بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 15 شهريور 1394      10:58

مثلث تحریک رشد اقتصادی

اقتصاد ایرانی: در شرایطی که حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵، اقتصاد ایران را در آستانه ورود به دوران جدیدی قرار داده است، چهار اقتصاددان ارشد ایران با بررسی مسیر پیش روی اقتصاد کشور «رشد اقتصادی پایین» و «افزایش جمعیت فعال در آستانه ورود به بازار کار» را به عنوان دو چالش اصلی اقتصاد ایران در دوران پساتحریم معرفی کردند. این چهار چهره برجسته اقتصاد ایران ضمن اعلام دو چالش مذکور بر این موضوع تاکید کردند که در شرایط موجود دستیابی به رشد پایدار و اشتغال زا با رکوردهایی بسیار بالاتر از رکوردهای ثبت شده در اقتصاد ایران طی دو دهه گذشته باید به عنوان اولویت اصلی اقتصاد در دستور کار مسوولان اجرایی و سیاست گذار قرار بگیرد. برای عملیاتی شدن اولویت مطرح شده مثلثی پیش بینی شده است که اضلاع آن را سه مولفه مهم تشکیل می دهند و در صورتی که این اضلاع به صورت همسو توسعه پیدا کنند، می توانند رشد اقتصادی پایداری را فراهم کنند. «ثبات اقتصاد کلان»، «تعامل فعال با جهان» و «حرکت به سمت رقابتی شدن بازار داخلی» سه مولفه ای هستند که به عنوان سه ضلع مثلث تحریک رشد اقتصادی می توانند در دوران پساتحریم رشد پایدار با رکوردهای بالا را به ثبت برسانند.

در یک میزگرد اقتصادی که با حضور چهار اقتصاددان برجسته برگزار شد موضوع دستیابی به رشد پایدار اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. در این میزگرد تاکید شد که اقتصاد ایران برای خروج از چالش بیکاری و غلبه بر سطح نازل تولید نیازمند رشد پایدار و اشتغال زا بسیار بیش از رکوردهای گذشته است. برای دستیابی به این هدف باید سه مولفه مهم «ثبات اقتصاد کلان»، «تعامل فعال با جهان» و «حرکت به سمت رقابتی شدن بازار داخلی» به عنوان سه راس مثلث تحریک رشد اقتصادی با یکدیگر هم جهت و تنظیم شوند.
پس از حصول توافق نهایی میان ایران و گروه ۱+۵ در پرونده هسته ای هفته نامه تجارت فردا در ویژه نامه این هفته در میزگردی که با حضور مسعود نیلی، موسی غنی نژاد، محمد مهدی بهکیش و غلامعلی فرجادی چهار کارشناس برجسته اقتصادی کشور برگزار کرده است به بررسی اقتصاد ایران در دوران پساتحریم پرداخته است. این چهارمین میزگرد از سلسله میزگردهای اقتصاد کلان هفته نامه تجارت فردا بود که با حضور اعضای شورای سیاست گذاری برگزار شد. در سه میزگرد گذشته ابهامات زیادی درخصوص چشم انداز اقتصادی کشور وجود داشت و حاضران بدون در نظر گرفتن حل شدن موضوع هسته ای نمی توانستند تصویری دقیق از آینده اقتصاد ایران در بلندمدت ارائه دهند، در میزگرد اول که در اسفند ۹۲ برگزار شد، با توجه به روی کار آمدن دولت جدید، مباحث به سمتی رفت که بیشتر وضعیت کنونی اقتصاد و آنچه از دولت نهم و دهم به ارث رسیده بود را نشانه گرفت. میزگرد دوم در شهریور سال گذشته، با موضوع مشخص تری برگزار شد و در آن اعضا به پارادوکس هایی اشاره کردند که سیاست گذاری اقتصادی را مشکل کرده بود. رکود تورمی به عنوان یک نمونه از این تناقضات مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مشخص شد که دولت بهتر است راه کاهش تورم را با استفاده از ابزارهای انضباط مالی و پولی در پیش گیرد.

در میزگرد سوم نیز که اسفندماه گذشته برگزار شد، با توجه به افزایش امیدها برای حصول توافق با غرب، این موضوع مورد بحث قرار گرفت که دولت پساپوپولیستی باید چه سیاست هایی را در پیش گیرد تا بتواند افکار عمومی را برای حل اساسی مشکلات اقتصاد کشور اقناع کند.

هدف گذاری رشد پایدار

اما در چهارمین میزگرد موضوع دستیابی به رشد پایدار اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. در این میزگرد چهار اقتصاددان برجسته ایران تاکید کردند که اقتصاد ایران برای اینکه از چالش بیکاری خارج شود و بر سطح نازل تولید غلبه کند، نیازمند رشد پایدار و اشتغال زا بیش از رکوردهای گذشته است. این در حالی است که آمارهای موجود از اقتصاد ایران نشان می دهد در 30 سال گذشته میانگین رشد اقتصادی کمتر از 5 درصد است. همچنین در حالی که در قانون برنامه پنجم توسعه رشد اقتصادی ایران 8 درصد پیش بینی شده بود، رشد اقتصادی طی سال های اجرای قانون برنامه پنجم به طور متوسط نزدیک به صفر بوده است. در این نشست هر 4 اقتصاددان تاکید کردند برای اینکه اقتصاد ایران به هدف رشد پایدار و غلبه بر تولید پایین برسد باید 3 مولفه مهم را با یکدیگر تنظیم و هم جهت کند. «ثبات اقتصاد کلان»، «تعامل فعال با جهان» و «حرکت به سمت رقابتی شدن بازار داخلی» سه مولفه ای بود که در این میزگرد از آن به عنوان مثلث تحریک رشد اقتصاد ایران یاد شد.

دکتر مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهور در این میزگرد در این رابطه تاکید کرد: این سه مولفه سه راس یک مثلث را تشکیل می دهند که اگر با هم در حرکت باشند می توان گفت یک سیستم اقتصادی در جهتی حرکت می کند که قادر است رشد اقتصادی پایدار و اشتغال زا را به وجود آورد. به گفته نیلی، وقتی سیاست گذار یا دولت تصمیم بگیرد ثبات در فضای اقتصاد کلان به وجود آورد، دنبال منابع بانک مرکزی و استقراض از این بانک نمی رود چون می داند دست درازی به منابع بانک مرکزی یعنی تورم دولتی که به دنبال ایجاد ثبات در فضای اقتصاد کلان است اقداماتی را ترتیب می دهد که اقتصادش پیش بینی پذیر باشد، نه سرشار از عدم قطعیت، و ابهام تورم یکی از مهم ترین مولفه های ثبات در اقتصاد کلان است که اگر کنترل شود دستاوردهای خوبی به همراه خواهد داشت. وی ادامه داد: سرمایه گذار خارجی باید به ایران بیاید که بماند نه اینکه وارد شود که فقط از تورم بالا به نفع خود استفاده کند اگرنه با تورم بالا حتی اگر اقتصاد کشوری باز هم باشد، سرمایه گذار خارجی فقط برای استفاده از تورم داخلی به کشور می آید بنابراین اگر ما بتوانیم در فضای اقتصاد کلان، ثبات لازم را به وجود آوریم این پیام را به سرمایه گذار داخلی و خارجی می دهیم که سیاست گذاری های اقتصادی به سمتی در حال حرکت است که منافع بلندمدت انواع فعالیت های اقتصادی را تامین کند. به اعتقاد نیلی، راس دوم مثلث ایجاد رشد اقتصادی، تعامل با دنیا به معنی متعارف امروز است. در حقیقت تعامل با دنیا اقتصاد را به سمتی می برد که شرط اول تولید یک محصول، قابلیت عرضه آن در تمام بازارهای جهانی باشد نه فقط بازار داخلی.

دکتر نیلی همچنین درباره راس سوم این مثلث گفت: راس سوم هم ایجاد محیط رقابتی در داخل است. اگر این محیط در داخل وجود نداشته باشد نمی توانید اقتصاد را باز کنید و مجبور خواهید بود با همین انحصار با دنیا کار کنید تا قوی تر شوید و موقعیت انحصاری خود را تقویت کنید.

در این میزگرد در جمع بندی سه راس مثلث تحریک رشد اقتصاد تاکید شد سیاست گذار در دو راس ثبات فضای اقتصاد کلان و تعامل با دنیا روند رو به جلویی داشته و فاصله خود را با اقتصاددانان کم کرده است. اما در راس سوم که ایجاد محیط رقابتی بازار داخلی است، اقتصاد ایران با مشکلاتی مواجه است. موضوع آزادی عمل فعالیت های اقتصادی و عدم مداخله دولت در قیمت گذاری و حرکت به سمت سازوکارهای بازار از جمله این مشکلات است و در این راستا موانعی وجود دارد که موجب شده تا سیاست گذار با احتیاط بیشتری فعالیت کند.

نکته مهم دیگری که در این میزگرد مورد تاکید قرار گرفت این بود که دو راس ثبات و تعامل بیشتر پایگاه سیاسی دارند و می توان از طریق مذاکره با سیاستمداران و ایجاد اجماع، حرکت رو به جلویی داشت.

جذب سرمایه خارجی

علاوه بر 3 مولفه مذکور موضوع دیگری که در این میزگرد به منظور دستیابی به رشد پایدار مورد تایید قرار گرفت این بود که اقتصاد ایران نیازمند سرمایه گذاری است و این موضوع به جز ورود سرمایه خارجی غیرممکن است. به اعتقاد دکتر نیلی، بدیهی است که اقتصاد ما برای دور شدن از خطرات چالش هایی که با آن مواجه است، احتیاج به رشد پایدار بالا و اشتغال زا دارد که این رشد بدون ورود سرمایه های خارجی تقریبا غیرممکن است.

آزادی فعالیت های اقتصادی

موضوع دیگری که در این میزگرد برای اقتصاد ایران در پساتحریم مورد تاکید کارشناسان قرار گرفت، آزادی فعالیت های اقتصادی و مدیریت انتظارات بود. در این رابطه این سوالات از سوی دکتر غنی نژاد مطرح شد که چرا گفتار خوب و سنجیده مسوولان رده بالای دولت در عمل چیز دیگری از آب در می آید. به عنوان مثال دولتمردی از اقتصاد رقابتی و عدم دخالت دولت سخن می گوید و سازمانی بلافاصله بخشنامه سرکوب قیمت ها را صادر می کند. این دست دخالت های دولت تا چه زمانی در اقتصاد وجود خواهد داشت و آیا حد و مرزی برای آن از سوی تیم اقتصادی که شما هم در آن عضو هستید، در نظر گرفته شده است.

همچنین دکتر محمدمهدی بهکیش در این رابطه بیان کرد برای اینکه ساختار داخل رقابتی شود یکسری اقدامات خیلی مهم باید اتفاق بیفتد. سال گذشته در جلساتی که برای کنفرانس اقتصاد ایران برگزار شد موضوع رقابتی شدن در چهار محور قیمت گذاری و آزادسازی اقتصاد، خصوصی سازی، تنظیم تعرفه ها و مقررات زدایی مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهایی نیز پیشنهاد شد؛ اما امروز که تقریبا کمتر از یک سال از برگزاری آن کنفرانس می گذرد، می بینیم که دولت کار زیادی روی پیشنهادها نکرده و وضعیت تغییر نکرده است. دکتر نیلی در پاسخ به این سوالات اعلام کرد در بحث آزادی فعالیت های اقتصادی و قیمت گذاری دولتی علاوه بر پایگاه سیاسی، پایگاه اجتماعی و مردمی هم وجود دارد و این موضوع نشان می دهد به این سادگی نمی شود دولت پای خود را از قیمت گذاری بیرون بکشد؛ چراکه مردم هنوز از این کار دفاع می کنند و حامی نظارت های تعزیراتی بوده و راه حل تورم را مقابله با گرانفروشان می دانند. به اعتقاد دکتر نیلی، ریشه این طرز تفکر مردم در تورم دورقمی قابل تحلیل است. آنها سالیان درازی است که تورم های 20 تا 40 درصدی را تجربه کرده اند و بنابراین وقتی می بینند که تورم دورقمی سر جای خودش است، می خواهند به جایی تکیه دهند. آنها می گویند اقلا دولت قیمت گذاری را بر عهده گیرد و اجازه ندهد کالاهای اساسی و پرمصرف روزانه آنان با نوسان قیمتی مواجه شود.

مشاور اقتصادی رئیس جمهوری تاکید کرد حل کردن این موضوع در ذهن سیاست گذار و مردم به زمان بیشتری نیاز دارد؛ چون درباره قیمت گذاری هنوز شکاف بزرگی میان واقعیت ها و سیاست گذاری ها وجود دارد.اما غلامعلی فرجادی در این رابطه اعلام کرد دولت و به ویژه تیم رسانه ای آن باید دراین باره چاره اندیشی کنند تا مردم با ادبیات ابتدایی اقتصاد آشنا شوند و تبعات تورم بالا و هزینه کردهای بی حساب و کتاب برخی دولت ها و عوام فریبی های آنها را متوجه شوند. دولت برای اصلاحات اقتصادی خود به پایگاه مردمی نیاز دارد و اگر نتواند آنان را همراه کند، قادر نخواهد بود اصلاحاتی عمیق را در اقتصاد انجام دهد.

فصل جدید اقتصاد

در این میزگرد 4 اقتصاددان برجسته کشور بر این موضوع تاکید کردند که شاید بتوان نیمه دوم امسال را با توجه به حل موضوع هسته ای، کاهش قیمت نفت و کند شدن آهنگ رشد اقتصادی در چین، «عصر تحمل و شکیبایی» نامید؛ عصری که سیاست گذاران از نخبگان و صاحب نظران تحمل بیشتری را برای حل مسائل اقتصادی و رفتارهای سیاست گذار در حوزه کسب وکار می طلبند و از آنان می خواهند دولت را درک کنند. در این ویژه نامه که در 260 صفحه منتشر خواهد شد عملکرد اقتصادی دوساله دولت یازدهم مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. علاوه بر میزگرد مسیر پیش روی اقتصاد ایران در پساتحریم بخش های مختلف اقتصاد ایران نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی به مباحث سیاست های پولی ایران در سال جاری پرداخته است. علاوه بر این در این ویژه نامه یک گفت و گوی متفاوت با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده است و این بار علی جنتی از زاویه یکی از دیپلمات های سابق به بررسی سیاست خارجی ایران پرداخته است. همچنین وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر راه و شهرسازی و روسای اتاق های بازرگانی ایران و تهران در گفت وگوهایی جداگانه به بررسی و نقد عملکرد اقتصادی دولت یازدهم در دو سال گذشته پرداخته اند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir