تاوان رد توافق برای آمریکا

اقتصاد ایرانی: این روزها تب و تاب تصویب یا رد برجام در کنگره آمریکا داغ است. گروه های بسیاری می کوشند تا از این توافق حمایت کنند. این حمایت نه تنها از زاویه دیپلماسی، بلکه زاویه اقتصادی نیز دارد. در این خصوص جیکوب لو، وزیر خزانه داری آمریکا طی یادداشتی در نیویورک تایمز به هزینه های رد توافق ایران پرداخت و به این نکته اشاره کرد که رد توافق، آمریکا را در تقابل با بقیه کشورهای جهان قرار خواهد داد.

به گزارش دنیای اقتصاد، همچنین کالین کال، مشاور امنیت ملی معاون رئیس جمهوری آمریکا نیز به این موضوع اشاره می کند که در صورت رد توافق اعضای جامعه بین المللی دیگر تراکنش های خود را از طریق بانک های آمریکایی انجام نخواهند داد. این واکنش ها در تایید سخنان وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر آن است که رد توافق هسته ای ایران، جایگاه دلار را تضعیف می کند. جیکوب لو، وزیر خزانه داری آمریکا در نیویورک تایمز در یادداشتی ادعا کرد: «توافق هسته ای به دست آمده راه حلی ماندگار برای یکی از تهدید های زمان کنونی است زیرا بدون این توافق، ایران به سرعت می تواند به بمب هسته ای دست یابد.» از طرفی با این توافق تهدید برنامه های هسته ای ایران کاهش می یابد و به واسطه این توافق، ما دسترسی بی سابقه ای به اطلاعات داریم و مطلع می شویم که آیا ایران به تعهداتش عمل می کند یا خیر. مخالفانی که از کنگره می خواهند توافق را لغو کند، معتقدند که آمریکا می توانست توافق بهتری به دست آورد و هنوز هم چنین امکانی وجود دارد که ما به طور یکجانبه تحریم های موجود را افزایش دهیم و ایران را وادار کنیم که برنامه هسته ای خود را از بین ببرد یا اینکه زمینه ساز تغییرات عمده برای فروپاشی دولت این کشور باشیم، اما چنین اقدامات فرضی تفکراتی خطرناک، وحشتناک و از واقعیت های اقتصادی و دیپلماتیک به دور است.
وزیر خزانه داری آمریکا ادامه می دهد که «آمریکا به طور حتم نفوذ اقتصادی بسیار زیادی دارد اما فقط نفوذ اقتصادی این کشور نیست که کشورهای اروپایی و آسیایی را تشویق می کند تا به سیاست تحریم کنونی ملحق شوند. پیروی از سیاست های آمریکا باعث شد که این کشور ها فداکاری های پر هزینه ای کنند؛ چرا که این کشور ها نمی توانستند از ایران نفت خریداری کنند و دارایی های ایران را مسدود کرده بودند. کشورهای دیگر به این دلیل به ما پیوستند که ما اعلام کردیم ایران تهدیدی برای ثبات جهانی است و از این مهم تر اینکه راهکار دیپلماتیک برای حل این مساله پیشنهاد دادیم. از دید جامعه جهانی توافق به دست آمده، برنامه هسته ای ایران را برای طولانی مدت محدود می کند و آرامش را به جهان هدیه می دهد. اگر اکنون کنگره توافق را رد کند، عواملی که در زمینه دستیابی به اجماع جهانی موثر بوده اند، از بین خواهند رفت.» لو می افزاید: «پس از ۲ سال آزمودن ایران در مذاکرات بر سر این پرونده، ساده ترین حقیقت این است که اعتقاد جامعه بین المللی این نیست که با افزایش تحریم ها، برنامه های هسته ای غیرنظامی ایران متوقف می شود و روابط با هم پیمانان مسلح این کشور در منطقه قطع می شود. به این ترتیب، دولت های خارجی به درخواست ما برای این فداکاری پر هزینه تن نخواهند داد.» وی همچنین در این یادداشت تصریح می کند: «در صورتی که توافق هسته ای در کنگره تایید نشود، جهانیان ما را برای فاصله گرفتن از راهکاری منطقی به منظور پایان دادن به یکی از بزرگ ترین تهدید ها برای امنیت دنیا سرزنش خواهند کرد و به همکاری با ایران ادامه خواهند داد. به جای تشدید تحریم ها، تصمیم کنگره برای رد یکجانبه توافق به مشکلات اقتصادی یک دهه گذشته ایران پایان می دهد و آمریکا را در تقابل با بقیه کشورهای جهان قرار خواهد داد.» لو در ادامه می افزاید: «برخی معتقدند که ما می توانیم کشورهایی را که در تحریم ایران با ما همراه نیستند، با تحریم های ثانویه تنبیه کنیم، اما این اقدام فاجعه آمیز خواهد بود. کشورهایی که ما به همکاری آنها نیاز داریم از جمله کشورهای قدرتمند اقتصادی در جهان هستند. مانند کشورهایی در اتحادیه اروپا، چین، ژاپن، هند، کره جنوبی و شرکت ها و بانک هایی که خرید نفت خود را اداره می کنند. اگر ما آنها را از سیستم مالی خود کنار بگذاریم، با مشکلات مالی گسترده ای مواجه خواهیم شد و این مشکلات فقط متوجه شرکای ما نخواهد بود بلکه گریبانگیر آمریکا هم می شود.
این در حالی است که روابط قوی اقتصادی ما با این کشورها مبنای اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد. حدود ۴۰ درصد از صادرات آمریکا به بازار های اتحادیه اروپا، چین، ژاپن، هند و کره روانه می شود و این رابطه بازرگانی را نمی توان بدون ارتباط بانکی ادامه داد.» وی ضمن اشاره به آنکه وارد کنندگان مهم نفت ایران یعنی چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه کشورهایی هستند که در مجموع حدود یک پنجم از صادرات آمریکا را تشکیل می دهند و ۴۷ درصد از ذخایر خارجی آمریکا در این کشورها قرار دارد، می گوید: «این کشور ها با چنین فداکاری اقتصادی با توهم توافق بهتر موافقت نخواهند کرد. ما باید پیش از اینکه بانک ها و شرکت های بزرگ در این کشورها را فلج کنیم، خوب تفکر کنیم.» وی بانک ژاپن را مثال می زند و معتقد است: «این بانک دارنده کلیدی ذخایر خارجی ایران است. قطع ارتباط بانکی ژاپن با آمریکا از طریق تحریم ها به این معنا است که ما نمی توانیم از پس بازپرداخت بیش از یک تریلیون دلار اوراق خزانه آمریکا که در بانک مرکزی ژاپن نگهداری می شود بر آییم و این مساله عاقبت مستقیم تحریم ها است، همچنین پس لرزه های اقتصادی و مقابله به مثل اجتناب ناپذیر گریبانگیر آمریکا خواهد شد.» وزیر خزانه داری آمریکا ضمن اشاره به اینکه باید تاریخ اخیر را به یاد آوریم، افزود: « در سال ۱۹۹۶ و در حالی که حمایت جهانی از تحریم ها علیه ایران وجود نداشت، کنگره تلاش کرد تا شرکت های خارجی را که در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری می کنند به اعمال تحریم های ثانویه تهدید کند. این ایده بر این مبنا بود که شرکت های نفتی را وادار کند تا بین معامله با ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند و این انتظار می رفت که همه کشورها طرف آمریکا باشند.» این اقدام خشم شرکای خارجی ما به خصوص در اتحادیه اروپا را به دنبال داشت. این شرکا از این اقدام شکایت کردند و پرونده را به سازمان تجارت جهانی ارجاع دادند. به دنبال آن، اتحادیه اروپا قانونی را تصویب کرد که به موجب آن شرکت ها را از تبعیت ازدر خواست آمریکا منع می کرد. شرکت های بزرگ نفتی اروپایی و آسیایی همچنان تا بیش از یک دهه بعد از وضع آن تحریم ها در ایران فعالیت می کردند. زمانی که ما به اجماعی جهانی در زمینه تهدید بودن رسیدیم، راه حل دیپلماسی را در پیش گرفتیم. توافقی که ماه گذشته به آن دست یافتیم، برای آمریکا توافقی خوب، محکم و بی سابقه است که در آن همه شاخص های اصلی که جامعه جهانی می خواست تا ایران را از دستیابی به سلاح هسته ای باز دارد، لحاظ شده است.کنگره باید این توافق را بپذیرد و انتقادهایی که جایگزینی برای توافق پیشنهاد نمی دهند را نادیده بگیرد.

تضعیف دلار با رد توافق

از طرفی، به گزارش« خبرگزاری فرانسه» وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داد که اگر آمریکا آن گونه که برخی اعضای کنگره می خواهند زیر توافق هسته ای با ایران بزند، ضربه ای که به اعتبار این کشور وارد می شود می تواند به حدی باشد که موجب تسریع در پایان حکمرانی دلار به عنوان ارز رایج جهانی شود. وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه گفت: «منظور من این است که پیچیدگی های ناشی از رد توافق بسیارند و این موجب گسترش این مفهوم در دنیا خواهد شد که باید یک ارز رایج دیگر انتخاب شود، زیرا آمریکا بد عهدی می کند و در واقع به موافقت نامه هایی که خود برای آنها مذاکره کرده عمل نمی کند.» جان کری در پاسخ به سوالی درباره از دست دادن جایگاه دلار به عنوان یک ارز جهانی گفت: «این اتفاق یک شبه روی نخواهد داد اما کشورهای بسیاری وجود دارند که از اقدامات مالی بین المللی فعلی ناراحت هستند.»

مشکلات تحریم های ثانویه

کالین کال، مشاور امنیت ملی معاون رئیس جمهوری آمریکا در مصاحبه ای با خبرگزاری « اسپانتیک» می گوید: «در صورتی که کنگره، توافق ایران را رد کند، اعضای جوامع بین المللی دیگر تراکنش های خود را از طریق بانک های آمریکایی انجام نخواهند داد. لغو تحریم ها شامل لغو تحریم های ثانویه ایران نیز است. تحریم های ثانویه مدت ها است که باعث شده کشور ها و شرکت ها نتوانند با شرکت های تحریم شده ایرانی تجارت کنند. کال ضمن اشاره به احتمال رد توافق توسط کنگره تاکید کرد: «نگرانی من این است که از برخی جهات تحریم های ثانویه علیه ایران تعاملات بین کشور ها و سیستم مالی آمریکا را تضعیف کند.» کال در مرکز مطالعات استراتژیک بین الملل هشدار داد که شرکای مهم تجاری آمریکا و متحدان این کشور امید دارند تا تحریم های ثانویه ایران لغو شوند و به موجب آن بتوانند با ایران از طریق بانک مرکزی این کشور معاملات خود را انجام دهند.