اقتصادایران به ثبات رسیده است؟
اقتصاد ایرانی: روایت است که اقتصاددهای درحال توسعه بیش از۷۰ بارواحد پولی خود را تغییر داده اند تا به ثبات نسبی در اقتصاد برسند.همین نیم قرن گذشته فقط ۷۱ مورد حذف صفر از پول ملی در جهان ثبت شده که نشان می دهد مرحله بعد از عبور از تورم بالاو رکود می تواند امنیت اقتصادی و ثبات به ارمغان بیاورد.
به گزارش خبرآنلاین، زمزمه حذف سه صفر اوایل دهه ۹۰ مطرح شد.درست زمانی که نرخ تورم بالاترین حد خود را طی دو دهه اخیر در اقتصاد ایران تجربه می کرد.درآن روزها اما اسب سرکش تورم ماه به ماه به عددهای بالاتر می رسید و از همین رو طراحان ایده حذف سه صفر را ناکام گذاشت.در میانه سال ۹۲ نرخ تورم به ۴۰.۴ درصد رسید.عددی که بر نگرانی های می افزود.نیمه اول سال ۹۲ که دولت تغییر کرد،چاره ای نبود که پرونده حذف سه صفر به طور موقت به بایگانی سپرده شود. به این دلیل که کنترل نرخ تورم در دستور کار دولت قرار گرفته بود و در نتیجه اولویت اول دولت یازدهم کنترل تورم شد.
کاهش تورم،زمزمه حذف سه صفر
این روزها کاهش نرخ تورم و ثبات اقتصاد از یک سو و امیدواری به نتیجه مذاکرات هسته ای از سوی دیگر، سبب شده تا زمزمه دوباره مطرح شدن طرح حذف سه صفراز پول ملی دوباره شنیده شود.کارشناسان معتقدند اگر این طرح به طور صحیح و در چارچوب یک سلسله اصلاحات اقتصادی انجام شود،علاوه بر اینکه تورم را مهار می کند،ثبات بیشتری را برای اقتصاد به ارمغان می آورد. چه آنکه سیاست کنترل تورم در شرایط کنونی این خطر را افزایش داده که کاهش نرخ تورم به دلیل سرکوب مالی صورت گرفته ،احتمال جهش دوباره آن را تقویت می کند.
معمولا حذف صفر از پول ملی پس از بحرانهای اقتصادی صورت می گیرد و دولت ها قصد دارند با این اقدام مردم را متقاعد کند که دوران تورم شدید به سر رسیده است. اگرچه حذف صفرها از پول بیشتر جنبه تکنیکی و اقتصادی دارد،اما گاهی هم انگیزه های سیاسی باعث تن دادن دولت ها به تغییر واحد پول می شود. در عین حال که تغییر واحد پول به معنی تغییر در ارزش پول ملی و یا تغییر در قدرت خرید مردم نیست.
وقتی بانک مرکزی نرخ تورم را در دوازده ماه منتهی به اسفند ماه ۱۳۹۳ نسبت به دوازده ماه منتهی به اسفند ماه ۱۳۹۲ معادل ۱۵.۶ درصد اعلام کرد، نوید اصلاحات پولی هم در پس این خبر به همراه داشت.مهمترین منفعت حذف چند صفر از پول ملی،در شرایط کنونی حساب و کتاب راحت تر در معاملات برای مردم و اندکی سهولت بیشتر در امور حسابداری و محاسبات مالی است. هرچند که نباید فراموش کرد که تلفظ ارقام اسکناس ها نیز برای مردم ساده تر می شود و امیدواری بیشتری در اقتصاد ایجاد می کند.
روایت است که کشورها بعد از تجربه تورم سرسام آور و هنگامی که سیاست های پولی و مالی برای بخشیدن ثبات به اقتصاد را به کار بردند اقدام به اصلاح واحد پولی می کنند. از همین رو درحالی که مذاکرات هسته ای در وین در حال انجام است و طی ماههای اخیر اخباری مبنی بر استقبال شرکت های خارجی و سرمایه گذاران برای ورود مجدد به بازار ایران شنیده می شود، خبر حذف سه صفر از پول ملی می تواند پیام مثبتی به سرمایه گذاران خارجی باشد با این مضمون که" فضای اقتصاد ایران به ثبات رسیده،حالا وقت سرمایه گذاری است".
خواسته هر ایرانی برای اصلاحات اقتصادی
کاهش ارزش پول در سالهای اخیر برای خیلی ها دغدغه یا شاید نگرانی به همراه داشته است.به خصوص وقتی در معاملات پولی تعداد زیاد اسکناس ها حس خوبی به شهروندان نداده و یاد و خاطره اسکناس های کم و با اعتبار بیشتر در هر معامله ای را تداعی می کند.اینکه ارزش پول ملی در مقایسه با ارزهای خارجی به خصوص کشورهای همسایه،غرور ملی را تحت تاثیر قرار می دهد،این خواسته راهم تقویت می کند که مردم از دولتمردان و سیاستگذاران پولی بخواهند،در برنامه اصلاح سیاست های پولی اولویت را به حذف سه صفر بدهند.
اگرچه این روایت تاریخی است که بعد از یک دوره تورم، افراد جامعه در معاملات روزانه خود همواره به یاد می آورند که پول کشورشان چگونه ارزش خود را از دست داده،اما همین روایت هم می گوید اگر این اتفاق نیفتد باید انتظار دوره ای دیگر برای تورم را داشت.چه آنکه چنین طرز تفکری در فعالیت های اقتصادی تاثیرگذار می گذارد و منجر به فشار تورمی دوباره خواهد شد. به همین دلیل است که اقتصاددانان توصیه می کنند تغییر واحد پول می تواند انتظار تورمی را کاهش دهد. البته باید توجه کرد که تاثیرگذاری بر انتظار تورمی افراد از طریق مجموعه ای از سیاست های پولی و مالی است که حذف صفر تنها می تواند بخشی از آن سیاست ها باشد.
توصیه دیگر اقتصاددانان به حذف صفر، بازیابی هویت ملی است؛ شکی نیست که داشتن واحد پولی کم ارزش بر نگرش افراد تاثیر گذاشته و چه بسا باعث خود کم بینی می شود. جدا از اینکه حذف صفر از لحاظ اقتصادی به ارزش پول اضافه نمی کند اما همین که واحد پولی کشورمان در مقابل ارزهای خارجی از قدرت بیشتری برخوردار باشد، باعث حس خوشایندی می دهد که نوعی کسب اعتماد به نفس هم خواهد بود.به همین دلیل کارشناسان اقتصادی می گویند" اگر دولتی بازیابی هویت ملی را در برنامه های خود داشته باشد، حذف صفر و ایجاد واحد پولی که با ارزهای مهم جهان برابری کند می تواند به ثبات اقتصاد یک کشور بیانجامد."
البته باید توجه داشت که صندوق بین المللی پول توصیه کرده که "اگر حذف صفر در شرایطی انجام شود که اصلاحات اقتصادی ناموثر بوده و یا سیاست های ثبات اقتصادی در میانه راه قرار دارند، آنگاه نتایج مطلوبی از تغییر واحد پولی به دست نخواهد آمد."
به همین خاطر است که اقتصاددانان توصیه می کنند که اگر حذف صفر بعد از به سرانجام رسیدن برنامه ثبات اقتصادی انجام نمی شود،حداقل به عنوان آخرین مرحله از آن به کار گرفته شود.خواسته ای که امروز باید از سیاستگذاران پولی آن را مطالبه کرد.
