بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 20 تير 1394      10:14

صادرات گاز گرفتار تحریم‌ و مصرف بی‌رویه

اقتصاد ایرانی: همه به خوبی می دانیم که ایران یکی از بزرگ ترین دارندگان ذخایر گاز طبیعی در جهان است و به همین واسطه می تواند یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان گاز طبیعی در جهان باشد. اما عواملی دست به دست هم داد ه اند تا ایران همچنان نتواند به جایگاه حقیقی خود در بازار جهانی گاز دست پیدا کند.

به گزارش تعادل، مرتضی بهروزی فرد کارشناس اقتصاد انرژی موسسه مطالعات بین المللی انرژی در این باره می گوید: «ایران این توانایی را دارد و باید باتوجه به ذخایر نفت و گازی که دراختیار دارد دنیا را به خود وابسته کند اما متاسفانه هنوز موفق نشده است. ایران می تواند به هاب ترانزیت یا هاب انتقال انرژی در جهان تبدیل شود و کاری کند دنیا آنقدر به منابع انرژی آن وابستگی داشته باشد که اگر خواست هم نتواند آن را به راحتی کنار بگذارد.» وی درباره دلایل عدم تحقق این مهم می گوید: «ایران از یک طرف به دلیل تحریم ها نتوانسته به تکنولوژی های جهانی و سرمایه گذاری ها دست پیدا کند و از طرف دیگر روند رشد مصرف داخلی به گونه یی است که مانع این امر می شود.» موسسه فیچ ریتینگز نیز که یکی از سه موسسه برتر آمارگیری رتبه بندی به شمار می رود اخیرا در گزارشی در مورد پتانسیل گازی ایران آورده است: «ایران می تواند در درازمدت به لطف ۳۴ تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی خود که معادل ۱۸ درصد از کل ذخایر گاز جهان است به بزرگ ترین تولیدکننده گاز در دنیا تبدیل شود.» البته این امری زمان بر است و براساس برآورد این موسسه حداقل به پنج سال زمان نیاز است تا ایران به بزرگ ترین صادرکننده گاز جهان تبدیل شود؛ امری که بهروزی فرد نیز آن را تایید می کند و می گوید اگر ایران یکسری شروط اولیه را رعایت کند حتما می تواند تا پنج سال آینده به این رویا جامه عمل بپوشاند. پیش شرط های این اقتصاددان، نخست رفع تحریم ها، دوم دسترسی به تکنولوژی های جدید، سوم دسترسی به سرمایه های خارجی و چهام که از همه مهم تر است دسترسی به مدیریت تراز انرژی است. بهروزی فرد می گوید: «در حال حاضر اما تحریم ها در کنار میزان بالای مصرف گاز در کشور باعث شده که بازار اروپا را برای ۱۰ تا ۱۵ سال از دست بدهیم».
به گزارش رویترز، موسسه فیچ ریتینگز در گزارشی که در دهم جولای منتشر کرد ادعا کرد که ایران می تواند در درازمدت به لطف ۳۴ تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی خود که معادل ۱۸ درصد از کل ذخایر گاز جهان است به بزرگ ترین تولیدکننده گاز در دنیا تبدیل شود. البته در این گزارش آمده است که حتی باوجود برداشته شدن تحریم های بین المللی، ایران حداقل به ۵ سال زمان نیاز دارد تا بتواند تولید خود را سرعت ببخشد، خطوط لوله ضروری را راه اندازی کند و در نهایت به بزرگ ترین صادرکننده گاز در جهان تبدیل شود. البته در مورد ال ان جی، هزینه بالا و پیچیدگی پروژه های تبدیل گاز به مایع باعث می شود تحقق یافتن و عملی شدن صادرات چشمگیر ال ان جی یک دهه یا بیشتر به طول بینجامد. بهروزی فرد نیز در تایید این بخش از گزارش می گوید: «همراه با برداشته شدن تحریم ها و دسترسی به تکنولوژی های جهانی و سرمایه های خارجی همچنین کنترل روند رشد مصرف داخلی ایران می تواند تا پنج سال آینده به بزرگ ترین صادرکننده گاز در جهان تبدیل شود.»
یکی از پیش شرط های صادرات گاز این است که گاز کافی دراختیار داشته باشیم. براساس اطلاعات به دست آمده از موسسه فیچ ریتینگز، تولید گاز در ایران از سال ۲۰۰۵ تا سال ۲۰۱۴ حدود ۷۰ درصد افزایش داشته و به رقم ۱۷۳ میلیارد متر مکعب رسیده است. البته بهروزی فرد در این باره می گوید: «تولید گاز در پارس جنوبی در دوره احمدی نژاد تا دو سال گذشته عملا متوقف شده بود و هیچ توسعه یی در این زمینه نداشته ایم.» وی در ادامه می گوید: «تمامی طرح های خطوط لوله روی کاغذ وجود داشتند اما هیچ کدام انجام نشد و تحریم ها باعث شد بازار اروپا را برای ۱۰ تا ۱۵ سال از دست بدهیم؛ این درحالی است که اروپا نیازمند انرژی است.» اداره اطلاعات انرژی امریکا اخیرا در گزارشی برآورد کرده که ایران در حال حاضر حدود ۹ میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه، ارمنستان و آذربایجان صادر می کند. ایران به لحاظ تاریخی هیچ گاه بزرگ ترین صادرکننده گاز طبیعی در جهان نبوده است. از دهه ۱۹۷۰ میلادی بخش عظیمی از صادرات گازی ایران به روسیه بوده است. چندین پروژه با اهمیت گازی در ایران در مراحل مختلف عملیاتی شدن قرار دارند. سهم ایران در میدان گازی بزرگ پارس جنوبی از ذخایر گازی بالغ بر ۱۴ تریلیون متر مکعب است این درحالی است که ظرفیت تولید فعلی در این بخش براساس گزارش موسسه فیچ ریتینگز تنها چیزی حدود ۱۰۷ میلیارد متر مکعب است. اداره اطلاعات انرژی امریکا برآورد کرده که تا پایان این دهه ۶۷ میلیارد مترمکعب دیگر به ظرفیت پارس جنوبی اضافه می شود.
یکی دیگر از پروژه های بزرگ گازی ایران، میدان گازی پارس شمالی است که ذخایر آن حدود ۱.۳ تریلیون مترمکعب پیش بینی شده است. شرکت نفت ساحلی چین در سال ۲۰۰۶ یک قرارداد ۱۶ میلیارد دلاری را با ایران امضا کرد و قرار شد سالانه ۲۰ میلیون تن به ظرفیت این میدان بیفزاید. اما به دلیل تحریم ها این پروژه و بسیاری از پروژه های نظیر این که نیازمند همکاری شرکت های خارجی بوده است با مشکلات و اختلالاتی مواجه شده چراکه بسیاری از شرکت های خارجی قراردادهای خود را با ایران لغو کرده اند.
در این بین آنچه اهمیت آن روز به روز پررنگ تر می شود روند رشد مصرف گاز در ایران است. بهروزی فرد کارشناس اقتصاد انرژی در این باره می گوید: «مهم ترین شرط ما برای اینکه به تولیدکننده بزرگ گاز در جهان تبدیل شویم این است که به مدیریت تراز جهانی دست پیدا کنیم. ما در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی متاسفانه در تراز بین المللی که هیچ، حتی در تراز منطقه یی هم جایی نداریم؛ این درحالی است که باید بتوانیم انرژی را در حد بهینه مصرف کنیم و از هدررفت انرژی به ویژه در بخش نیروگاه ها در میان مدت جلوگیری کنیم و میزان آن را کاهش دهیم.» وی در ادامه می گوید: «متاسفانه باوجود تمامی طرح ها و برنامه ها و حرف هایی که زده شده مثل بند (ق) اما مصرف انرژی در کشور ما متناسب با رشد اقتصادی ما نیست. مخصوصا در نیروگاه ها می توانیم مصرف انرژی را با برنامه یی دقیق و منسجم کاهش دهیم و به وضعیت مطلوبی دست پیدا کنیم.» براساس آمار و اطلاعات به دست آمده از گزارش موسسه فیچ ریتینگز، مصرف گاز در ایران رشد چشمگیر ۶۶ درصدی داشته و در فاصله سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ به ۱۷۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. این گزارش ادعا کرده نرخ رشد مصرف انرژی در ایران بعد از ایالات متحده امریکا، روسیه و چین در جهان چهارمین نرخ بالا محسوب می شود و در نتیجه ایران در کنار مصرف کنندگان بزرگ انرژی در جهان قرار دارد و باید بخش زیادی از انرژی که تولید می کند را صرف تامین نیاز داخلی خود کند.
بسیاری از پروژه های گازی در ایران به دلیل وجود تحریم های بین المللی مدت هاست به تعویق درآمده است؛ برای نمونه می توان به پروژه گازی انتقال گاز از میدان گازی پارس جنوبی به اروپا از طریق ترکیه به وسیله خط لوله اشاره کرد که براساس آن سالانه ۳۵ میلیارد مترمکعب گاز ایران از طریق خط لوله به اروپا صادر خواهد شد. در حال حاضر هیچ خط انتقال گازی از ترکیه به بازارهای اروپایی وجود ندارد؛ اما قرار است خط لوله ترانس آناتولی تا سال ۲۰۱۹ ساخته شود و ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز آذری ها را از طریق ترکیه و یونان به ایتالیا انتقال دهد؛ البته باید یک خط لوله دیگر به نام خط لوله آدریاتیک نیز در ایتالیا ساخته شود. به هر حال همه این موارد به زمان زیادی نیاز دارد. باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا این پیش بینی موسسه فیچ ریتینگز به حقیقت خواهد پیوست و ایران تا آخر این دهه به بزرگ ترین صادرکننده گاز در جهان تبدیل خواهد شد یا خیر. امری که چندان بعید و غیرممکن نیست.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir