ایران رتبه ششم خاورمیانه در بانکداری الکترونیک

اقتصاد ایرانی: بانکداری ایران با وجود کسب رتبه ششم در خاورمیانه و رتبه 26 در جهان از نظر سرعت اینترنت و هزینه در وضعیت مناسبی قرار ندارد همچنین استفاده از کارت های الکترونیک بانک های ایران در کشورهای منطقه امکانپذیر نیست.

به گزارش تعادل، بررسی موسسات تحقیقاتی و مطالعاتی نشان می دهد که به دنبال تحولات گسترده در بانکداری خاورمیانه و آسیا، بانکداری الکترونیک در ایران نیز تقریبا همپای برخی کشورهای منطقه پیش رفته و در برخی شاخص ها پیشرفت مناسبی داشته است اما در برخی شاخص ها ازجمله سرعت اینترنت و گردش حساب ها همچنان در رتبه های آخر قرار دارد.
ایران در مجموع شاخص ها و رتبه بندی های مربوط به جایگاه کشورها در بانکداری جهان تاکنون موفق به کسب رتبه ششم در خاورمیانه و رتبه ۲۶ در جهان شده است.
بررسی های مربوط به خاورمیانه نشان می دهد که رژیم صهیونیستی با نمره ۷۴ رتبه اول را در منطقه دارد، امارات با ۴۸ رتبه دوم، قطر با ۴۲ رتبه سوم، لبنان با ۳۹ رتبه چهارم، ترکیه با ۳۵ رتبه پنجم و ایران با ۹.۳۴ رتبه ششم را در خاورمیانه دارد همچنین رتبه ایران در جهان ۲۶ است که این رتبه تقریبا رتبه یی قابل قبول و مثبت در سطح جهانی به شمار می آید.
اما درکنار کسب این رتبه، لازم است که بانکداری الکترونیک در ایران از نظر سرعت گردش اطلاعات و سرعت اینترنت همچنین تنوع خدمات و محصولات، بالارفتن سقف مبلغ گردش حساب ها و... با تحولات گسترده یی مواجه شود و از همه مهم تر لازم است که کارت های اعتباری ایران در کشورهای منطقه و همسایه ایران مورد پذیرش قرار گرفته و شهروندان ایرانی قادر باشند که پول مورد نیاز و دریافت و پرداخت های خود به کشورهای دیگر را از طریق بانکداری ایران و کشورهای دیگر انجام دهند. بنابر گزارش نیلسون (Nilson) در ایران دامنه کاربردی کارت اعتباری (Debit Card) برای عموم مردم محدود به جغرافیای ایران و مبادلات بانکی است که از این لحاظ نمی توان ایران را با ترکیه مقایسه کرد زیرا در ترکیه داشتن کارت اعتباری محدود به کشور ترکیه نیست و دامنه استفاده از آن در سطح بین الملل در حد بسیار چشمگیری است.

مقایسه بانکداری در ایران و ترکیه
صنعت بانکداری الکترونیک در ترکیه از سال ۱۹۹۰ آغاز شده و در سال ۲۰۰۰ این صنعت در ترکیه در سطح بین الملل شناخته شد.
در مرحله اول سیستم بانکداری الکترونیک ترکیه به صورت (electronic signature( ES بود در مرحله دوم به EST ارتقا یافت و نقل و انتقالات مالی به صورت الکترونیکی درآمد. بانکداری الکترونیک در ترکیه در مرحله سوم یا EFT  دو مرحله پیشین را تکمیل کرد. دولت ترکیه نیز در دو مرحله اول بانکداری الکترونیک را حمایت و حفاظت کرد. در ایران سیستم بانکداری الکترونیک در سال ۱۳۸۱ مقارن ۲۰۰۱ میلادی آغاز به کار کرد. دو سیستم پرداخت و بازپرداخت بین بانک و مشتری و معاملات بین بانکی در مرحله آغازین بانکداری الکترونیک تعریف و اجرایی شد و سنگ بنای سیستم بانکداری الکترونیک قرار گرفت.
در مرحله اول در سال ۲۰۰۱ میلادی شبکه شتاب شروع به کار کرد و در مرحله دوم یعنی سال ۱۳۸۵ معادل سال ۲۰۰۶ سیستم ستنا شکل گرفت  (SATNA) پس از آن در سومین مرحله راه اندازی سیستم پایا (PAYA) و پس از آن سیستم تابا (TABA) سپس سیستم POS و به دنبال آن سیستم شبا (SHEBA) شکل گرفت و در آخرین مرحله نیز سیستم نماد (NAMAD) که مرحله تکمیلی طرح های پیشین به حساب می آید در دستور کار قرار گرفت. این هفت مرحله که توضیح داده شد، نشانگر سرعت روند تحول بانکداری الکترونیک در ایران و تغییرات شکلی و ساختاری آن است. بنابراین بین ایران و ترکیه به لحاظ سیستم بانکداری الکترونیک تفاوت زیادی دیده نمی شود فقط تفاوت در راه اندازی سیستم بانکداری الکترونیک از نظر سرعت پیشرفت است و تعداد مراحلی که در ایران طی شده تا به این سیستم به طور کامل و جامع دسترسی پیدا کند در ۷ مرحله نام گذاری شده درحالی که در ترکیه در سه مرحله بوده است.

تفاوت سرعت
سرعت اینترنت بانکداری الکترونیک در ترکیه ۳۲ مگ بر ثانیه است که همپای شهر های بزرگ جهان است و چنین سرعتی پیشرفته به حساب می آید درحالی که سرعت اینترنت در ایران ۶.۵ مگ بر ثانیه است و در نتیجه رقم هزینه آن دو برابر افغانستان و ۳۵۰۰ برابر ژاپن است.
رتبه ها و نمره های پیشرفت بانکداری الکترونیک در خاورمیانه براساس تحقیقات سایت (Internet World States) نشان می دهد، ایران و ترکیه تقریبا همپای با هم نمره یی حدود ۳۵ هستند و نمره ترکیه ۳۵ و نمره ایران ۳۴.۹ است.

بانکداری الکترونیک در مالزی
در سال ۱۹۷۵ بانکداری الکترونیک در مالزی فعالیت خود را آغاز کرد تا قبل از سال ۱۹۷۰ فعالیت های بانکداری در مالزی محدود به بخش های متعدد مالی مانند سایر کشور های آسیایی بود. اما در سال ۱۹۸۰ استقاده از سیستم ATM شروع شد و در مراحل بعد در سال ۱۹۹۰Tele- Banking و استفاده از تلفن برای پرداخت قبوض و... در دستور کار قرار گرفت که تحت سیستم AVR بود وخدماتی از قبیل چک کردن حساب و پرداخت قبوض، موجودی حساب، عملیات انجام شده با کارت و سایر عملیات بانکی را در دسترس مشتری قرار می داد.  در سال ۱۹۹۵ بعد از Tele-Banking، برنامه Pc – Banking شروع به فعالیت کرد و راه اندازی این سیستم نوعی خوشامدگویی به کمپانی های بزرگ بود.
ناگفته نماند در سال ۱۹۹۷ ATM  به شکل نهایی خود تحت عنوان سیستم CDMs شروع به کار کرد در نهایت Internet-Banking در سال 1998 کلید خورد و در سال ۲۰۰۲ به شکل نهایی شروع به کار کرد، بانک ها در مالزی با روند زیر تغییرات و تحولات بانکداری الکترونیکی را طی کرده اند.

بزرگ ترین بانک های آسیا و اقیانوسیه
آسیا بیشترین و بزرگ ترین بانک ها را در جهان داراست. بسیاری از این بانک ها در آسیا با چالش های زیادی در سال های اخیر مواجه شده است. بانک موفق بانکی است که بر این چالش ها از طریق ایجاد بازار و ظرفیت سازی غلبه کند.
کشورهای زیر براساس دارایی هایشان به عنوان بهترین کشورها از نظر صنعت بانکداری در حوزه آسیا و اقیانوسیه قرار گرفته اند. استرالیا، بنگلادش، برونئی، کامبوج، چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، ژاپن، لائوس، ماکائو، مالزی، مغولستان، میانمار، نیوزلند، پاکستان، فیلیپین، کره جنوبی، سریلانکا، سنگاپور، تایوان، تایلند و ویتنام.
سایت The banker از بین تمام بانک های ایرانی، بانک پاسارگاد را به عنوان سرآمد ترین بانک با مقیاس tier1 capital به شرح ذیل معرفی کرد: بنکر در ۱۵ مارس ۲۰۱۴ گزارشی منتشر کرد که در آن ۵ بانک ایرانی پاسارگاد، صادرات، صنعت و معدن، توسعه صادرات و تجارت به عنوان بانک های سرآمد در صنعت بانکداری ایران معرفی شده اند. این گزارش بر مبنای اعلام شاخص های مختلف بانکداری، مالی، دارایی، سرمایه، سود، بازگشت سرمایه، بازگشت دارایی و... تعریف شده و در نتیجه به خاطر نسبت های مناسب و نرخ ها و شاخص هایی که این ۵ بانک داشته اند، آنها را بانک های برتر ایران معرفی کرده است.
سرمایه بانک پاسارگاد با ۳۳۶۳ میلیون دلار و سرمایه بانک صادرات با ۲۹۳۶ میلیون دلار یکی از مهم ترین شاخص ها برای ارزیابی رتبه اول و دوم این گزارش بوده است.
میزان دارایی های بانک صادرات و بانک تجارت به خاطر شعب مختلف و گسترده این دو بانک در سراسر کشور به ترتیب معادل ۵۱ هزار و ۴۲ هزار میلیون دلار برآورد شده است. سود قبل از مالیات بانک های پاسارگاد، بانک تجارت و بانک صادرات ایران نیز رقم قابل توجهی بوده است.