگنه، وزیر نفت هم موضعی همسو با رییس جمهور دارد. او در یازدهمین گردهمایی سراسری فرماندهان و مدیران قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا گفته بود: «کاهش قیمت نفت در ابتدا سیاسی نبود و به دلیل عرضه مازاد نفت در بازار اتفاق افتاد اما ادامه روند کاهش قیمت نفت یک توطئه سیاسی همراه با افراط و تفریط است.» 
محمدباقر نوبخت، معاون نظارت راهبردی و برنامه ریزی رییس جمهور زمانی که هنوز قیمت نفت افت های شدید را تجربه نکرده بود، گفته بود: قیمت نفت قبلا ١٠٥ دلار بود، اما امروز با توطئه جدی برخی کشورهای اسلامی منطقه به  ٨٥ دلار رسیده است و این آخرین حربه دشمن برای حمله به جمهوری اسلامی ایران است.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور هم اظهارنظری بر این مبنا داشته که به تازگی گفته شده است. او با اعلام اینکه کاهش ٤٠دلاری قیمت نفت یک توطئه سیاسی بزرگ از سوی برخی کشورهاست گفت: «حتی اگر قیمت نفت به ٤٠ دلار هم برسد ما مصمم هستیم با تکیه بر اقتصاد مقاومتی کشور را به خوبی اداره کنیم.»