بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 5 ارديبهشت 1394      14:49

مجازات تبانی برای نرخ بهره

اقتصاد ایرانی: تبانی بانک ها در نرخ های بهره به یکی از معضلات سیستم بانکی تبدیل شده است. پژوهش ها نشان می دهد درجه ای از تبانی در سیستم بانکی بسیاری از کشورها به چشم می خورد. در سال های اخیر بانک های بسیاری در جهان به واسطه تبانی در نرخ بهره مجازات شده اند و در آخرین مورد دویچه بانک آلمان ۲.۵ میلیارد دلار جریمه شده است که در نوع خود یک رکورد محسوب می شود. در ایران نیز برخی کارشناسان معتقدند جلسات مشترک بانک های کشور برای تعیین نرخ سود بانکی می تواند مصداقی از تبانی تلقی شود.
به گزارش دنیای اقتصاد، پژوهش های صورت گرفته نشان می دهد سیستم های بانکداری در بسیاری از کشورها از درجه ای از تبانی رنج می برند. در یک کار پژوهشی صورت گرفته مشترک توسط فدرال رزرو و بانک جهانی در کشور مکزیک انگیزه های تبانی بین بانک ها بررسی شده است و نشان می دهد در بسیاری از موارد بانک ها برای نرخ سود با یکدیگر تبانی می کنند. در سال های اخیر بانک های بسیاری براثر تبانی در نرخ بهره جریمه شده اند. در آخرین مورد دویچه بانک آلمان دو ونیم میلیارد دلار جریمه شده است.

تبانی مانعی برای رقابت 
تبانی یا زدوبند، توافق بین دو یا چند بنگاه اقتصادی برای به دست آوردن منافع بیشتر است که معمولا به شکل غیر منصفانه جهت دستکاری قیمت یا محدودیت در تولید صورت می گیرد. طبق نظریه تعیین قیمت نئوکلاسیک ها و نظریه بازی ها، تبانی ها در بسیاری از موارد مانعی برای به حداقل رساندن قیمت است. بنگاه ها با تقاضای بسیاری مواجه هستند و اگر شرکتی قیمت را کاهش دهد، آنگاه سایر شرکت ها نیز باید برای حفظ میزان فروش قیمت را کاهش دهند که این جنگ قیمتی را «رقابت برت راند» می نامند. رقابت می تواند موجب افزایش بهره وری و کاهش قیمت شود و تبانی مانعی برای این نوع رقابت است. تبانی اغلب به ایجاد بازار انحصاری منجر می شود. به این نحو که تعدادی از شرکت ها بازار را به دست می گیرند و مانع از کاهش قیمت یا افزایش تولید می شوند. تبانی از نظر نوع به دو دسته صریح و ضمنی تقسیم می شود. موافقت نامه ها نوعی از تبانی های صریح هستند و تبانی هایی که آشکار نیستند تحت عنوان تبانی ضمنی شناخته شده است.تبانی در اکثر کشورهای دنیا مصداق بارز جلوگیری از رقابت بوده و غیرقانونی است.

کارتل ها به عنوان مثال بارزی از تبانی 
کارتل شرکت هایی هستند که در یک رشته خاص فعالیت می کنند و با حفظ استقلال مالی و حقوقی خود با یکدیگر متحد می شوند و در مورد تقسیم بازار میان خود و حجم تولید و قیمت کالا با یکدیگر به توافق می رسند. هدف کارتل ها تسلط بر بازار یک کالای خاص از طریق تضعیف یا از بین بردن رقابت در بازار آن کالا توسط ایجاد انحصار است. به خاطر تاثیر منفی کارتل در از بین بردن رقابت، قوانین ضد ایجاد کارتل در بسیاری از کشورها به وجود آمده است، اما مقابله با کارتل های بین المللی کار راحتی نیست؛ زیرا این کارتل ها زیر نظر قانون هیچ کشوری نیستند. یک کارتل بین المللی عرضه کننده یک کالای مخصوص در کشورهای مختلف است که اعضای آن می توانند شرکت ها، سازمان ها یا دولت ها در کشورهای مختلف باشند که با توافق روی کاهش تولید و صادرات سعی می کنند سود خود را حداکثر کنند. هرچند که در آمریکا ایجاد کارتل ممنوع و در اروپا نیز بسیار محدود است اما مقابله با کارتل های بین المللی کار راحتی نیست؛ زیرا این کارتل ها زیر نظر قانون هیچ کشوری نیستند. معروف ترین و تاثیرگذارترین کارتل بین المللی در حال حاضر سازمان کشورهای صادرکننده نفت اوپک است که با کنترل تولید و صادرات اعضای خود توانست قیمت نفت را در سال های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۴ به چهار برابر قیمت افزایش دهد. مورد دیگر سازمان حمل و نقل هوایی بین المللی یاتا (IATA) که یک کارتل بزرگ خطوط هوایی بین المللی است، هر ساله خط مشی مربوط به پروازهای بین المللی را از قبیل کرایه ها، سیاست ها و مقررات معین می کند.

تبانی و تشکیل کارتل در بانکداری
پژوهش های صورت گرفته نشان می دهد سیستم های بانکداری در بسیاری از کشورها از درجه ای از تبانی (degree of cartel) رنج می برند. در یک کار پژوهشی مشترک توسط فدرال رزرو و بانک جهانی در کشور مکزیک انگیزه های تبانی بین بانک ها بررسی شده است و نشان داده می شود در بسیاری از موارد بانک ها برای نرخ سود با یکدیگر تبانی می کنند تا متضرر نشوند. بنابر یک تحقیق در کشور ترکیه بانکداری این کشور درجه بالایی از تبانی میان بانک ها را دارد و این مساله در مورد بانک های کوچک بسیار بیشتر به چشم می خورد؛ چراکه معمولا قیمت پذیرند و قابلیت رقابت کمتری دارند. در سال ۲۰۱۳ بانک های این کشور به دلیل تبانی مبلغ ۶۲۰ میلیون دلار جریمه شدند که محققان ضعف قوانین را علت اصلی این موضوع دانسته اند.

جلسه بانک ها برای تعیین نرخ سود بانکی به چه معناست؟
لابی بانک ها در اقتصاد ایران شبیه به یک کارتل عمل می کنند که به جای رقابت میان بانک ها و موسسات مالی با تعیین قیمت سرمایه، سود را برای همه آنها یکسان می کند. مشابه این مساله قبلا نیز در تعیین نرخ سود سپرده ۲۲ درصدی رخ داده است. از سوی دیگر اگرچه کاهش دستوری سود سپرده ها در سیستم بانکی با هدف جلوگیری از مسابقه برای پرداخت سودهای بالا در بازار پولی است، ولی ممکن است این تصمیم به سرازیر شدن سپرده ها از بانک های رسمی و تحت نظارت بانک مرکزی به موسسات و سایر بازارهایی که تحت کنترل نیستند، منجر شود.

نقش شورای رقابت
به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان، آنچه شورای هماهنگی بانک های دولتی با همکاری کانون بانک های خصوصی انجام داده است، علیه منافع سپرده گذاران است. در این خصوص شورای رقابت هم طبق قانون می تواند نقش خود را ایفا کند. شورای رقابت با هدف تسهیل فعالیت بخش خصوصی شکل گرفت تا بخش خصوصی پس از ورود به بازار نگران انحصارات و رقبای انحصارگر خود نباشد.این شورا براساس موضوع ماده ۵۳ قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه و اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی تشکیل شده است و می تواند در مورد هرگونه انحصار از جمله بانک ها اظهار نظر کند.

جرایم سنگین در سایر کشورها
سال ۲۰۱۳ کمیسیون اروپا هشت بانک را به جرم تبانی درباره نرخ بهره بین بانکی جریمه کرد. میزان جریمه در نظر گرفته شده برای این بانک ها، به یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون یورو می رسد. این بانک ها با این اتهام مواجه بودند که با تشکیل یک کارتل بانکی و تبانی با یکدیگر به دستکاری نرخ های بهره پرداختند. «دویچه بانک»، «آر بی اس»، «سوسیته ژنرال»، «جی پی مورگان» و «سیتی بانک» از جمله بانک هایی هستند که جریمه شده اند. «یواخین المونیا» کمیسر رقابت اتحادیه اروپا در یک کنفرانس خبری ضمن اعلام جرایم مالی در نظر گرفته شده برای هشت بانک متخلف گفت: این بانک ها به جای رقابت با یکدیگر به تبانی و همدستی با یکدیگر در خصوص دستکاری نرخ های بهره بین بانکی پرداخته اند. وی در ادامه افزود: این بانک ها ضمن همدستی و تبانی بر سر نرخ بهره، برخلاف مقررات اطلاعات محرمانه را رد و بدل کرده اند. همچنین چند روز پیش اعلام شد که دویچه بانک، متهم است که نرخ بهره های بانکی را دستکاری می کرده است تا پول بیشتری به جیب بزند. از مدت ها پیش پرونده بانک آلمانی موسوم به «دویچه بانک» در آمریکا و انگلیس مطرح بود. پس از بررسی های طولانی، این بانک آلمانی به پرداخت دو و نیم میلیارد دلار جریمه محکوم شد که جریمه مالی کم سابقه ای برای شبکه بانکی جهان است. این بانک به تبانی با بانک هایی مانند بارکلیز، جورگان چیس، سیتی گروپ و بانک سلطنتی اسکاتلند متهم است. ویلیام بائر، رئیس بخش ضد انحصارات در وزارت دادگستری آمریکا در این زمینه گفت: زمانی بازار های مالی به درستی کار می کنند که مشتریان و بانک های رقیب از این مساله مطمئن باشند که بانک ها از تبانی و کلاهبرداری به دور هستند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir