سفر فابیوس؛ پاگشای شرکت‌های فرانسوی به ایران؟

اقتصاد ایرانی: با اعلام خبر سفر لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه به ایران، احتمال بازگشت شرکت های فرانسوی و در صدر آن ها توتال به صنعت نفت ایران بیش از پیش قوت گرفته است.

به گزارش ایسنا، با روی کار آمدن دولت یازدهم پس از چند ماه هیات هایی بلندپایه از کشورهای صاحب صنعت دنیا دوباره پا به ایران گذاشتند. اکنون که وزیر امور خارجه فرانسه باوجود مواضع سرسختانه در ماه ها و سال های گذشته علیه ایران بیش از همیشه به ورود به تهران نزدیک شده است، ایسنا به بررسی پیشینه حضور و چشم انداز بازگشت شرکت های فرانسوی به صنعت نفت و گاز ایران، به ویژه توتال به عنوان بزرگترین آنها، پرداخته است.

در زمستان سال ۱۳۹۲ کشور در آستانه استقبال از یک هیات تجاری بلندپایه از کشور فرانسه به ایران قرار گرفت- هیاتی متشکل از شرکت نفت و گاز جی دی اف سوئز به عنوان غول تامین کننده گاز اروپا و شرکت آلستوم یکی از خوشنام های فعال در صنعت برق و حمل و نقل- همین اتفاق کانون توجه رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفت و رسانه هایی چون وال استریت ژورنال و رویترز سفر این هیات تجاری به ایران را مورد بررسی قرار دادند. از سوی دیگر، احتمال حضور دوباره توتال بیش از سایر شرکت های فرانسوی مورد توجه است.

۶۱ سال پیش بود که قراردادی میان دولت ایران و کنسرسیومی از شرکت های بین المللی نفتی (شرکت های انگلیسی، آمریکایی، هلندی و فرانسوی) منعقد شد. اگرچه بر اساس این قرارداد شرکت توتال، بزرگترین شرکت نفت و گاز فرانسه، تنها ۶ درصد سهامدار بود، اما همین ۶ درصد زمینه ساز حضور فرانسه در قراردادهای نفت و گاز با ایران بود.

حضور این شرکت در ایران به مشارکت در طرح های توسعه میدان ۲ و ۳ پارس جنوبی، توسعه میدان نفتی درود و چند طرح توسعه بالا و پایین دستی دیگر و در راس آن ها در طرح توسعه فاز ۱۱ میدان مشترک گازی پارس جنوبی بازمی گردد؛ البته برخی معتقدند که حضور آن ها در فاز ۱۱ پارس جنوبی چندان مثبت نبوده است.

اواخر دهه هفتاد (سال ۲۰۰۰ میلادی) بود که شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه برای توسعه بخش بالادستی فاز ۱۱ پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه حدود ۱۰ میلیون تنی تولید LNG به توافق رسیدند و تفاهم نامه ای بین دوطرف به امضا رسید.

پس از امضای این تفاهم نامه، شرکت پتروناس مالزی هم برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی اعلام آمادگی کرد و با توافقی سه جانبه شرکت ملی نفت ایران ۵۰ درصد، شرکت توتال فرانسه ۴۰ درصد و پتروناس مالزی ۱۰ درصد از سهام توسعه بخش بالادستی و پایین دستی را به عهده گرفتند.

اما تحریم های بین المللی فاصله ای شد میان شرکت ملی نفت ایران و بزرگترین شرکت نفت و گاز فرانسه؛ چرا که بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ شرکت نفتی توتال به بهانه افزایش قیمت جهانی فولاد و بالارفتن هزینه های پروژه در اجرای عملیات توسعه ای فاز ۱۱ تعلل کرد و در نتیجه از پروژه کنار گذاشته شد.

پس از اخراج شرکت توتال کش و قوس های متعددی بر سر انتخاب پیمانکار به وجود آمد و شرکت چینی CNPC و شرکت های داخلی به این پروژه رفت و آمد کردند و حتی در ابتدای دولت یازدهم نیز مذاکراتی برای بازگشت توتال به طرح از سر گرفته شد و طرف فرانسوی برای بازگشت به ایران - در صورت رفع محدودیت ها- ابراز تمایل کرده بود.

پایگاه خبری بلومبرگ نیز در گزارشی نوشته بود که توتال، بزرگترین شرکت نفت و گاز فرانسه، اعلام کرده است که از برداشته شدن تحریمهای ایران سود می برد و امکان پیدا می کند کار ساخت تاسیسات صادرات گاز طبیعی مایع به ظرفیت دو میلیارد متر مکعب را ازسربگیرد.

اما حالا که خبری از آمدن یک مقام رسمی فرانسه پس از ۱۲ سال به ایران منتشر شده است، به نظر می رسد مسیر برای حضور شرکت های جی دی اف سوئز و آلستوم و بازگشت توتال به ایران هموارتر و این اتفاق محتمل تر خواهد شد.

هرچند برخی عملکرد این شرکت را در آخرین حضورش در ایران مثبت ارزیابی نمی کنند، باید دید با توجه به مذاکراتی که از سال ۱۳۹۲ تاکنون میان مسوولان نفت ایران و روسای این شرکت انجام شده است، آیا چشم انداز بازگشت توتال به صنعت نفت ایران میان مسوولان کشور مثبت است؟ و آیا تمهیدات لازم برای پایبندی این شرکت – در صورت بازگشت- از سوی مسوولان نفت ایران اندیشیده شده است؟

شاید سفر وزیر امور خارجه فرانسه به ایران راه را برای همکاری های سازنده در بخش انرژی و به ویژه نفت و گاز هموارتر کند.

این سفر در حالی صورت می گیرد که هفته گذشته نیز معاون صدر اعظم و وزیر اقتصاد و انرژی آلمان به همراه هیاتی بلندپایه به ایران آمد و مذاکرات سازنده ای با مسوولان نفت کشور داشت.

همچنین جمع بندی مذاکرات هسته ای ایران و۱+۵ و تشدید احتمال لغو تحریم های بین المللی علیه ایران، شرکت اینپکس ژاپن را نیز به صرافت برای بازگشت به طرح توسعه میدان مشترک نفتی آزادگان جنوبی واداشته است.

به نظر می رسد شرکت ملی نفت ایران امیدواری زیادی دارد- تا با رونمایی از مدل جدید قراردادها که پیش از این وزیر نفت نیز بارها به آن اشاره کرده است- مشارکت سازنده ای را با غول های انرژی دنیا از سر بگیرد.