عبور بورس از سد مقاومت

اقتصاد ایرانی: با نزدیک شدن به مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق هسته ای (۱۰ تیرماه)، امیدواری در میان بازیگران بازارها افزایش یافته است. رشد بازار سهام و در مقابل افت قیمتی در بازار ارز همگی شواهدی بر این ادعا محسوب می شوند. به این ترتیب، شاخص کل بورس تهران توانست پس از ۳۰ روز کاری، بار دیگر کانال ۶۴ هزار واحدی را تصاحب کند که پیش از این در ۱۵ اردیبهشت تجربه شده بود. رشد قیمتی در گروه هایی مثل خودرو و بانک، به عنوان شانس های نخست رونق پس از رفع تحریم های بین المللی، از جمله شواهد خوش بینی معامله گران این بازار به گشایش های هسته ای است. همچنین، نمادهای گروه پالایشی بازگشایی شدند و اقبال سهامداران به این شرکت ها، دومین اهرم کمکی برای رشد شاخص بورس بود. در بازار ارز اما، دلار آمریکا با ۱۰ تومان کاهش به قیمت ۳۲۷۰ تومان رسید و پس از ۷۸ روز، سطوح قیمتی در ۱۵ فروردین، یعنی نخستین روز معاملاتی پس از بیانیه لوزان را تجربه کرد. رویداد مهم این بازار را می توان پایین تر آمدن نرخ ارز در معاملات آتی نسبت به قیمت آن در معاملات نقدی دانست. این موضوع به خوبی نشان می دهد معامله گران ارز نیز فضای مذاکرات هسته ای را مثبت ارزیابی می کنند که یکی از اصلی ترین شرط های حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز محسوب می شود.
به گزارش دنیای اقتصاد، بازار سهام در ادامه روند صعودی و مثبتی که از چهارشنبه هفته گذشته آغاز شده بود، روز گذشته نیز با رشد ۰.۷۳ درصدی معادل ۴۶۶ واحد کانال ۶۴ هزار واحدی را پشت سر گذاشت و به رقم پیشین خود در پانزدهم اردیبهشت ماه رسید. این در حالی است که شاخص کل از نوزدهم اردیبهشت تا روز گذشته به مدت ۳۰ روز کاری در کانال ۶۲ و ۶۳ هزار واحدی در حال نوسان بوده است. به این ترتیب با ثبت رقم ۶۴ هزار و ۲۷۶ واحدی در کارنامه شاخص کل بورس تهران بازدهی از ابتدای سال تا کنون به ۲.۸ درصد رسید و بار دیگر امیدها برای از سر گرفتن رونق در بورس زنده شد. در این میان برخی کارشناسان پیش بینی می کردند که اگر شاخص از مرز ۶۴ هزار واحدی عبور کند می توان نسبت به بازگشت بازار امیدوار بود؛ اتفاقی که روز گذشته رخ داد.

در این بین رشد بیش از ۴۰۰ واحدی شاخص کل در روز گذشته همزمان با بازگشایی نماد پالایشی ها و اعلام شفاف سازی این شرکت ها درخصوص اعلام و برگشت نرخ یارانه فرآورده های نفتی بود که روز گذشته بیش از ۳۰ درصد رشد شاخص مرهون رشد قیمتی این نمادها بود. این در حالی است که این نمادها در پی ابلاغ صورتحساب یارانه و فرآورده های نفتی از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی به شرکت های پالایشی، در آخرین روز هفته گذشته به دلیل اثر با اهمیت این مصوبه بر سود این شرکت ها متوقف شده بودند. روز گذشته اما بر اساس اطلاعیه های منتشر شده از سوی شرکت های پالایشی به دلیل نبودن مستندات لازم برای شرکت های پالایشی امکان تعیین درآمد و تغییر سود و زیان سال ۹۳ ممکن نشد، بنابراین پالایشی ها درخصوص اعلام و برگشت نرخ یارانه فرآورده ها شفاف سازی کردند.

بر اساس گزارش شفاف سازی شرکت های پالایشی، با توجه به اینکه این مصوبه، بدون هیچ توضیحی از سوی شرکت ملی پالایش و پخش از شرکت های پالایشی پس گرفته می شود، این شرکت ها طی ارسال گزارشی نسبت به این رخداد شفاف سازی کردند. در متن مشابه همه این اطلاعیه ها آمده است، اعلامیه یارانه فرآورده های تولیدی سال ۹۳ باعث تغییرات بااهمیت در میزان سود شرکت می شود، اما بدون ارائه مستندات کافی مرتبط با اعلامیه فوق، تعیین درآمدها و تغییرات سود و زیانی سال ۹۳ امکان پذیر نیست، بنابراین با توجه به بازگشت اعلامیه از سوی شرکت ملی پالایش و پخش نماد معاملاتی شرکت های پالایشی آماده بازگشایی است.

بر اساس اخبار منتشر شده شرکت ملی پالایش و پخش از پرداخت این یارانه منصرف نشده و این اعلامیه با توجه به عدم وجود مستندات و احتمال تغییرات مجدد تا ارسال مستندات اعلامیه فوق و امکان شناسایی تغییرات و آثار سود و زیانی به تعویق افتاده است.

نمادهای هیجانی پالایشی ها

در این رابطه بهنام بهزاد فر، مدیر امور اعضای کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار مثبت شدن بازار دیروز را به دو دلیل دانست و گفت: ۷ روز معاملاتی تا ضرب الاجل دهم تیرماه باقی مانده است و از آنجا که اخبار پیرامون این موضوع اخبار مثبتی است و اگر تمدیدی هم صورت بگیرد، موقتی خواهد بود، موجی از هیجان، سهامداران را به خرید سوق داده است؛ شاهد این مدعا رشد تیرماه و آذرماه ۹۳ و فروردین ۹۴ است که در این مقاطع زمانی نیز شاخص همگام با هیجانات مثبت به مذاکرات با رشد همراه شده است. بهزاد فر عامل دیگر رشد شاخص بورس در روز گذشته را باز شدن نمادهای پالایشگاهی دانست و افزود: دلیل دیگر رشد بازار بازگشایی نماد پالایشی ها است، البته باید گفت که هر بار باز و بسته شدن این نمادها موجبات شوک مثبت یا منفی در بازار را فراهم می کند؛ چرا که این سهم ها اغلب هیجانی هستند و به نظر می رسد روز گذشته نیز این سهم ها روند هیجانی داشته اند. این کارشناس بازار سهام به رشد شاخص دو گروه خودرویی و بانکی اشاره کرد و افزود: هر بار شاخص این دو گروه مثبت شده است نشان دهنده این است که خوش بینی ها به مذاکرات هسته ای افزایش یافته است. این کارشناس بازار سهام به اهمیت بررسی دو متغیر حجم و ارزش معاملات روزانه اشاره کرد و گفت: این متغیرها از آن جهت مهم هستند، که تاییدی بر شروع یک رشد یا یک سقوط هستند به طوری که می توان استنباط کرد که وقتی شاخص بورس در حال اوج گیری یا سقوط است، زمانی می توان آن را پایدار و ادامه دار دانست که حجم و ارزش معاملات نیز اوج بگیرند و آن حرکت را تایید کنند. بهزادفر افزود: مطالعه روی حجم معاملات مصائب و مشکلات خود را دارد، با توجه به اینکه قیمت شرکت های بورسی همگن نیستند، به نظر می آید بررسی مطالعه روی ارزش معاملات دقیق تر از حجم باشد. وی ادامه داد: در بررسی ارزش معاملات روزانه بازار نمی توان به داده های خام اکتفا کرد، چرا در بازار سهام معاملات بلوکی و عمده به صورت نامنظم عرضه می شوند و این معاملات جهت دهی خاصی در بازار ایجاد نمی کنند؛ حتی گاهی به منظور حمایت از شاخص معاملاتی صورت می گیرند که موجب گمراهی تحلیلگر نیز می شوند. به اعتقاد بهزاد فر بررسی ارزش معاملات خرد، داده های منطقی تری در اختیار تحلیلگر می دهد. در نمودار همراه ارزش معاملات خرد در بازه ۹ ماهه به همراه روند شاخص گردآوری شده است.

موانع دست و پاگیرعامل تشدید رکود در بازار

این کارشناس بازار سهام افزود:ارزش روزانه معاملات بازار سهام در روزهای اوج خود (دی ماه ۱۳۹۲) به طور متوسط روزانه بین ۴۰۰ الی ۵۰۰ میلیارد تومان (و گاهی بالاتر) بوده که به طور میانگین ۴۰۰ میلیارد تومان آن، معاملات خرد بوده است؛ پس از آنکه بازار دچار ریزش شد، ارزش معاملات به شدت افت کرد و در نهایت در انتهای شهریور و اوایل مهر پارسال، بازار در اوج رکود قرار گرفت. این کارشناس بازار سهام ادامه داد: معاملات ۹ ماه گذشته را می توان یک دوره جدید از رکود دانست، چرا که ارزش معاملات در برخی از هفته ها حتی به یک هشتم روزهای اوج خود رسیده بود.

بهزادفر به بررسی ارزش معاملات در ۹ ماه گذشته اشاره کرد و گفت: میانگین ارزش معاملات خرد روزانه ۱۱۷ میلیارد تومان بوده است که می توان همین محدوده ۱۰۰ میلیارد تومان را مرزی برای رکود تعریف کرد. در روزهای نزدیک به مذاکرات هسته ای معمولا آمار معاملات هیجانی شده و بازار به صورت مقطعی از رکود خارج می شود.

این مدرس دانشگاه یکی از دلایل این رکود عمیق را وضعیت اقتصادی کشور دانست و افزود: متاسفانه با افت قیمت نفت عملا دست دولت در انجام سیاست های انبساطی مالی خالی مانده است و عمدتا به سمت هزینه های جاری رفته است؛ در حوزه جهانی نیز کماکان رکود وجود دارد، به طوری که رکود حوزه یورو و چین نیز بعید به نظر می رسد تا انتهای سال جاری میلادی برطرف شود. این کارشناس بازار سهام افزود: زمانی که رکود جهانی وجود دارد عمدتا قیمت نفت و سایر کالاهای اساسی افت پیدا می کند که این برای کشوری مثل ما که منابع طبیعی دارد و به اصطلاح خام فروش است، معضل محسوب می شود؛ بنابراین طبیعی است بورس که قلب تپنده اقتصاد است با افت شاخص بورس و کاهش حجم معاملات همراه شود.

این کارشناس بازار سهام به موانع موجود در بازار که رکود را تشدید می کنند اشاره کرد و افزود: موانع دست و پاگیر حجم مبنا و محدودیت دامنه نوسان و معاملات بلوکی پیاپی جهت جلوگیری از افت شاخص، معاملات را تحت تاثیر قرار داده و عملا نوع دیگری از رکود را به بازار تزریق کرده است؛ به عنوان مثال در بورس های منطقه با افت قیمت نفت در آذر ماه سال گذشته شاخص بورس ها نیز به شدت افت داشته است، اما رکودی در حجم معاملات و ارزش معاملات مشاهده نشده است، چرا که قیمت ها به سرعت به ارزش ذاتی خود رسیده بود، اما در بورس کشور ما به دلیل اینکه این ضوابط بسیار فرسایشی جهت جلوگیری از ریزش بازار وجود دارد طبیعتا خریداران نیز تا به ارزش ذاتی نرسیدن سهم تمایلی به خرید از خود نشان نمی دهند و حجم معاملات به شدت پایین می آید.