بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 2 تير 1394      11:34

فقر، تورم را ملموس‌تر می‌کند

اقتصاد ایرانی: روزی که دولت یازدهم سکان اداره کشور را در دست گرفت، آمارها رقم تورم میانگین را بیش از ۴۰ درصد نشان می دادند. از همان ابتدا دولت عزم راسخ خود را برای کاهش نرخ تورم اعلام کرد و در این راه به موفقیتی بیش از انتظار خود نیز دست یافت و حالا نرخ تورم را به حوالی ۱۵ درصد رسانده است. با این حال اثرات کاهش نرخ تورم در زندگی مردم دیده نمی شود و حتی برخی پا را فراتر نهاده و دولت را به دست کاری آمار، به شیوه دولت های نهم و دهم، متهم می کنند. متأسفانه افراد عادی جامعه مفهوم تورم را دقیق متوجه نشده اند و این ادعاها از تفکری سرچشمه می گیرد که کاهش تورم را مساوی با کاهش قیمت می دانند و از این رو مردم به استناد کاهش نیافتن قیمت ها و گاه افزایش آنها منکر کاهش نرخ تورم می شوند. البته این نکته نیز قابل توجه است که درآمد اکثر خانوارها در برابر رشد افسارگسیخته تورم در سال های قبل هنوز واقعی نشده است و قدرت خرید با قیمت های فعلی وجود ندارد، بنابراین رسیدن تورم به صفر نیز نمی تواند گشایشی در زندگی ایجاد کند مگر اینکه درآمد خانوار رشد کند که این مسئله رابطه مستقیم با خروج از رکود و رسیدن به رونق اقتصادی دارد، آن هم در شرایطی که آثار تورم های شدید سال های گذشته هنوز بر تولید و اقتصاد دیده می شود و برای درمان آن هنوز باید وقت و هزینه صرف شود.

به گزارش شرق، چند اقتصاددان و کارشناس متفق القول ابتدا این مسئله را متذکر می شوند که کاهش تورم به معنای کاهش قیمت نیست بلکه نشان دهنده کاهش شیب رشد قیمت هاست.

فقر، تورم را ملموس تر می کند
 هادی زنوز. اقتصاددان
بانک مرکزی با استفاده از میانگین قیمت کالا و خدماتی که در سبد مصرفی خانوار جای دارد و با توجه به وزنی که این کالا و خدمات در سبد مصرفی به خود اختصاص می دهد، نرخ تورم را محاسبه می کند. واقعیتی که وجود دارد این است که مردم براساس خریدها و تجربیات روزمره، احساسی از تورم دارند که با نرخ واقعی تورم تفاوت دارد، مثلا در شاخص تعیین نرخ تورم، وزن مربوط به مسکن در سبد مصرفی خانوار بالای ٣٠ درصد است که اغلب مورد توجه مردم قرار نمی گیرد؛ درحقیقت اجاره در یک سال اخیر نسبت به نرخ تورم بسیار اندک افزایش یافته، ولی مردم این مسئله را به حساب نمی آورند.
برای تعیین نرخ تورم از شاخص قیمت کالا و خدمات در نقاط مختلف شهری و روستایی استفاده می شود که با نمونه گیری در سطح خرده فروشی، برای محاسبات مورد استفاده قرا می گیرد. با توجه به اهمیت کالا و خدمات در سبد مصرفی خانوار، وزنی به کالا یا خدمات مزبور اختصاص پیدا می کند و قیمت کالا به تناسب وزنی که در سبد مصرفی دارد، در تعیین شاخص تأثیرگذار خواهد بود.
واقعیت این است که روش تعیین نرخ تورم علمی و روشن است و گرچه احتمال اشتباه در نمونه گیری وجود دارد، اما احتمال دست کاری عمدی و آمارسازی وجود ندارد. درحقیقت، فقر باعث می شود افزایش قیمت، به خصوص در حوزه کالاهای اساسی، بیشتر حس شود و آثار کاهش نرخ به چشم نیاید.
به نظرم دلیلی ندارد مقامات رسمی بخواهند در آمار دست کاری و نرخ تورم را کمتر از چیزی که هست، اعلام کنند، این تصور غلط وقتی ایجاد می شود که کاهش نرخ تورم را به معنی کاهش قیمت بدانیم درحالی که کاهش نرخ تورم فقط کم شدن شیب گرانی را نشان می دهد.

تنها با تورم صفر، قیمت ها رشد نمی کند
 بایزید مردوخی. اقتصاددان
در دوسال اخیر، نرخ تورم از بالای ٤٠ درصد به حوالی ١٥ درصد رسیده اما انتظارات تورمی در جامعه و مردم به دلیل همان تورم بالای ٣٠،٤٠ درصدی سال های گذشته، باقی مانده است و این مسئله به سهولت از ذهن مردم خارج نمی شود. اما باید توجه کرد اینکه نرخ تورم از ٤٥ درصد به ١٥ درصد رسیده، معنایش این نیست که دیگر قیمت ها رشدی نخواهند داشت. تورم صفر نشده که قیمت ها ثابت بمانند، بلکه هنوز ١٥ درصد افزایش می یابند ولی سرعت رشد قیمت ها کاهش پیدا کرده است.
احساسی که باعث می شود مردم فکر کنند تورم کاهش پیدا نکرده، تا حدی درست است، چراکه هنوز تورم ١٥ درصد و افزایش قیمت در جامعه و اقتصاد وجود دارد و احتمالا در این فاصله، رشد درآمدها و قدرت خرید مردم هم به اندازه ای نبوده است که بتواند این تورم ١٥ درصدی را جبران کند. ازاین رو مردم که با تورم ٤٥ درصد به سختی زندگی میکردند، با تورم ١٥ درصد هم شاهد رفاه نسبی نیستند. با برطرف شدن رکود اقتصادی و افزایش نسبی سطح درآمدی افراد، کاهش نرخ تورم می تواند در زندگی روزمره مشاهده شود.
٢٥ درصد کاهش نرخ تورم در هر صورت کار خود را کرده است؛ برای مثال قبل از افزایش تورم به ٤٥ درصد اگر فردی کالایی را مثلا هزار تومان می خرید وقتی تورم به ٤٥ درصد رسید، این قیمت فرضا هزار و ٥٠٠ تومان شد. نکته اینجاست که قیمت کالا بعد از کاهش نرخ تورم از ٤٥ درصد به ١٥ درصد، کمتر از هزار و ٥٠٠ تومان نمی شود، بلکه فقط آهنگ رشد قیمت به ١٥ درصد رسیده و از این به بعد سرعت افزایش قیمت، کمتر خواهد بود.

تنها جلوی رشد قیمت ها گرفته شده است
 محسن صفایی فراهانی. فعال اقتصادی
درست است که تورم از رشدی حدود ٤٠ درصد به ١٥ درصد رسیده، اما این کاهش تورم به این مفهوم نیست که قیمت ها بالا نرفته، بلکه تنها جلوی رشد قیمت ها گرفته شده است. واقیعت این است که در دولت یازدهم، رشد قیمت ها کنترل شده است. بااین حال قیمت ها کماکان بالاست چون تورم هنوز هم دورقمی است و به همین دلیل است که کاهش تورم باوجود اعلام کاهش نرخ تورم از ٤٠ درصد، به ١٥ درصد برای عامه مردم ملموس نیست. متأسفانه شرایط اقتصادی به نفع طبقه محروم نیست و مشکلات اقتصادی همچنان وجود دارد. بررسی قیمت اقلام کالایی در کشور نشان می دهد کالا ارزان نشده و تنها جلوی رشد قیمت ها از ناحیه دولت گرفته شده است. در سال ٩١ قدرت خرید مردم پایین آمد، به طوری که از آن سال تاکنون، توان مالی مردم به یک سوم کاهش یافته است. در همان دوره زمانی قیمت  دلار به سه هزارو ٤٠٠ تومان و گاه بیشتر رسیده و همه کالاهای بعد از افزایش دلار با افزایش نرخ رو به رو شدند، در مقابل دستمزدها همچنان به ریال محاسبه می شود و اضافه حقوقی که به کارمندان و کارکنان تعلق می گیرد، در حد ناچیزی است که پاسخ گوی قدرت خرید مردم نیست. در چنین شرایطی کماکان فشار مضاعفی بر حقوق بگیران وجود دارد، چون کالاها و اجناس با دلار سه هزارو ٤٠٠ تومان سنجیده و دستمزد ها به ریال پرداخت می شود. متأسفانه حقوق متناسب با افزایش دلار، رشد نکرد تا قدرت خرید مردم حفظ شود. دولت یازدهم در این مدت در کنترل و کاهش نرخ تورم موفق عمل کرده، اما دولت در شش ماهه دوم سال برای کاهش نرخ تورم مشکلات بیشتری خواهد داشت.

تا درآمد واقعی نشود، توان خرید ایجاد نمی شود
 جعفر خیرخواهان. اقتصاددان
تصور مردم مبنی بر اینکه تورم کاهش پیدا نکرده چون هنوز قیمت ها بالاست، حتی رئیس جمهور و مسئولان اقتصادی دولت را مجبور کرد چندین بار در نشست های مطبوعاتی بگویند کاهش نرخ تورم به معنای کاهش قیمت ها نیست، بلکه شیب رشد قیمت ها کاهش یافته است. مردم فکر می کنند وقتی تورم کاهش پیدا کرده باید قیمت اجناس نیز کاهش پیدا کند که این یک برداشت اشتباه و یک سوءتفاهم است.
نرخ تورم، میانگین رشد قیمت کالاهایی است که در سبد مصرفی خانوار جای می گیرد، نکته قابل توجه این است که بخش زیادی از سبد خانوار به مسکن و اجاره بها اختصاص دارد که در یک سال اخیر افزایش چندانی نداشته و اثرات تورمی برخی از کالاهای مصرفی که بیشتر گران شده اند را در شاخص تورم خنثی می کند.
مسئله دوم افزایش نیافتن درآمد خانوار به دلیل معضل بیکاری و رکود اقتصادی است درنتیجه دستاورد کاهش نرخ تورم، زیاد برای مردم محسوس نیست. وقتی این موارد را در کنار هم بگذاریم، علت این احساس و تفکر مردم نسبت به کاهش نیافتن نرخ تورم، نسبتا مشخص می شود.
زمانی مردم طعم کاهش نرخ تورم را درک می کنند و به رفاه نسبی می رسند که درآمد واقعی آنها افزایش پیدا کند؛ درآمد زمانی واقعی افزایش می یابد که بیش از نرخ تورم رشد کند. در شرایط فعلی، درآمد اکثریت مردم از نرخ تورم، کمتر افزایش پیدا کرده و حتی عقب ماندگی های قبلی درآمد از نرخ تورم نیز هنوز جبران نشده و از این رو قدرت خرید پایین است و به فرض صفرشدن تورم و افزایش نیافتن قیمت کالا، تا درآمد به حد واقعی نرسد، توان خریدی ایجاد نمی شود.
مسئله ای که وجود دارد این است که متأسفانه مردم ما بسیار بی صبر شده اند و دولت این اجازه را پیدا نمی کند که با آرامش و صبر، سیاست های درست را پیش ببرد و اجرا کند. بی اعتمادی نیز وجود دارد و گوش شنوایی برای فریادهای دولت وجود ندارد، کسی از گزارشات موفقیت های دولت استقبال نمی کند و دلگرمی ای برای دولت وجود ندارد.

مردم ٢ سال دیگر آثار کاهش تورم را می بینند
 علی قنبری. اقتصاددان
تورم در درازمدت تأثیر خود را بر زندگی مردم باقی می گذارد و اثرش حداقل دو تا سه سال باقی می ماند و این طور نیست که به محض کاهش نرخ تورم، آثار را نشان بدهد.
ابرتورم بیش از ٤٠ درصدی در دولت گذشته به این دلیل که مدت زمان طولانی بر اقتصاد حاکم بود، آثار بلندمدتی بر جای گذاشته و زمان می خواهد تا آثار مثبت کنترل و کاهش نرخ تورم نشان داده شود. مردم در یکی، دو سال آینده شواهد کاهش نرخ تورم را خواهند دید.
نکته دیگری که وجود دارد و باعث شده مردم اثرات کاهش نرخ تورم را حس نکنند و این تصور برای برخی ایجاد شود که کاهش نرخ تورم از ٤٥ درصد به حوالی ١٥ درصد، دست کاری آماری بوده، این است که وجود معضل بیکاری در جامعه بر زندگی مردم آثار منفی گذاشته و باعث شده است  درآمد خانوارها پایین باشد و قدرت خرید نیز محدود و کم شود. در این شرایط رفاه اجتماعی آنچنان که باید بالا نیست و مردم احساس فقر و عدم رفاه می کنند.
قدرت خرید با درآمد خانوار رابطه مستقیم دارد، در شرایطی که نرخ بیکاری در اجتماع بالا باشد، خانواده بخشی از درآمدی که باید داشته باشد را به دلیل وجود عضو بیکار در خانواده از دست می دهد درحالی که هزینه کماکان باقی است بنابراین کاهش نرخ تورم بدون اینکه درآمد معقولی برای خانوار وجود داشته باشد، تأثیر چندانی بر روند زندگی نمی گذارد.

مردم مفهوم تورم را اشتباهی تحلیل می کنند
 وحید شقاقی. اقتصاددان
متأسفانه مردم مفهوم تورم را به اشتباه تحلیل می کنند. تورم به معنای سرعت رشد قیمت هاست، یک زمانی در کشور ما سرعت رشد قیمت ها ٤٠ درصد بود ولی هم اینک سرعت رشد قیمت ها به ١٥ درصد رسیده است. پس کاهش نرخ تورم از ٤٠ درصد به ١٥ درصد به منزله این نیست که قیمت ها بالا نرفته بلکه به این معناست که قیمت ها با سرعت ١٥ درصد بالا می رود؛ بنابراین قیمت ها همچنان بالا می رود اما سرعت رشد قیمت ها کاهنده شده است. نکته دیگر آن است که تورم مجموعه ٣٠٠ تا ٤٠٠ قلم کالا را شامل می شود؛ درحالی که مردم با ٥٠ تا ٦٠ قلم کالا در طول سال کار دارند. به نظر می رسد بانک مرکزی و مرکز آمار ایران باید تورم ٥٠ قلم کالای حیاتی و پرمصرف را هم به طور جداگانه محاسبه و اعلام کنند. هم اینک تورم ٥٠ قلم کالای ضروری و پرمصرف مردم مثل میوه، سبزی، گوشت، لبنیات و اجاره خانه و غیره به طور جداگانه محاسبه نمی شود اما برای شفاف سازی های بیشتر بهتر است چنین کاری در دستورکار قرار گیرد. چرایی عدم افزایش قدرت خرید مردم هم به مسئله افزایش دستمزدها مربوط است. به عبارت ساده تر درست است که سرعت رشد قیمت ها پایین آمده اما دستمزد کارمندان افزایش قابل توجهی نیافته است. دستمزد کارمندان بین ١٤ تا ١٧ درصد افزایش یافته اما احساس مردم این است که در ٥٠ قلم کالای حیاتی و ضروری خود با افزایش تورمی بیش از ١٥ درصد مواجه اند و به همین دلیل احساس می کنند نسبت به سال قبل متضرر شدند. البته اگر محاسبات دقیق صورت گیرد، این موضوع مشخص می شود که در ٥٠ قلم کالای پرمصرف و ضروری مثل اجاره خانه ها رشد قیمت ها بیش از ١٥ درصد بوده است. هم اینک تورم به ١٥ درصد رسیده اما برای کاهش بیشتر تورم باید اصلاحات ساختاری و بنیادین انجام شود؛ در واقع کاهش تورم از هم اینک نیازمند ازبین بردن فساد، رانت، سوداگری و رقابت پذیری است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir