حجم بودجه سال 92 مشخص شد: 110 هزار میلیارد تومان

اقتصاد ایرانی: تنها 8 روز به ارائه لایحه بودجه سال 92 به مجلس باقی مانده است. اگر دولت برای سومین بار طی دو ماه گذشته وعده ارائه لایحه بودجه را زیرپانگذارد، سرانجام مهمترین سنداقتصادی کشور در سال 92 رونمایی می شود. نمایندگان مجلس طی هفته های گذشته تلاش کرده اند، بخشی از اطلاعات مربوط به لایحه بودجه را جمع آوری کنند. گفت و گوی اقتصاد ایرانی با جعفرقادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه برای کسب بخشی از این اطلاعات صورت می گرفته است.

در شرایطی که مدل اقتصاد کشور ما دچار تحول بنیادی در بحث هدفمندی یارانه ها، تولید و حتی مصرف شده است بودجه سال 92 چگونه تصویب می شود؟

در ابتدا باید اشاره ای به تصویر کلی از بودجه مصوب در سالهای  90 و 91 را داشته باشم. در سال 90 بودجه عمومی مصوب 144 هزار میلیار تومان بود که عملا 118 هزار میلیارد تومان محقق شد که بدلیل عدم تحقق درآمدها هزینه های عمرانی را کاهش دادیم.

بودجه مصوب سال 91 اضافه نشد و همان 144 هزارمیلیارد تومان تعیین شد. اما با توجه به اتفاقاتی مانند تحریم ها و کاهش فروش نفت که رخ داد نمی توانیم عملکرد سال 90 را داشته باشیم. برآوردها حاکی از این است که امسال از 144 هزار میلیارد تومان فقط 90 هزار میلیارد تومان تحقق داشته ایم، بنابراین 54 هزار میلیارد تومان عدم تحقق بودجه خواهیم داشت. از 90 هزار میلیارد تومان که امسال محقق شد 70 هزار میلیار تومان هزینه های جاری را پوشش داد 12 هزار میلیار تومان به هدفمند کردن یارانه ها کمک کردیم که این در حالی بود که هدفمند کردن یارانه ها کمکی به بودجه کشور باشد اما عملکرد آن بر عکس شده است.  و فقط 8 هزار میلیار تومان از هزینه های عمرانی محقق شده است .

ترکیب هزینه ها در سال 91 حدود 144 هزار میلیار تومان بوده است که 101 هزار میلیار تومان مربوط به هزینه های جاری بوده که 70 هزار میلیار تومان می توان محقق شود یعنی در حدود 70 درصد بودجه، 40 هزار میلیار تومان هزینه های عمرانی بوده که 8 هزار میلیار تومان  این امر نیز در حدود 20 درصد تحقق پیدا کرد . حدود 3 الی 4 هزار میلیارد تومان تملک دارایی های مالی که مربوط به بحث پرداخت مطالبات و وام ها بوده که از محل دیگری تأمین می شود.

آیا بودجه سال آینده نیز با همین منوال مصوب می شود؟

بودجه سال آینده اگر بر مبنای درآمدهای واقعی باشد بیشتر از 105 تا 110 هزار میلیارد تومان نمی توانیم مصوب کنیم بدلیل اینکه در سال 90 برای درآمدهای حاصل از نفت حدود 70 هزار میلیارد تومان حساب باز کردیم ولی با کاهش فروش نفت و گاز امسال حدود 35 هزار میلیارد تومان از درآمدهای نفتی محقق شد بخش دیگر از درآمدهای غیرنفتی که درآمد حاصل از مالیات ها و واردات کالا (سود بازرگانی و حقوق گمرگی) هستند. که بالطبع با کاهش واردات این مقدار درآمد نیز تحقق پیدا نمی کند اگر چه از لحاظ اعداد و ارقام کاهشی در واردات نداریم اما در ساختار واردات نسبت به سال گذشته تفاوت کرده است.

در برآورد بودجه معمولا دست پایین گرفته میشود یا دست بالا؟

معولا بودجه را واقعی در نظر می گیرند. اما استدلال هایی وجود دارد یکی اینکه اگر برآوردها را دست بالا نگیریم تلاشی از طرف دولت صورت نمی گیرد و اگر سطح درآمدها را در نظر بگیریم برای رسیدن به آن سطح درآمدها تلاش بیشتری صورت بگیرد.

در بودجه سال 92 نرخ ارز را چگونه تعیین می کنید؟

در برنامه پنجم تکلیف مشخص شده است. نظام ارزی، نظام شناور و مدیریت شده است و هیچ نرخی نباید در بودجه تعیین شود. نرخ ارز نیز شبیه هر کالای دیگری عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت ارز است. که بدنبال آن، امکان بیشتری برای تزریق ارز در بازار و عرضه زیاد آن وجود دارد و تقاضای آن بستگی به میزان وابستگی که برای ارز خارجی در داخل کشور ایجاد شده است. متأسفانه اتفاقی که در سال های گذشته افتاده است، حجم بالای توسعه صنعتی منجر به تشدید وابستگی به درآمدهای ارزی شد یعنی اگر صنعت و بعضی واحدهای تولیدی را رشد دادیم حلقه وابستگی را قطع نکردیم بلکه وابستگی بیشتری بوجود آمده چرا که ما بدنبال استفاده از ظرفیت ها و توان داخلی نبودیم که بتوانیم وابستگی ارزی را کاهش بدهیم.

در بودجه سال آینده نباید نرخی را برای ارز کشور تعیین کرد؟

قاعدتا نرخ ارز را نباید تعیین کنیم. همان اشتباهی که در سال گذشته شده بود نرخ ارز را 1226 قرار دادیم و همین مبنای عمل دولت قرار گرفت. یکی از مشکلاتی که در بین دولت و مجلس وجود دارد این است که مجلس معتقد است که اگر دولت در ابتدای سال به همه کالاها ارز 1226 داده است تخلف کرده است متأسفانه دولت همین امر را بهانه کرده و خودرو و کالاهای لوکس وارداتی را با همین ارز گشایش اعتبار کرد که منابع آن به جیب عده ای رفته که برای ما قابل قبول نیست.

بودجه سال 92 تا چه حد بر درآمد نفتی متکی خواهد بود؟

برای بودجه سال آینده درآمد نفتی قابل توجهی نخواهیم داشت در واقع قدرت انتخاب نداریم چرا که این امر از روی برنامه و تدبیر نیست این امر به این دلیل است که درآمد نفتی نداریم.

پرداخت یارانه ها در بودجه 92 ادامه خواهد داشت؟

در سال آینده اگر همین منوال یعنی فاز اول را ادامه بدهیم  وضعیت به همین شکل ادامه خواهد داشت. اما اگر فاز دوم را شروع کنیم همانطور که رییس جمهور مطرح کردند  و قصد دارند پرداختی ها را تا 25/5 درصد برابر کنند یعنی 42 هزار میلیارد تومان به 220 هزار میلیارد تومان تومان برسد باید قیمت ها 8 برابر شود با فرض اینکه مصرف اقلام یارانه ای بعد از افزایش قیمت ثابت بماند، اما وقتی یکباره قیمت ها افزایش پیدا می کند مصرف پایین می آید بنابراین قیمت ها را به جای 8 برابر باید 10 برابر افزایش دهیم تا بتوانیم پرداختی ها را 25/5 برابر کنیم . این چنین محاسباتی که آقای رییس جمهور دارند برای اقتصاد کاملا مضر است. متأسفانه مشکلی که وجود دارد اقتصاد را بصورت سیستمی و مهندسی نمی بینند در حالیکه اقتصاد یک سیستم است و نمی توان بازارها را بدون ارتباط بایکدیگر دید.