مملکت را باید بدون نفت اداره کنیم

اقتصاد ایرانی: با توجه به گمانه زنی های اخیر در خصوص احتمال توافق هسته ی زمزمه هایی در بخش خصوصی به گوش می رسد که نشان می دهد این بخش در حال آماده شدن برای حضور سرمایه گذاران خارجی است.

به گزارش خبرآنلاین، ابراهیم جمیلی عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیاز به برنامه ریزی، اصلاح ساختار بیمار اقتصاد و تقویت بخش خصوصی را گام های اصلی آمادگی برای ورود سرمایه گذاران خارجی دانسته و اظهار داشت:« بدون برنامه ریزی هر اتفاق خوبی بدون نتیجه خواهد ماند.»

مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:

آخرین تحلیل هفته نامه اکونومیست درباره اقتصاد ایران، این گونه است که پس از اتمام تحریم ها بسیاری از کشورهای اروپایی و امریکایی علاقمند به ایجاد ارتباط تجاری با ایران هستند . اگر چنین تحلیلی درست باشد با توجه به اینکه اقتصاد ایران دولتی است و بخش خصوصی سهم اندکی در فعالیت های اقتصادی دارند برنامه بخش خصوصی برای ایران بعد از تحریم ها چیست؟

شرایطی که کشور ما دارد شرایطی کاملا ویژه است و این تحریم ها باعث شده است سرمایه گذاری خارجی در در ۱۰ سال اخیر در ایران صورت نگیرد. از طرفی وضعیت اقتصادی کشورهای اروپایی هم خوب نیست و سرمایه گذاری در آنجا جواب نمی دهد.اما در کشور ما بخش های زیادی وجود دارد که در صورت سرمایه گذاری منجر به سوددهی برای سرمایه گذار خواهد شد.در بخش نفت، معدن، ترانزیت و گردشگری، پتروشیمی ، هتل سازی و ... نیاز به سرمایه گذاری زیادی داریم.

برای ایران پس از تحریم نیاز به برنامه داریم؟

درحال همه حاضر می دانیم چه پتانسیل و قابلیت هایی برای خارجی ها بعد از تحریم داریم  اما برای بعد از تحریم هیچگونه برنامه ریزی نداریم.

ما باید الان با دقت هرچه تمامتر برنامه بعد از تحریم ها را بنویسیم. اینطور نباشد که در بخشی دچار تورم شویم و در بخش دیگر کمتر توسعه پیدا کنیم. این برنامه باید برنامه رشد متوازن باشد و اینجاست که نقش اتاق و تشکل های خصوصی بسیار پررنگ تر دیده می شود. زمان قبل از انقلاب میزان فاینانس هایی که توسط بخش خصوصی از بیرون کشور جذب شده بود خیلی بیشتر از بخش دولتی بود. ما باید برگردیم به سمت تقویت بخش خصوصی و کمتر دولت را بدهکار کنیم. همراه با سرمایه گذاری تکنولوژی و بازارجهانی را به خود اختصاص می دهیم. خوشبختانه الان برنامه ششم در حال تدوین است. همه ی این قابلیت ها و برنامه ها باید در برنامه ششم توسعه لحاظ شود. ما نباید مانند بازارهای وارداتی عمل کنیم که منجر به تورم و گرانی کالاهای وارداتی شود. اگر استراتژی در بخش های سرمایه کذاری مناسب باشد و آزمون و خطا را در جذب سرمایه گذار خارجی کنار بگذاریم. میدانیم در چه بخش هایی و با چه رویکردی نیاز به سرمایه گذار داریم و با این برنامه بهترین فرمول را میتوانیم در بخش های مختلف پیاده کنیم.

در شرایطی که قیمت نفت روند نزولی دارد چه تعریفی از این فرمول ها دارید؟

قیمت نفت اولین بار نیست که کاهش پیدا کرده است. در زمان دولت هفتم و هشتم قیمت نفت تا ۸ دلار هم کاهش پیدا کرد و ما به راحتی از آن عبور کردیم. زمانی که قیمت نفت تا بشکه ای ۱۵۰ دلار هم رسید بازهم زندگی ما تغییری نکرد.

وقتی قیمت نفت پایین می آید ما پولمان را با محاسبه و و حساب شده خرج می کنیم. اما زمانی که نفت به ۱۵۰ دلار رسید بدون برنامه و با بدترین شکل ممکن آن را خرج کردیم و تغییری در فضای کلی اقتصاد ما نداشت.

مملکت را باید بدون نفت اداره کنیم.

ما باید برای پول نفت هم برناه داشته باشیم، نه اینکه پول نفت را ببریم در بانک های خارجی ذخیره کنیم. پول نفت باید صرف زیرساخت ها شود. پول نفت نباید صرف هزینه های جاری مملکت شود و با آن یارانه بدهیم.

ما باید کشور را از طریق درآمدهای غیر نفتی اداره کنیم و هرچه درآمد نفتی داریم صرف زیرساخت ها و توسعه کنیم. یک سال از درآمد نفت می تواند در طرح های عمرانی استفاده شود و یا در جاهایی که بخش خصوصی نمی تواند اقدام کند هزینه کنیم.

این موضوع بسیار سخت است هم برای دولتی که باید این طرح را اجرا کند هم برای نسلی که باید یاد بگیرد بدون پول نفت زندگی کند. در شوروی سابق هم این اتفاق افتاد. پس از فروپاشی شوروی سابق تصمیم گرفتند و بخش خصوصی را به وجود آوردند. در یک دوره ای تمام بازنشسته ای شوروی سابق به شدت عذاب کشیدند.

اگر فکر میکنیم اقتصاد ما مریض است و نیاز به جراحی دارد باید این سختی را قبول کنیم. جراحی هرگز بدون درد نخواهد بود.

ای کاش هدفمند کردن یارانه ها اجرا نمی شد.

در زمان مرحله اول هدفمندی یارانه ها همه کارشناسان مخالفت کردند اما گوش ندادند. حتی بخش تولید نیز تا مدتی قیمت کالاهای تولیدی را افزایش ندادند که شوک به بازار وارد نشود اما اثرات مخرب یارانه در اقتصاد نمود پیدا کرد و تورم به شدت افزایش پیدا کرد.

این یارانه نه تنها درآمدی برای دولت نداشته بلکه منابع دولت را می بلعد.

اما هیچ دولتی حاضر نیست این ریسک را قبول کند و یارانه را قطع کند. شما فکر میکنید دولت حاضر این ریسک را بپذیرد؟

این موضوع مربوط به منافع ملی است که در حال تضعیف می باشد. من اخیرا در هند با رئیس اتاق بازرگانی هند ملاقاتی داشتم. او می گفت حزب کنگره شروع به اصلاح ساختار اقتصادی کرد. قدرت این حزب به شدت کاهش پیدا کرد و محبوبیت خود را از دست داد اما اعتقاد داشت که دیگر هند را نمی توان با ساختار قبل اقتصاد اداره کرد مقاومت کرد.

در هند هم اکنون ۶۰ میلیارد دلار یارانه به ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر پرداخت می شود در صورتیکه در ایران ۱۰۰ میلیارد دلار به ۷۵ میلیون نفر یارانه پرداخت می شود.

در اینکه قشر آسیب پذیر و ضعیف باید مورد حمایت دولتها قرار گیرد شکی نیست، اما اینکه ما هر ماه پولی را بین کل جامعه توزیع کنیم اشتباه محض است. برای حمایت از این قشر آسیب پذیر نباید کل اقتصاد را دچار آسیب کنیم.

یا درمورد مسکن مهر آمدیم هزینه گزافی را برای مسکن مهر صرف کردیم. آیا توانستیم قیمت مسکن را پایین بیاوریم؟ آیا توانستیم برای همه مسکن تأمین کنیم. این نشان از تکرار اشتباه در اجرای برنامه ها است.

ما قبل از دولت نهم و دهم شرایط پایداری در اقتصاد داشتیم. این پایداری را تحویل دولت نهم دادیم و با پس از دولت دهم با بدترین شرایط تحویل گرفتیم. در حال حاضر وضع ما از زمان دولت هفتم و هشتم بدتر است. آیا این قدرت را داریم که دوباره شرایط را به ثبات و پایداری برسانیم یا نه؟

ما هر وقت وضعیت را با صداقت با مردم در میان گذاشتیم مردم به دولت کمک کردند. باید با مردم به زبان خودشان حرف بزنیم. اگر از ابتدا با متخلفین در دریافت یارانه برخورد قاطع داشتیم سرانجام یارانه ها به اینجا نمی رسید.

یادمان نرفته پس از جنگ با عراق وقتی می خواستیم پالایشگاه آبادان را بسازیم این موضوع را با مردم در میان گذاشتیم و با حذف یک نوبت کوپن برنج هزینه ساخت این پالایشگاه فراهم شد. مردم قبول کردند که یک وعده برنج را دریافت نکنند اما پالایشگاه آبادان راه اندازی شود.

در هیچ جای دنیا مردمی مانند مردم کشور ما پیدا نمی شود. به عقیده بنده باید درخصوص یارانه ها اصل مشکل را با مردم در میان بگذاریم و از آنها بخواهیم در صورت عدم نیاز از دریافت آن خودداری کنند. به عقدیه من شفافیت همواره راهگشا بوده است.

آیا این شفافیت در بین اعضای اتاق بازرگانی وجود دارد؟ آیا اعضای اتاق حاضر به اعلام دارایی ها و انصراف از دریافت یارانه هستند؟

دلیل این موضوع این است که ثروت ارزش آفرین نیست. ابتدا باید ثروت را ارزش آفرین کنیم. در جایی که ثروت مترادف با زالو صفتی و تحصیل خلاف است نمی توان توقع داشت کسی به راحتی ارزش دارایی های خود را اعلام کند چرا که در دید عموم دچار منفی نگری می شود.

اینجا نقش رسانه ها محسوس است. اگر رسانه ها توانستند با ارزش آفرینی در جامعه نگرش منفی به ثروت را تغییر دهند این موضوع در بین افراد دارای ثروت هم حل خواهد شد و بدون ترس از دید منفی مردم اعلام خواهند کرد.

بخشی از افرادی که بدهکار دولت و بانک هستند به نام افراد ثروتمند معرفی می شوند

ما باید تصمیم بگیریم این جراحی اقتصادی انجام شود. و هر دولتی که این تصمیم را عملی کند قطعا بخشی از محبوبیت خود را از دست می دهد. اما به خاطر منافع ملی باید مجلس و دولت اجرای این جراحی اقتصادی را آغاز کنند.

ابتدا باید برنامه ریزی کرد و سپس اقتصاد درست را با فرهنگ سازی در بین عموم جامعه معرفی کرد و بعد از آن بخش های بیمار اقتصاد را جراحی کرده و به این وضعیت پایان داد.

ماباید قبول کنیم که کشور ما مملکتی اسلامی است و باید درآمد حلال و حرام را در آن شناسایی کرد.

البته باید گفت برای اصلاح اشکالات اقتصاد نمی توان یک شبه تصمیم گرفت و اجرا کرد و دولت نباید به صورت یکباره تصمیم به اصلاح بخشی بگیرد. حتما باید با برنامه ریزی و اعلام قبلی قدم به قدم این اصلاحات را انجام دهد.

با بعضی تصمیم گیری های اشتباه قیمت تمام شده پول را افزایش دادیم در دولت قبل موسساتی شروع به کار کردند که اقدامات آنها صدمات شدیدی به نقدینگی و پول زد اما در دولت فعلی به آرامی درحال جمع آوری این موسسات هستند. باید به همین روش عمل کنیم.

در بخش گمرک هم همین موضوع را باید مد نظر داشت. میلیاردها دلار قاچاق کالا اگر به مسیر درست تجاری خود هدایت شود به عنوان یکی از منابع درآمد به کمک دولت خواهد آمد.