خیزش هند برای سرمایه‌گذاری در چابهار
اقتصاد ایرانی: باوجود هشدار امریکا به دولت هند که تا نهایی شدن توافق غرب با ایران صبر کند، مقامات دهلی نو برای امضای یادداشت تفاهمی با ایران برای توسعه بندر چابهار به ایران سفر کردند.
به گزارش تعادل به نقل از رویترز، دو منبع مطلع در وزارت کشتیرانی هند از عزم دولت این کشور برای مشارکت در توسعه بندر چابهار درجنوب شرق استان سیستان وبلوچستان و توسعه همکاری های تجاری بین دوکشور خبر داده اند. منابع ایرانی نیز با تایید خبر سفر این هیات هندی اعلام کرده اند که هندی ها در روز نخست سفر خود به تهران و پنج شنبه (امروز) عازم چابهار خواهند شد، هرچند درباره کم وکیف این سفر اطلاعی ندادند.
خبرگزاری رویترز درباره سفر هیات هندی به ایران می نویسد، این اقدام هند خلاف فشارهای امریکاست که از هند می خواهد به دنبال امضای قراردادهای اقتصادی با ایران نباشد. هند و ایران در سال ۲۰۰۳ میلادی توافق کردند بندر چابهار را در کرانه دریای عمان گسترش دهند اما به دلیل تحریم های غرب علیه ایران، این معامله پیشرفت چندانی نداشته است. اکنون پس از گذشت چند سال و امضای توافق های چین و پاکستان در زمینه های انرژی و زیرساخت به ارزش ۴۶ میلیارد دلار، نارندرا مودی، نخست وزیر هند، مشتاق است قراردادهایی با ایران و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس امضا کند. سفر اخیر شی جین پینگ، رییس جمهوری چین، به پاکستان برای انعقاد قرارداد سرمایه گذاری پکن در این کشور پوشش رسانه یی گسترده یی در پی داشت. خبر طرح چینی ها در پاکستان، هشداری نیز به هند برای تسریع پروژه یی بود که خود از سال ۲۰۰۳ به دولت سیدمحمد خاتمی داده بود و موافقت دولت ایران را نیز جلب کرده بود.
براساس گزارش رویترز، نیتین گات کاری، وزیر حمل ونقل جاده یی، بزرگراه ها و کشتیرانی هند، در سفری به ایران یادداشت تفاهمی را برای توسعه بندر چابهار با ایران امضا خواهد کرد. همچنین یک منبع وزارت تجارت به رویترز گفته، ایران همچنین یک پیشنهاد تجارت آزاد با هند را نیز مطرح کرده است. حجم صادرات هند به ایران با افزایش روابط تجاری دو کشور در دوسال گذشته تقریبا به ۴ میلیارد دلار رسیده است. خالد خان، رییس فدراسیون سازمان های صادرکننده هند، در این باره گفته است: «اکنون صادرکنندگان هندی خواستار ایجاد بندری در چابهار هستند تا با استفاده از منطقه آزاد تجاری در نزدیکی چابهار بتوانند محصولات خود را به کشورهای مشترک المنافع، ازجمله جمهوری های سابق اتحاد جماهیر شوروی، صادر کنند.» خالد خان گفته است: «پروژه احداث بندر هدیه ناندرا مودی به ایران و صادرکنندگان هندی است.»
هند یکی از بزرگ ترین مشتریان نفت ایران است و درعین حال واردات ایران از آن کشور هم در دوسال گذشته دوبرابر شده و به حدود ۴ میلیارد دلار در سال رسیده است. رویترز بااشاره به مذاکرات هسته یی ایران و غرب می نویسد، با احتمال حصول توافق هسته یی میان ایران و کشورهای ۱+۵ در تیرماه سال جاری و تسهیل تحریم ها، هند اخیرا هیاتی به ایران اعزام کرده که در زمینه های تجاری، انرژی و زیرساخت با ایران توافقاتی داشته باشد. این درحالی است که امریکا هفته گذشته به هند و دیگر کشورها پیرامون هرنوع تقویت روابط با ایران پیش از امضای توافق هسته یی نهایی هشدار داده بود.
یک منبع مطلع در وزارت کشتیرانی هند به رویترز گفته است: «نمی خواهیم این فرصت را از دست بدهیم و با سرعت تمام در این جهت حرکت می کنیم. صادرکنندگان هندی می خواهند یک بندر آزاد در نزدیکی شهر چابهار احداث کنند تا صادرات بیشتری به کشورهای مستقل همسو داشته باشند.»
دولت هند اکتبر سال گذشته با سرمایه گذاری این کشور برای احداث یک لنگرگاه باری چند منظوره و دو پایانه کانتینری در بندر چابهار موافقت کرد. هند قرار است ۵ میلیارد و۳۷۰ میلیون روپیه (حدود ۸۵ میلیون دلار) در توسعه بندر چابهار هزینه کند و یک میلیارد و۳۰۰ میلیون روپیه دیگر را در طول ۱۰ سال آینده برای پایدارسازی این طرح از نظر تجاری اختصاص دهد. به گفته کارشناسان، هند به دلیل مشکلاتی که با پاکستان دارد، نمی تواند از طریق این کشور کالاهای خود را به افغانستان و آسیای میانه صادر کند. به همین دلیل چند سالی است تلاش می کند با سرمایه گذاری در بندر چابهار زمینه حضور خود را در این بازارها فراهم کند.
پایگاه خبری «بیزینس استاندارد» هند هم چندی با به مخالفت امریکا با اجرایی شدن این طرح پیش از امضای توافق هسته یی با تهران نوشته بود که دولت هند تمایل دارد تا با امریکا وارد مذاکره شود تا برای معاف شدن از تحریم ها و سرمایه گذاری در چابهار ضمانت دریافت کند. کارشناسان امور راهبردی هند معتقدند که توسعه بندر چابهار برای هند از ابعاد گوناگون راهبردی و تجاری حایز اهمیت زیاد است. بنا به گفته این کارشناسان، توسعه این بندر به هند نه تنها در مهار حضور چین در آبهای نزدیک خلیج فارس بلکه دسترسی آسان این کشور به افغانستان و بازارهای کشورهای آسیای و همچنین روسیه کمک خواهد کرد.
بندر چابهار، نخستین بندر اقیانوسی است که از اهمیت استراتژیک برای هند برخوردار است و این کشور می تواند با استفاده از این بندر و با استفاده از کریدور شمال و جنوب کالاهای خود را به افغانستان، آسیای میانه، عراق، روسیه و حتی اروپا منتقل کند. به گفته مقامات هندی با استفاده از کریدور شمال و جنوب هزینه جابه جایی کالاهای هندی در مقایسه با دیگر مسیرها حدود ۳۰ درصد کاهش می یابد.
