با درآمدهای مالیاتی موفق به حفظ رفاه شدیم

اقتصاد ایرانی: دانمارک یکی از آن کشورهایی است که اقتصادی درست ودرمان دارد و به خوبی در بسیاری از شاخص های اقتصادی، گوی سبقت را از دیگر رقبایش در غرب اروپا، ربوده است. دانمارک را ما ایرانیان با پنیرش می شناسیم؛ صبحانه ای که در دهه ٦٠، پای ثابت سفره های ایرانی بود. همین حالا هم، پنیر دانمارکی برای ما یک نوستالژی محسوب می شود. کمی بعد تر یعنی در اواخر دهه ٧٠ (١٨ مهر ١٣۷۸) بازی ای دوستانه بین تیم های ملی فوتبال ایران و دانمارک در کپنهاگ برگزار شد و نتیجه مساوی این دیدار، آن هم در برابر تیم قدرتمند آن روزهای دانمارک، خاطره ای خوش برای ایرانیان خلق کرد.
در دنیای سیاست اما، از دانمارکی ها، خیلی خاطرات خوبی نداریم! آنها در طول چندسال اخیر یکی از منتقدان ما در عرصه سیاست خارجی بوده اند.
به گذشته برگردیم؛ اولین بار در سال ۱۶۹۱ یک سفیر از ایران، چمدان هایش را بست و راهی دانمارک شد تا روابط دیپلماتیک ما با این کشور اروپای غربی را رسما استارت بزند. آن روزها، یک دردسر تجاری، دستور کار اولین سفیر ایران در کپنهاگ بود. ظاهرا محموله ای ایرانی که توسط یک کشتی بنگالی حمل می شد، توسط ناوگان دریایی دانمارک توقیف شده بود. سفیر ایرانی به همراه استوارنامه ای که به امضای شاه سلیمان صفوی (۱۰۲۶ تا ۱۰۷۳ شمسی) رسیده بود، به کاخ کریستین پنجم، پادشاه وقت دانمارک رفت تا با او یک چانه زنی دیپلماتیک داشته باشد.
حالا از آن زمان، ٣٢٤ سال می گذرد و دانمارک، توانسته خود را به عنوان کشوری تراز اول در دنیا، مطرح کند، آن هم در بخش هایی چون مبارزه با فساد اقتصادی، ریشه کن کردن فقر، تورم ناچیز، نرخ بیکاری پایین و چندین شاخص اقتصادی مثبت دیگر که آرزوی بسیاری از کشورهای دنیاست!
به گزارش شرق، این گزارش برای بررسی گوشه ای از اقتصاد پیشرفته و رفاه محور دانمارک با «کریستین ینسِن»، وزیر سابق مالیات و نماینده فعلی پارلمان این کشور، گفت وگویی انجام داده است. ینسن ٤٤ساله بارهاوبارها تاکید می کند پاسخ های او به این سوالات، نظر شخصی خودش است و ارتباطی به دیدگاه رسمی دولت دانمارک ندارد. او در حال حاضر سخنگوی حزب لیبرال دانمارک نیز هست. مشروح این گفت وگو در ادامه آورده می شود.

کشور دانمارک جزو کشورهای حوزه اسکاندیناوی است و به دلیل رفاه بالای مردمش، جزو بهترین کشورهای جهان به حساب می آید. چگونه این کشور به این سطح از رفاه رسیده است؟ درواقع اقداماتی را که دولت رفاه انجام داده تا مردمش به این سطح از رفاه برسند را به طور کامل توضیح دهید. 
تاریخ دولت رفاهی دانمارک به نیمه دوم قرن هجدهم میلادی برمی گردد. به طورکلی در آن زمان، اعتقاد بر این بود که دولت باید نقش خود را در تضمین شرایط اجتماعی اساسی شهروندان ایفا کند. ظهور دولت رفاه مدرن نیز می تواند به عنوان یک توافق بین هر دو ایده اقتصاد بازار آزاد و ایده برابری سوسیالیسم مطرح شود. در دانمارک، دولت رفاه به طور قابل توجهی بیشتر از دیگر کشورهای توسعه یافته کار انجام داده است، که در نتیجه امنیت اجتماعی، فراگیرتر و نابرابری به میزان اندکی است. سطح فعلی رفاه در دانمارک نتیجه سال ها بحث و مبارزات سیاسی است. از لحاظ تاریخی، دانمارک نرخ مشارکت نیروی کار بالایی داشته است که این تا حدی به دلیل سطح بالای مشارکت زنان به عنوان نیروی کار است. بنابراین اکثریت جمعیت دانمارک دارای یک شغل هستند و مالیات می پردازند، که این به نوبه خود به این معنی است ما با درآمدهای مالیاتی نسبتا بالا ما می توانیم موفق به حفظ سطح بالایی از رفاه شویم.

 شما گفتید که مردم دانمارک اغلب دارای یک شغل هستند. یعنی هیچ کس در این کشور دوشغله نیست؟ 
برخی از دانمارکی ها صاحب یک شغل و بعضی دارای چندین شغل هستند. با این حال، اکثریت جمعیت دانمارک فقط یک شغل دارند.

 سیاست اشتغالی دولت رفاه در دانمارک را توضیح دهید؟ 
سیستم اشتغال دانمارک یک سیستم پیچیده است. درواقع، ما یک شبکه امنیت اجتماعی با مزایای نسبتا بالا و سخاوتمندانه داریم، اما ما یک سیاست بازار کار فعال داریم که تضمین می کند فرد بیکار فعالانه به دنبال اشتغال است.

 به جز سطح بالای رفاه، دانمارک کشوری است که دارنده کمترین فساد در دنیاست. این کشور با چه راهکار هایی توانسته به این موفقیت دست یابد؟ 
دانمارک در مطالعات سازمان شفافیت بین المللی درخصوص فساد، در سطح دنیا جزو رده های برتر است. به عقیده من عدم فساد در دانمارک به علت عدم پرداخت رشوه و عملکرد بسیار خوب بخش دولتی است. علاوه براین، باید توضیح داد که تمرکز لیبرال دموکراسی ایجاد تعادل بین قوه مقننه و دولت است.

رفاه بالا در دانمارک قطعا فاصله طبقاتی را کاهش داده است. شکاف طبقاتی یا همان ضریب جینی در کشور شما چقدر است؟ 
دانمارک دارنده یکی از پایین ترین ضرایب جینی در جهان است که بر اساس اطلاعات OECD این ضریب در سال ٢٠١١ حدود ٢٥ بوده است.

از سطح درآمدها بگویید. حداقل و حداکثر درآمد افراد در دانمارک به دلار چقدر است؟ به درآمد سرانه هم اشاره کنید. 
ما در دانمارک حداقل دستمزد یا حداکثر دستمزد نداریم. با این حال، به طور متوسط درآمد در دانمارک نسبتا بالاست. درآمد سرانه ملی در دانمارک با توجه به اطلاعات بانک جهانی ٦٨٠/٦١ دلار در سال ٢٠١٣ اعلام شده است.

 تمام گفته های شما به این معنی است که در کشور دانمارک، فقر ریشه کن شده است. دولت رفاه چگونه توانسته فقر را ریشه کن کند؟ 
ما موفق به پایین آوردن نسبت فقر در دانمارک، با استفاده از طیف وسیعی از برنامه های رفاه عمومی شده ایم. در دانمارک ما یک سیستم آموزشی کاملا توسعه یافته داریم که در آن، رفتن به مدرسه و تحصیل در دانشگاه، رایگان است. این به این معنی است که هرکس این فرصت را دارد که دقیقا به آموزشی که می خواهد دست پیدا کند. به طور مشابه، ما تعدادی برنامه رفاه داریم تا این اطمینان حاصل شود که اگر شما کار خود را از دست بدهید، از لحاظ مالی تامین هستید. بنابراین شما همیشه از نوعی درآمد برخوردار خواهید بود؛ بنابراین اگر شما نتوانید مخارج خودتان را از طریق کار، تامین کنید، دولت دانمارک شما را حمایت خواهد کرد.

دانمارک جزو کشورهایی است که بحران مالی ٢٠٠٩، اقتصاد این کشور را با رکود همراه کرد. چه اقداماتی برای خروج از رکود در پیش گرفته شد و آیا کشور شما از آن زمان تاکنون توانسته رکود را پشت سر بگذارد و به طورکامل از این مخمصه خارج شود یا نه؟ 
نشانه های آشکاری وجود دارد که ما در راهی متفاوت از بحران مالی که در سال ٢٠٠٩ رخ داد، حرکت می کنیم. چیزی که ما درحال حاضر شاهد آن هستیم، تغییر حالت است؛ به خصوص از جانب شرکت هایی که به طور قابل ملاحظه ای، یک چشم انداز بهتر نسبت به سال گذشته داشته اند. بااین حال، ما هنوز با رشد محدودی در دانمارک مواجه هستیم. حزب لیبرال، چندین برنامه با هدف تحریک رشد اقتصادی پیشنهاد داده است؛ به عنوان مثال ما می خواهیم به شرکت های خصوصی، آزادی مالیاتی بدهیم که به اعتقاد ما از طریق آزادی مالیاتی و کاهش بوروکراسی، شرکت های خصوصی صاحب فرصت هایی برای ایجاد اشتغال و در نتیجه، تحریک رشد اقتصادی می شوند.

زمانی دانمارک در حوزه کشاورزی، قوی و اقتصادش مبتنی بر کشاورزی بود. آیا همچنان قسمت اعظم اقتصاد کشور بر پایه کشاورزی است؟ 
بله، همچنان بخش بزرگی از اقتصاد دانمارک بر پایه کشاورزی است. درواقع، بخش کشاورزی و مواد غذایی در دانمارک دارای یک پتانسیل برای افزایش صادرات خود تا ٥٠میلیارد کرون حدود (٠٠/٠٠٠/٥٧٠/٧ دلار) است. علاوه براین، این بخش به طور بالقوه، می تواند تا ٢٥هزار شغل در طول پنج سال آینده ایجاد کند. متاسفانه، این پتانسیل به دلیل بار سنگین مالیاتی در این بخش، محدود شده است. همچنین دولت دانمارک، در سیاست های مربوط به بخش کشاورزی، دغدغه ها و نگرانی های زیست محیطی دارد که آنها برایش دارای اولویت هایی هستند؛ به عبارت دیگر، منافع رشد کشاورزی به حاشیه رانده شده است. اما حزب ما، (لیبرال) می خواهد به بخش کشاورزی یک فرصت برای رشد و ایجاد شغل بدهد.

 اصلی ترین درآمد دولت از کدام بخش اقتصاد است؟ 
درآمد اصلی دولت دانمارک از مالیات از افراد و شرکت های خصوصی است.

 ذخایر نفت و گاز دانمارک در چه وضعیتی است و میزان بهره برداری از آنها چقدر است؟ 
با توجه به آمار اوپک، ذخایر نفت دانمارک ٨٠٥میلیون بشکه و ذخایر گاز آن ٩١ میلیاردمترمکعب در سال ٢٠١٣ بود. در مورد میزان بهره برداری، اطلاعات دقیقی ندارم.

 چرا تاکنون دانمارک به حوزه پولی یورو، نپیوسته است؟ 
ازآنجایی که ما به این توافق رسیده ایم که حق انصراف از مشارکت تحت پیمان ماستریخت را در سال ١٩٩٢ داریم از یورو به عنوان ارز خود استفاده نمی کنیم. در سال ٢٠٠٠ دولت دانمارک یک همه پرسی در مورد یورو انجام داد، بااین حال، ٢/٥٣ درصد از مردم به موضوع استفاده از واحد پولی یورو، رای منفی دادند. بسیاری از احزاب سیاسی بزرگ در پارلمان دانمارک تمایل به همه پرسی دوباره درباره استفاده از واحد پولی یورو دارند؛ بنابراین، رفراندوم دوم چندین بار پیشنهاد شده است. من باور دارم که دانمارک در آینده باید به یورو بپیوندد. بااین حال، معتقدم اکنون زمان انجام این کار نیست. نیاز به اعتماد دوباره به یورو و اقتصاد اروپا در کل وجود دارد. این موضوع، مستلزم آن است که اتحادیه پولی و اقتصادی اروپا ارتقا پیدا کند، به طوری که سیاست پولی واحدی توسط یک اتحادیه بانکی ارایه شود.

 روابط دیپلماتیک و اقتصادی ایران و دانمارک به قرن ١٧میلادی بازمی گردد؛ پیشنهاد شما برای توسعه روابط در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی چیست؟ 
بر کسی مخفی نیست که دانمارک یک رابطه تا حدی تیره وتار با ایران دارد. این تا حدودی به دلیل تفاوت اساسی نظرات ما نسبت به حقوق زنان و حقوق بشر است؛ بااین حال، ما امیدواریم که انتخاب رییس جمهور روحانی بتواند منجر به یک رابطه بهتر بین دانمارک و ایران شود که درآن صورت، ما بتوانیم با همدیگر، همکاری کنیم. یکی از اولویت های ما در این برهه از زمان، تثبیت اوضاع خاورمیانه است.

 اگر تحریم ها برداشته شود، کدام شرکت های دانمارکی می توانند در بازار ایران سرمایه گذاری کنند؟ 
دانمارک علاقه مند است که به طور فعال در تمام بازارها شرکت کند البته اگر شرایط اجازه دهد. من ایران را به دلیل فرهنگ غنی آن، یک بازار بالقوه می دانم.