بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 29 شهريور 1394      11:32

روایت کارشناسان از دلایل نوسان در بازار ارز

اقتصاد ایرانی: گروه اقتصادی این روزها بازار ارز علاوه بر نوساناتی که تجربه می کند، با شایعات بسیاری نیز همراه است. پس از دو سال که دولت در مدیریت این بازار و ثبات نسبی آن موفق بود و کارنامه قابل قبولی از خود نشان داد، طی هفته های اخیر قیمت ها در بازار ارز بخصوص برای ارز پرطرفدار دلار نوسانی شده که در طول یک روز کاری با نرخ های متفاوتی عرضه می شود به طوری که قیمت دلار در اواسط روز با رشد ۳۰ تا ۴۰ تومانی به اوج می رسد و در ساعات پایانی بازار به نرخ اولیه خود بازمی گردد ولی روند کلی افزایشی است.
به گزارش ایران، حال درخصوص چرایی این نوسانات دلایل مختلفی از سوی کارشناسان و فعالان بازار مطرح می شود که مهمترین آنها افزایش تقاضای ارز بواسطه سفر زائران حج و مسافران کشورهای خارجی، کاهش درآمدهای ارزی دولت و البته فعالیت برخی از دلالانی است که دوباره به بازار ارز بازگشته اند. اما در کنار تمام این عوامل برخی ادعا می کنند که بخشی از این نوسانات با دستکاری قیمت ها از سوی بانک مرکزی اتفاق می افتد تا برای دولت درآمد بیشتری خلق کند. این درحالی است که از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل بانک مرکزی به عنوان مسئولان مستقیم، این دخالت در بازار رد شده است. موضوعی که در همان روزها و با کاهش دوباره قیمت ها در بازار مورد تأیید قرار گرفت.
از سوی دیگر هرچند تک نرخی کردن ارز در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد، ولی در ۲۰ روز اخیر این بانک نرخ دلار مبادله ای را افزایش نداده و ثابت نگهداشته است.
باوجودی که نرخ دلار مبادله ای در چند ماه ابتدایی امسال افزایش یافت ولی از روز نهم شهریور ماه این روند متوقف شده وسیاستگذاری ارزی از افزایش های سه تا چهار تومانی که در اغلب روزها در قیمت دلار رخ می داد ممانعت و ترجیح بر ثبات داده است.  نوسان دلار مبادله ای در ۲۰ روز گذشته در حالی در حد ریال بوده که در سویی دیگر در این مدت نرخ دلار در بازار آزاد که مدت ها بود نوسان خاصی نداشت، تغییرات بیشتری داشته و حتی تا ۳۵۰۰ تومان نیز افزایش یافت.
اما موضوع مهمی که از سوی کارشناسان اقتصادی مطرح می شود این است که در حال حاضر نرخ ارز در بازار ایران واقعی نیست و همین واقعی نبودن نرخ برای اقتصاد کشور زیان آور است. به اعتقاد این دسته از کارشناسان نرخ دلار همراه تورم بالا نرفته است. در صورتی که این اتفاق می افتاد هم اکنون باید با نرخ های بالاتری مواجه بودیم. براساس اخبار منتشر شده دولت قصد دارد تا نرخ محاسباتی دلار در بودجه سال آینده را ۳۱۰۰ تومان درنظر بگیرد. این موضوع نشان می دهد که دولت نیز به این واقعیت در آیینه بودجه توجه کرده است. همچنین در صورتی که نرخ محاسباتی دلار در بودجه ۳۱۰۰ تومان تعیین شود، تک نرخی کردن ارز نیز تنها با یک گام انجام می شود. تک نرخی شدنی که به طور قطع پیامدهای بسیار مثبتی برای اقتصاد ایران به همراه دارد و بسیاری از رانت های موجود را به دلیل اختلاف قیمت ارز مبادله ای و آزاد از بین خواهد برد.

کاهش تقاضا با افزایش قیمت دلار

درهمین زمینه مهدی تقوی استاد دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص واقعی شدن قیمت دلار و تأثیر آن بر اقتصاد کشور گفت: پیش بینی بیشتر کارشناسان این بود که بعد از مذاکرات و لغو تحریم ها و آزاد شدن پول های بلوکه شده در چند ماه آینده نرخ دلار تا ۲۹۰۰ تومان کاهش می یابد اما موضوع مهم در قیمت دلار کاهش درآمد های نفتی است.  تقوی افزود: با وجود اینکه صادرات نفت بیشتر شده اما به دلیل کاهش قیمت نفت درآمدهای ارزی نیز کاهش یافته است. بنابراین در شرایط کنونی بالا نگه داشتن قیمت ارز، تقاضا و سوداگری در بازار را کاهش می دهد.  وی گفت: وقتی درآمد ارزی دولت کم می شود دولت می تواند از بانک مرکزی تقاضای چاپ پول را داشته باشد اما این سیاست منجر به افزایش نرخ تورم می شود که با توجه به سیاست دولت برای کنترل نرخ تورم این سیاست توجیه اقتصادی ندارد.
به گفته تقوی هر چه قیمت دلار کاهش یابد تورم وارداتی نیز کم می شود اما از طرف دیگر تأمین مالی هزینه های دولت نیز کاهش می یابد که این سیاست به سود اقتصاد نیست. وی افزود: راهکارهای مختلفی برای واقعی شدن نرخ ارز وجود دارد که اقتصاد دانان و دولت باید در مورد این راهکارها تحلیل های خود را ارائه کنند تا دولت انتخاب کند کدام راهکار به سیاست های اقتصادی دولت نزدیک تر است.
تقوی گفت: مثلاً یک راهکار برای جبران کاهش درآمدهای نفتی انتشار اوراق قرضه است اما این تصمیمی است که دولت با توجه با سیاست های خود آن را اجرا می کند و تصمیم سختی است.
استاد دانشگاه علامه در خصوص نوسانات قیمت ارز در روزهای گذشته نیز گفت: بر اساس تئوری بعد از مذاکرات هسته ای و کاهش نرخ دلار انتظار این بود که سفته بازان دلارهای خود را به بازار عرضه کنند و به این ترتیب قیمت ها بازهم کاهش یابد، اما آنچه امروز در بازار شاهد هستیم بر خلاف این تئوری ها است. وی گفت: پیش بینی از افزایش قیمت دلار مانع از عرضه آن توسط سفته بازان به بازار شده و یکی از دلایل بالا رفتن قیمت دلار بر خلاف انتظارها همین ممانعت از عرضه است.

شفافیت بازار ارز با نرخ واقعی

حمیدرضا کاهدی کارشناس بازار ارز نیز با اشاره به برنامه دولت برای تک نرخ شدن ارز گفت: اگر قیمت ارز تک نرخی شود می توانیم بگوییم نرخ ارز واقعی شده است که نتیجه این اقدام شفافیت بازار ارز است. وی افزود: تک نرخی شدن ارز تکلیف همه را مشخص می کند و واردکنندگان، صادر کنندگان و تولیدکنندگان می دانند قرار است با چه نرخ ارزی کالا وارد، صادر یا تولید کنند.  وی پیش بینی کرد دولت به خاطر برنامه کاهش نرخ تورم و رونق اقتصادی برنامه دیگری را برای تک نرخی شدن ارز در آینده نزدیک اجرا نمی کند چون یکی از عوارض تک نرخی شدن ارز، افزایش تورم است.
وی گفت: با تک نرخی شدن ارز جو روانی ایجاد می شود و همه فکر می کنند قیمت ها باید بالا برود و چون در شرایط کنونی دولت کاهش تورم را در دستور کار دارد نرخ ارز احتمالاً تا دو سال آینده به سمت تک نرخی شدن خواهد رفت. به گفته کاهدی در هر صورت واقعی شدن نرخ ارز برای اقتصاد لازم است و افزایش اندک نرخ تورم با اجرای این برنامه ضربه ای به اقتصاد نمی زند.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط اقتصادی، تورم بالای ۱۰ درصد به اقتصاد آسیب نمی زند اما چون دولت می خواهد ارزش پول ملی افزایش یابد تک نرخی شدن تورم را در نظر گرفته است.
کاهدی تصریح کرد: سیاست دولت برای سال آینده روی تورم تک رقمی قرار دارد، یعنی همچنان سعی در کنترل تورم دارد و شواهد نشان می دهد با توجه به کاهش قیمت نفت دولت در نظر دارد نرخ ارز را در بودجه سال آینده افزایش دهد تا از این طریق کاهش شدید منابع در بودجه نداشته باشیم که به نظر می رسد در شرایط فعلی این تصمیم درستی است. وی گفت: مسأله بودجه و مسائل سیاسی در تعیین نرخ ارز تأثیر دارند همچنین در تمام دنیا دلار در حال تقویت است اما طی دو سال اخیر در ایران این ریال بود که تقویت می شد و قیمت دلار کاهش یافت.

نرخ شناور یا نرخ واقعی برای ارز

همچنین آلبرت بغزیان استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه برای تعیین نرخ ارز دیدگاه های مختلفی وجود دارد گفت: همه این دیدگاه ها درست است اما تعیین نرخ ارز بیشتر به سیاست های دولت بستگی دارد.
وی افزود: یک دیدگاه این است که اگر می خواهیم تراز تجاری مثبت داشته باشیم باید نرخ ارز شناور باشد یعنی قیمت ارز مثلاً ۴ هزار تومان شود تا واردات کم و صادرات افزایش یابد تا به این ترتیب تراز تجاری مثبت شود این دیدگاهی است که بسیاری از اقتصاددانان با گرایش بین الملل به آن اعتقاد دارند.
بغزیان گفت: در شرایط کنونی اقتصاد چون عمده ارز را دولت عرضه می کند و حجم ارز ناشی از صادرات غیر نفتی حجم کمی است که بازار را متعادل نمی کند سیاست نرخ شناور ارز جوابگو نیست هر چند این سیاست تا کنون چند بار اجرا شده است.  استاد دانشگاه تهران با اشاره به دیدگاه دیگر برای تعیین نرخ ارز گفت: دیدگاه دیگر واقعی شدن نرخ ارز است به این معنی که برابری قدرت خرید را ایجاد کنیم اما چون واردات و صادرات و تولید کالا در کشور شرایط مشابه ندارد اجرای این سیاست نیز فعلاً جوابگو نخواهد بود.
وی گفت: از طرف دیگر چون ارز فعلاً به عنوان کالایی سرمایه ای است واقعی شدن قیمت موجب افزایش سوداگری و افزایش هزینه های تولید می شود. بغزیان کنترل و مدیریت بازار و عرضه ارز را در حال حاضر شیوه مناسبی برای کنترل نرخ ارز نام برد و گفت: وقتی محدودیت در عرضه ارز ایجاد کنیم بازارهای موازی شکل می گیرد و سوداگری افزایش می یابد.  به گفته بغزیان بازار ارز کشور در روزهای اخیر با فقدان تقارن مواجه بوده است چون در حالی که مذاکرات به نتیجه رسید و در انتظار لغو تحریم ها هستیم انتظار کاهش قیمت ارز محقق نشد و این به دلیل انتظارات افزایش قیمت است. وی خاطرنشان کرد: چون بازار بارها تجربه افزایش قیمت ارز را داشته سوداگران همچنان به دنبال خرید ارز و در انتظار افزایش قیمت هستند به همین دلیل نرخ ارز افزایش داشته است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir