پیش‌بینی کارشناسان از اتفاقات بازار ارز
اقتصاد ایرانی: با وجودی که در دو سال اخیر و همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم نوسانات بازار ارز بشدت کاهش یافته و برای هر ناظری قابل لمس است، اما طی روزهای اخیر قیمت ها در این بازار دچار نوساناتی شده است.
به گزارش ایران، براین اساس در ابتدای روز دلار به نرخی حدود ۳۳۸۰ تا ۳۳۹۰ باز می شود و در اواسط آن به بالای ۳۴۰۰ می رسد ولی در ساعات پایانی دوباره به همان قیمت اولیه باز می گردد. این در حالی است که اکثر کارشناسان این نوسانات را مقطعی و کوتاه مدت می دانند، به طوری که علی طیب نیا وزیر اقتصاد نیز درباره این نوسانات در بازار ارز گفته است که به طور قطع این نوسانات قیمت واقعی ارز را تعیین نمی کند و پس از مدتی از بین خواهد رفت.
گلایه صرافان از آیین نامه بانک مرکزی
انجمن صرافان در نامه ای به رئیس جمهوری خواستار توقف ارجاع آیین نامه بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز کشور شدند.
چندسالی است که موضوع سر و کله زدن های بانک مرکزی با صرافی ها هر از گاهی به سرخط خبرها می آید. یک روز با نوسان های شدید ارزی و دلار حدود ۴ هزار تومانی و درگیری ها در حاشیه های پررنگتر از متن این بازار؛ ۵-۴ تا صراف بزرگ هستند که نرخ ها را تعیین می کنند.
آنچه مسلم است باید در یک انضباط بهتری صرافان کارکنند. طبق گفته های رئیس کل بانک مرکزی باید در این بازار، نظم حاکم باشد. برهمین اساس بانک مرکزی در دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی ها تمام فعالان در این حوزه را موظف کرده تا از بانک مرکزی مجوز دریافت کنند. موضوع دیگری که گلایه صرافی ها را به همراه داشته افزایش سرمایه اولیه صرافی هاست. به طوری که براساس این دستورالعمل صرافی ها در تهران و شهرهای بزرگ باید ۴ میلیارد تومان و در شهرهای دیگر ۲ میلیارد تومان به عنوان سرمایه اولیه ارائه کنند. اما اکنون برخی از صرافی ها خواستار تغییر و تسهیل مقرراتی هستند که بانک مرکزی در بخشنامه جدید آورده است. این درحالی است که صرافی ها نقش بسیار مهمی در بازار ارز دارند و باید در چارچوب قانون حرکت کنند.
حالا داستان صرافی ها و بانک مرکزی به رئیس جمهوری کشیده و برخی صرافان در نامه ای سرگشاده به رئیس جمهوری خواستار بازنگری در دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی ها که مصوب ۲۸ مرداد ۱۳۹۳ بوده شدند. نامه از انجمن کارفرمایی سکه و صراف استان تهران بیرون آمده است و عباس مسعودی رئیس این انجمن می گوید این دستورالعمل غیرکارشناسی است و مغایرت قانونی دارد.
وی می افزاید: از اول هم گفته ایم که این جور مصوبه ها وقتی بازخوردش را در متن بازار رصد نکنید مطمئناً نمی توانید به هدف برسید و قابل اجرا نیست، سوداگری دلالی افزایش پیدا می کند و غیر مجازها همین طور افزایش پیدا خواهند کرد. مسعودی می گوید با این وضعیت اوضاع بازار نابسامان تر هم می شود.
چرایی نوسان بازار ارز در روزهای اخیر
البته درباره دلایل این نوسانات نیز علل مختلفی عنوان می شود که مهمترین آنها تقویت دلار در عرصه جهانی و در مقابل سایر ارزهای جهان روا، افزایش تقاضای ارز بخصوص با سفر زائران حج و همچنین پیک سفرهای خارجی است. در همین زمینه در گفت و گو با چهار صاحبنظر آنچه در بازار ارز طی این روزها اتفاق افتاده است و همچنین چشم انداز بازار ارز را بررسی کرده ایم.
تأثیرپذیری بازار طلا از بازار ارز
محمد کشتی آرای رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر با بیان اینکه در تغییرات اخیر قیمت ارز عوامل متعددی نقش داشته است اظهار کرد: افزایش تقاضا برای ارز، ثبات عرضه آن به بازار در کنار تحولات سیاسی و اقتصادی اخیر و واقعی شدن انتظارات فعالان بازار موجب شد که در چند هفته اخیر و بعد از توافق برجام قیمت دلار به ۳۴۵۰ تومان در روز گذشته برسد.
وی با اشاره به اینکه این افزایش قیمت ارز موجب شد قیمت هر گرم طلا در بازار داخلی با وجود افت قیمت طلای جهانی نوسان چشمگیری نداشته باشد تصریح کرد: قیمت جهانی طلا رو به کاهش است و طی مدتی اندک ۱۵ دلار کاهش قیمت را تجربه کرده اما در بازار طلای داخل مشاهده می کنیم که قیمت طلا نوسان چندانی نداشته و حتی روز گذشته با وجود کاهش قیمت طلای جهانی تغییرات آن مثبت بوده است. لذا علت این تغییرات بازار طلا رشد قیمت دلار در بازار ارز بود.
کشتی آرای دامنه نوسان قیمت سکه را ۸ هزار تومان عنوان کرد و با اشاره به کاهش های قیمت سکه در چند مدت اخیر گفت: در این مدت تغییرات قیمتی در بازار طلا و سکه بیشتر از نوسانات شدید قیمت ارز نشأت گرفته است.
افزایش قیمت ارز مطابق با وضع اقتصاد
لطفعلی بخشی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز با بیان اینکه افزایش قیمت ارز در اقتصاد ایران یک امر طبیعی است اظهار کرد: با توجه به نیاز فزاینده کشور به ارز رسیدن نرخ دلار به ۳۴۵۰ تومان اتفاق غیر منتظره ای محسوب نمی شود اما در افزایش های اخیر عواملی به جز افزایش تقاضا برای ارز نیز نقش داشته است.
وی با اشاره به شفاف سازی دولت در خصوص میزان ارز بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر و مقصد منابع آزاد شده در اقتصاد کشور تصریح کرد: از نظر روانی، مردم پس از امضای برجام منتظر کاهش قیمت ارز بویژه دلار نبودند چراکه انتظار بازار از حجم ارزهای بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر با اعلام جزئیات آن توسط دولت اصلاح شد. پیش ازاین پیش بینی می شد که با لغو تحریم ها حجم زیادی از دلارهای ایران که در کشورهای دیگر مسدود شده آزاد خواهد شد اما اکنون مشخص شده حجم دلارهای بلوکه شده کشور و میزان ارزی که بعد از لغو تحریم ها آزاد می شود کمتر از انتظارات است. ضمن آنکه به سبب مشکلات ارزی دولت قرار نیست تمام این ارز آزاد شده به بازار ارز تزریق شود.
بخشی با بیان اینکه چشم انداز کنونی بازار این است که عرضه ارز به بازار در کوتاه مدت تغییر محسوسی نخواهد داشت گفت: با روشن شدن وضع عرضه ارز در پساتحریم، تقاضاهایی که پشت خط باقی مانده بود اکنون در حال ورود به بازار است و این افزایش تقاضا با در نظر گرفتن ثبات نسبی عرضه موجب شده قیمت ارز بالا برود. این استاد دانشگاه افزود: از نظر سیاسی و اقتصادی قیمت ارز همواره با کاهش قیمت نفت، افزایش نرخ تورم، افزایش تقاضا و کاهش عرضه و گشایش های سیاسی و... واکنش نشان داده و اکنون نیز وضع بازار برآیند این عوامل گوناگون است.
وی با اشاره به اینکه قیمت کالاهای ایرانی معمولاً وابسته به قیمت ارز است تصریح کرد: با افزایش قیمت ارز همیشه قیمت تمام شده کالاهای ایرانی رشد می کند و این عامل مانعی برای رقابتی شدن کالاهای ایرانی با خارجی است.
بخشی افزود: با وجود این بر اساس علم اقتصاد نرخ ارز باید با نرخ تورم تغییر کند تا به تولید، صادرات و اشتغال کشور لطمه وارد نشود. اکنون نیز افزایش نرخ ارز چندان بی ارتباط با این نظریه عملی نیست. بنابراین از آنجایی که پایین نگه داشتن مصنوعی قیمت ارز و افزایش بی منطق آن به اقتصاد لطمه می زند باید تغییرات بازار ارز به گونه ای باشد که مطابق با وضع اقتصاد و در راستای کمک به آن حرکت کند.
تقاضاهای خفته قیمت ارز را بالا برد
محمد جلیلی، استاد دانشگاه با اشاره به اینکه رفت و آمد هیأت های بلند پایه اقتصادی و سیاسی در دو ماه اخیر موجب شده انتظارات مردم و فعالان بازار از آینده اقتصاد تغییر کند و روند امیدوار کننده ای بر کشور حاکم شود گفت: این تغییرات در انتظارات و شکل گیری امید به آینده اقتصاد موجب افزایش تحرک در بازار و افزایش فعالان شده است. چراکه در دوره رونق ارز یکی از نیازهای اساسی صنایع برای تأمین مواد اولیه به شمار می رود.
وی افزود: زمانی که تقاضای این واحدهای فعال شده به بازار وارد می شود در حالی که عرضه ارز ثابت است این افزایش تقاضا نرخ ارز را افزایش می دهد و اکنون نیز تصور می کنم عامل تغییرات قیمت ارز افزایش فعالان بازار به سبب شکل گیری امید به آینده اقتصاد است.
جلیلی با بیان اینکه دولت باید مراقب باشد که این افزایش تقاضای ارز منجر به افزایش تولید شود نه واردات کالاهای خارجی، تصریح کرد: گرچه رئیس جمهوری اظهار کرده است که در پساتحریم حجم واردات کالاهای مصرفی کنترل خواهد شد اما باید دقت شود که رشد قیمت ارز و افزایش تقاضا برای آن یک هشدار محسوب می شود؛ لذا باید بررسی کند که مسیر این ارز تقاضا شده به کدام سو است.
این اقتصاددان به یک نگاه بدبینانه نسبت به تغییر قیمت ارز در بازار بعد از یک ثبات نسبی دوساله اشاره کرد و گفت: برخی معتقدند قیمت ارز در یک ماه اخیر به سبب شفاف سازی حجم پول های بلوکه شده بوده است. نظریه دیگری نیز مطرح است که در آن عنوان می شود مطابق با تجربه چند دهه اخیر هر گاه قیمت نفت کاهش یافته قیمت ارز رشد کرده است. اگرچه این عوامل و عوامل متعدد سیاسی و اقتصادی بسیاری می تواند در قیمت ارز مؤثر باشد اما تصور می کنم مهمترین عامل تأثیر گذار در افزایش های اخیر افزایش تقاضا در بازار با وجود ثبات عرضه ارز بوده است.
به گفته جلیلی این قیمت با تغییر در وضع اقتصاد به مرور ممکن است تغییرات دیگری را در کوتاه مدت و بلند مدت تجربه کند اما در کوتاه مدت روند قیمت ارز صعودی خواهد بود.
افزایش نرخ ارز مقطعی است
همچنین محمود شکری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با حمایت از اقدامات بانک مرکزی برای ساماندهی فعالیت صرافی های کشور گفت: پیش بینی می شود نرخ ارز با رشد روبه رو نشده و بازار ارز در آرامش باشد.
وی درباره ساماندهی صرافی ها گفت: تدابیر و اقدامات بانک مرکزی برای ساماندهی فعالیت صرافی ها کار مطلوبی بوده که باید پیگیری شود.نماینده مردم تالش، رضوانشهر و ماسال در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: صرافی ها باید در چارچوب قانون فعالیت کنند؛بنابراین تمامی صرافی های کشور باید برای ادامه کار خود مجوز از بانک مرکزی داشته باشند.
این نماینده مردم درمجلس نهم افزود: دولت می تواند برای فعالیت های صنف های مختلف مقررات تعیین کند و با توجه به فعالیت های مالی صرافی ها، ضرورت دارد این صنف مقررات بانک مرکزی را به طور کامل رعایت کند.شکری ادامه داد: به طورطبیعی باید الزامات بانک مرکزی برای ساماندهی صرافی ها در زمینه افزایش سرمایه این صنف در چارچوب قانون باشد.
شکری درباره افزایش قیمت ارز درچند روز گذشته تأکیدکرد: به دلیل سفر زائران به سرزمین وحی به طورطبیعی امکان افزایش تقاضا برای ارز در مدت مشخصی بالا می رود، که این موضوع می تواند در رشد نرخ ارز تأثیر گذار باشد. عضوکمیسیون اقتصادی مجلس یادآور شد: نوسانات بازار ارز در دو سال گذشته کم بوده و پیش بینی می شود با نهایی شدن مذاکرات هسته ای با رشد ارز روبه رو نشویم.
