پایان فاز فنی مذاکرات؟

اقتصاد ایرانی: در آستانه دور جدید مذاکرات هسته ای که قرار است طی روزهای آینده در دهکده مونترو، در حومه شهر ژنو سوئیس برگزار شود، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در دیدار با همتای ایتالیایی خود در تهران گفت که با وجود پیشرفت های صورت گرفته در مذاکرات هسته ای، تحریم ها مهم ترین مانع توافق هسته ای هستند. ظریف در همین باره گفت:«هفته گذشته، پیشرفت های جدی در مذاکرات به دست آمد و امیدواریم که این هفته نیز در سایر موضوعات به ویژه رفع تحریم ها، به پیشرفت دست یابیم.» او در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد که «بحث های مفیدی در حوزه فنی و رسیدن به تفاهم فنی و حل مسائل انجام شده؛ اما در دیگر حوزه های هسته ای از جمله تحریم ها اختلافات باقی است.» در همین حال اخبار و تحلیل هایی که از مذاکرات به گوش می رسند حکایت از آن دارند که ایران و گروه ۱+۵ از فاز بحث درباره ظرفیت غنی سازی در ایران عبور کرده اند و این هفته روی مساله تحریم ها که موضوعی سیاسی است، متمرکز خواهند شد. به نظر می رسد زمان پیشنهادی ایالات متحده برای لغو تحریم ها و همچنین مدت زمان اجرای توافق که قرار است صرف راستی آزمایی ایران شود، مهم ترین محور مذاکرات در دهکده زیبای مونترو در کرانه دریاچه لک لمن در نزدیکی مرز فرانسه باشند.
به گزارش دنیای اقتصاد، در آستانه دور تازه مذاکرات هسته ای ایران و ایالات متحده در شهر مونترو سوئیس، وزیر خارجه ایران با بیان اینکه مذاکرات هسته ای به مرحله حساس خود نزدیک شده است، گفت که با وجود پیشرفت های صورت گرفته در هفته گذشته، اما همچنان تحریم ها مانع اصلی توافق است. همزمان یک مقام آمریکایی نیز گفت که مذاکرات با ایران پیشرفت قابل توجهی داشته است.
اذعان به پیشرفت در گفت وگوها در شرایطی است که سناتورهای جمهوری خواه و دموکرات آمریکایی لایحه ای جدید ارائه کرده اند که کنگره را به بررسی هرگونه توافق هسته ای با ایران ملزم می کند. در دو ماه اخیر، روی کار آمدن کنگره جمهوری خواه و همچنین دعوت از نخست وزیر رژیم صهیونیستی برای سخنرانی در این نهاد قانونگذار، موجب شده تا موج انتقادات داخلی و بین المللی علیه جمهوری خواهان و همچنین شخص بنیامین نتانیاهو، شکل بگیرد. محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در کنفرانس خبری مشترک با همتای ایتالیایی خود در پاسخ به سوالی درخصوص سخنرانی نتانیاهو در کنگره گفت: «جای تاسف است که گروهی منافع خود را در تنش و بحران می بینند و از هیچ راه حلی استقبال نمی کنند، نتانیاهو مخالف هر گونه راه حل است و این نشان دهنده تلاشی است برای اینکه با استفاده از یک موضوع غیرواقعی و ساختگی بر واقعیات منطقه از جمله اشغال و سرکوب مردم فلسطین و نقض حقوق آنها سرپوش گذاشته شود.» ظریف با بیان اینکه این رویکرد جدید نیست، افزود: «معتقدم این تلاش بیهوده است و نباید مانع رسیدن به توافق شود.» وزیر خارجه دیروز در نشست خبری مشترک با همتای ایتالیایی خود با اذعان به پیشرفت های صورت گرفته در مذاکرات گفت: «هفته گذشته پیشرفت هایی جدی در مذاکرات به دست آمد. امیدواریم این هفته نیز، در سایر موضوعات به ویژه رفع تحریم ها به پیشرفت دست یابیم؛ در این صورت آن را تدوین و به شکل یک توافق جامع و دقیق در می آوریم.» قرار است دور تازه مذاکرات روز پنج شنبه در حاشیه اجلاس حقوق بشر در شهر مونترو سوئیس برگزار شود. همچنین قرار است وزرای خارجه آمریکا و فرانسه درخصوص ایران گفت وگو کنند. رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای با اشاره به اینکه بحث های مفیدی در حوزه فنی و رسیدن به تفاهم فنی و حل مسائل انجام شد، تاکید کرد: «پیشرفت قابل ملاحظه ای در این زمینه ها صورت گرفت، اما در حوزه های دیگر هسته ای و تحریم ها اختلاف ها باقی است.» ظریف ادامه داد: «بارها تکرار کرده ایم تحریم ها برای رسیدن به هیچ هدفی مفید نبوده و آمریکا و دیگر کشورها باید به این نتیجه برسند که تحریم ها راه گشا نیست، بلکه مانع است. اگر این نگرش به وجود آید برای رسیدن به توافق جامع آماده ایم.» در همین ارتباط سایت ایران هسته ای نزدیک به منتقدان توافق موقت ژنو در تحلیلی آورده است که برخی گزارش ها نشان دهنده آن است که ایران و ۱+۵ از فاز بحث درباره ظرفیت غنی سازی در ایران عبور کرده اند و قصد دارند در مذاکرات این هفته روی مساله تحریم ها متمرکز شوند.
ایران هسته ای می نویسد: «اصلی ترین مساله در اینجا این است که زمان بندی پیشنهادی آمریکا برای لغو تحریم ها بسیار طولانی است و این درجه اعتماد به توافق را در تهران به شدت پایین آورده است.» برخی منابع می گویند مذاکره کنندگان آمریکایی وعده داده اند دولت آمریکا در پی تصویب قانونی در کنگره خواهد بود که ضمانت های لازم را برای تعلیق، سپس لغو تحریم ها در ۱۵ سال آینده در صورت پایبندی ایران به تعهداتش فراهم می کند. این منابع حتی عقیده دارند ممکن است هدف اصلی سفر نتانیاهو به واشنگتن جلوگیری از تصویب چنین قانونی باشد.

چالش جدید سناتورها برای اوباما
همزمان با این تحولات، سناتورهای جمهوری خواه و دموکرات آمریکایی لایحه ای جدید ارائه کردند که کنگره را به بررسی هرگونه توافق هسته ای با ایران ملزم می کند. براساس این لایحه که قانون بازنگری در توافق هسته ای با ایران نامیده می شود، از باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا خواسته شده است تا هر توافق هسته ای با ایران را برای بازنگری در یک دوره زمانی ۶۰ روزه به کنگره ارائه دهد و دولت موظف است در طول این مدت برای اجرای این توافق منتظر موافقت کنگره بماند. این لایحه جدید علاوه بر این از دولت آمریکا می خواهد تا در صورت هرگونه تلاش ایران برای نقض توافق نهایی مساله را به کنگره گزارش دهد و دولت را ملزم می کند تا دو بار در سال درباره پایبندی ایران به متن توافق نهایی گزارش دهد. به علاوه ابزاری قوی به کنگره می دهد که از طریق آن می تواند در صورت تخلف ایران از توافق، تحریم ها را دوباره اجرا کند.

پیشرفت قابل توجه
همزمان یک مقام بلندپایه آمریکایی روز جمعه گفت مذاکرات برای حل مناقشه هسته ای ایران پیشرفت های اساسی و قابل توجهی داشته است، اما همچنان مسائل دشواری وجود دارد و انتظار نمی رود در مذاکرات هفته جاری توافق حاصل شود. به گزارش خبرگزاری «رویترز»، این مقام بلندپایه آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، گفته است: «خیلی واضح است که مذاکرات پیشرفت اساسی و قابل توجهی داشته است، اختلافات کاهش یافته است، اما واقعا نمی دانیم که قادر خواهیم بود به یک توافق خوب دست پیدا کنیم یا خیر.» او اضافه کرده است: «همچنان مسائل دشواری وجود دارند. هنوز اختلافاتی وجود دارند.» در همین ارتباط، روزنامه فرامنطقه ای الحیات نیز نوشت که مذاکرات بین ایران و ۱+۵ پیشرفتی چشمگیر داشته است و حدود ۷۰ درصد احتمال دستیابی به توافق پیش از پایان ماه آینده میلادی (مارس) وجود دارد.

قضاوت جهانی درباره توافق
از سوی دیگر، وندی شرمن، معاون سیاسی وزیر خارجه آمریکا و مذاکره کننده ارشد با ایران، روز جمعه گفت: «اگر مذاکرات جاری با ایران نتیجه دهد و به توافق برسیم، جهان درخصوص این توافق به مثابه یک موضوع خوب قضاوت خواهد کرد.» شرمن که در موسسه «کارنگی» که ریاست آن بر عهده سلف او یعنی ویلیام برنز قائم مقام وزارت خارجه آمریکا است، سخن می گفت افزود: «چنین توافقی ما را مطمئن می سازد که راه های دستیابی ایران به سلاح اتمی بسته خواهد شد و راه دیگری وجود ندارد که ما را به چنین هدفی برساند.»

توافق به منزله یک میراث
همچنین سناتور مارکو روبیو، یکی از گزینه های احتمالی جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا، می گوید باراک اوباما توافق هسته ای با ایران را «میراثی» برای دولت خود می داند. این سناتور ایالت فلوریدا اوباما را متهم کرد که به اندازه کافی از متحد آمریکا یعنی اسرائیل حمایت نمی کند.

نتانیاهو برای اسرائیل مخرب است
همزمان مئیر داگان، رئیس پیشین موساد، گفته است سیاست های بنیامین نتانیاهو در قبال مساله هسته ای ایران نه تنها به مناسبات اسرائیل و آمریکا لطمه زده، بلکه آسیب «استراتژیک» به این روابط وارد کرده است و خود او به زودی در یک همایش خیابانی بزرگ علیه نتانیاهو سخنرانی خواهد کرد. نخست وزیر اسرائیل در روزهای گذشته تاکید کرده است که با وجود همه انتقادها در آمریکا و اسرائیل از سخنرانی هفته آینده او، سفر به واشنگتن را عملی خواهد کرد. مشاور امنیت ملی آمریکا این هفته گفت، این بحران «اساس روابط دو کشور را تخریب کرده است». وزیر امور خارجه آمریکا نیز در اظهارنظرهای پی در پی روزهای اخیر، صریح تر از هر زمان دیگر، گفت قضاوت نتانیاهو در مورد ایران نادرست است.

با توافق مخالفتی نداریم
در ادامه یووال اشتاینیتس، وزیر اطلاعات و امور استراتژیک اسرائیل در یک گفت وگوی مطبوعاتی اعلام کرد که اصولا با توافق هسته ای میان ایران و غرب مخالفتی ندارد، اما از روند فعلی مذاکرات ناخرسند است.