روز پرمعامله در بورس تهران

اقتصاد ایرانی: روز گذشته، بازار سهام برای چهارمین روز پیاپی سبزپوش شد و شاخص کل بورس تهران با جهش ۸۲۶ واحدی (معادل ۱.۳ درصد) بیشترین رشد از زمان اعلام توافق هسته ای را به ثبت رساند. به این ترتیب، مطابق پیش بینی ها شاخص کل با عبور از کانال ۶۲ هزار واحدی یک گام به مقصد کوتاه مدت خود نزدیک تر شد. در این شرایط، تعداد معاملات بورس به بیشترین مقدار از ۲۴ تیرماه رسید که نشانه ای از حضور پررنگ تر سهامداران حقیقی و پرشتاب شدن ورود سرمایه های خرد به این بازار است.

به گزارش دنیای اقتصاد، روز گذشته شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران ۱.۳۳ درصد افزایش یافت تا پس از ۱۹ روز حضور در کانال ۶۱ هزار واحدی وارد کانال ۶۲ هزار واحدی شود. تقویت حضور حقیقی ها در کنار افزایش قابل توجه حجم، ارزش و تعداد معاملات نشانه هایی از شدت گرفتن خوش بینی و بازگشت رونق به بورس هستند. کارشناسان معتقدند سیاست های رکودزدایی دولت در کنار نزدیک شدن به موعد اجرایی شدن برجام دو عامل موثر در ایجاد فضای فعلی هستند.

ورود حقیقی ها با شتاب بیشتر

ارزیابی مشارکت معامله گران حقیقی و حقوقی ظرف سه روز کاری گذشته در معاملات ۲۰ نمادی که بیشترین تاثیر را بر رشد شاخص کل در روز شنبه داشتند، نشان می دهد مشارکت حقیقی ها در این روزها به شکل معناداری افزایش یافته است. بر اساس بررسی ها در سه روز معاملاتی گذشته (شنبه هفته جاری، سه شنبه و چهارشنبه هفته گذشته) حقیقی ها بیش از ۷۰ درصد ارزش خرید معاملات را در ۲۰ نماد با بیشترین اثرگذاری بر شاخص کل در اختیار داشتند در حالی که سهم حقوقی ها ۲۹ درصد بود. مشارکت این معامله گران در فروش اما تقریبا برابر بود و حدود ۵۰ درصد از ارزش فروش معاملات را تشکیل داد. بررسی ۲۰ نماد تاثیرگذار در افزایش شاخص کل در روز شنبه نشان می دهد حقیقی ها در دوره زمانی یاد شده در ۱۶ نماد بیشتر در نقش خریدار ظاهر شدند. به طوری که این معامله گران ۲۳ میلیارد تومان نقدینگی جدید صرفا از طریق معاملات ۲۰ نماد مذکور و در مدت ۳ روز معاملاتی وارد بازار کرده اند. ارزیابی تعداد معاملات نیز که از دیگر فاکتورهای نشان دهنده میزان مشارکت معامله گران خرد در بازار است نشان می دهد این رقم با افزایش قابل توجهی مواجه شده به شکلی که به بیشترین مقدار از ۲۴ تیرماه رسیده است، تاریخی که نقطه آغاز روند نزولی بورس در ماه های گذشته بود. با توجه به موارد یاد شده می توان وضعیت این روزهای بورس را حاکی از تقویت سیگنال های رونق، شتاب گرفتن جریان ورود سرمایه و خروج از رکود ارزیابی کرد. سعید اسلامی بیدگلی در همین زمینه و پیرامون رونق گرفتن احتمالی بورس گفت: آنچه در شرایط فعلی در بازار رخ می دهد پاسخی است به دو عامل مثبت. عامل اثرگذار نخست موضوع توجه دولت به بورس است. در این روزها شاهد رونمایی از برنامه های خروج از رکود دولت هستیم. برنامه هایی که حاوی سیگنال های مثبتی برای فعالان بازار است.

بهره مندی صنایع مختلف از رونق

معاملات روز گذشته بازار سهام برای عموم صنایع بورسی توام با رشد بود به شکلی که فقط ۳ صنعت کاهش شاخص را تجربه کردند. رشد عمومی صنایع در روز گذشته را می توان نشان دهنده شرایط مثبت کلی بازار دانست. همچنین قرار داشتن قیمت ها در کف ظرف هفته های گذشته باعث شده اغلب این صنایع امکان رشد قیمتی داشته باشند. با این حال می توان پیش بینی کرد شرایط آینده این صنایع بر اساس بهره برداری آنها از رفع تحریم ها متفاوت باشد. سعید اسلامی، کارشناس بازار سرمایه در این باره بیان کرد: تصمیمات اقتصادی دولت و مساله رفع تحریم ها و رسیدن به زمان اجرایی شدن برجام عواملی هستند که مستقیما در رشد صنایع بورسی دخیل بودند. بر این اساس سیگنال های مثبت پیرامون برجام و ایجاد امیدواری درباب اجرای این توافقنامه باعث ایجاد چشم انداز مثبت برای عموم صنایع شده است با این حال صنایعی که مستقیما از رفع تحریم ها منتفع می شوند و در دوران تحریم بیشترین آسیب را دیدند شرایط متفاوتی خواهند داشت و بیش از باقی صنایع شاهد رشد خواهند بود.

بازگشت تقاضا با ثبات فضای اقتصادی

در این دوره، اگر چه صنعت خودرو همچنان نقشی مثبت در رشد کل شاخص تولید صنایع بورسی داشته، اما در مقایسه با فصول سال ۱۳۹۳، این نقش به شدت کمرنگ شده است.

با تکیه بر شواهد موجود، می توان به طور کلی دلیل اصلی کاهش تولید و فروش صنایع بورسی در فصل اول ۱۳۹۴ را به رکود طرف تقاضا نسبت داد. با توجه به افزایش نسبت تغییر در موجودی انبار به تولید که در فصل اول ۱۳۹۴ به رقم قابل توجه ۲۵.۴ درصد رسیده است و روند کاهشی واردات کالاهای واسطه ای، انتظار نمی رود شاخص های تولید و فروش صنایع بورسی، دست کم در فصل دوم سال ۱۳۹۴، از وضعیتی بهتر از فصل اول برخوردار شوند. با این وجود، به نظر می رسد تاثیر عامل انتظارات، که نقشی مهم در رکود طرف تقاضا در ماه های اخیر داشته است، در صورت ثبات شرایط موجود، به تدریج کمرنگ شود.

کالاها مهم ترین عامل برونی رکود صنایع

در فصل اول ۱۳۹۴، تداوم کاهش قیمت نفت خام، به عنوان یک عامل برونزا، در شکل دادن به شرایط پیرامونی بخش صنعت نقشی اساسی داشته است. شاخص قیمت جهانی کالاها، تحت تاثیر کاهش قیمت نفت خام، از نیمه دوم سال ۱۳۹۳ با روند منفی مواجه شده است. این روند منفی سبب شده است که از یکسو، قیمت کالاهای وارداتی و از جمله کالاهای واسطه ای و از سوی دیگر قیمت کالاهای صادراتی و به طور خاص محصولات پتروشیمی، در فصل اول سال ۱۳۹۴ در مقایسه با فصل مشابه سال قبل به طور محسوس کاهش یابند. بنابراین، کاهش قیمت نفت، به طور غیر مستقیم، از یک طرف عرضه بخش صنعت را از طریق کاهش هزینه تولید و از طرف دیگر تقاضای بخش صنعت را از طریق کاهش ارزش صادرات تحت تاثیر قرار داده است.

همچنین، کاهش قیمت نفت توان مالی دولت برای تخصیص اعتبارات عمرانی را کاهش داده است. کاهش اعتبارات عمرانی در کنار کاهش چشم انداز سودآوری در بخش مسکن و به تبع آن کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی در این بخش سبب شده است که در مجموع تقاضا برای نهاده های ساختمانی کاهش یابد. این امر، تاثیری کاهنده بر تولید و فروش صنایع تولیدکننده این نهاده ها در فصل اول ۱۳۹۴ داشته است.

علاوه بر پیامدهای ناشی از کاهش قیمت نفت، روند مثبت مذاکرات هسته ای و خوش بینی در مورد موفقیت این مذاکرات سبب شده که در فصل اول ۱۳۹۴ بخشی از تقاضای خانوارها به دوره پس از توافق منتقل شود. این امر به سهم خود منجر به تشدید رکود طرف تقاضا در این فصل شده است.شرایط پیش گفته، در مجموع از یکسو هزینه تولید صنایع بورسی را کاهش داده و از سوی دیگر سبب رکود طرف تقاضای این صنایع شده است. برآیند این آثار در نهایت سبب کاهش تولید و فروش، افزایش تغییر در موجودی انبار و کاهش قیمت محصولات صنعتی در فصل اول ۱۳۹۴ در مقایسه با فصل مشابه سال قبل شده است. ارزش حقیقی واردات کالاهای واسطه ای اگر چه در فصل اول ۱۳۹۴ با رشدی بسیار اندک مواجه است، اما هماهنگ با یک روند کاهشی است که از نیمه دوم سال ۱۳۹۳ آغاز شده و می تواند نشانه ای از تداوم رکود در فصل دوم سال ۱۳۹۴ باشد.

بالاترین موجودی انبار از سال ۸۸

پس از یک دوره رشد مستمر در فصول مختلف سال ۱۳۹۳، شاخص تولید صنایع بورسی در فصل اول ۱۳۹۴ نسبت به فصل مشابه سال قبل ۸.۳ درصد کاهش داشته است. در این فصل، از بین ۱۴ صنعت بورسی، شاخص تولید ۹ صنعت با افت و ۵ صنعت با رشد مواجه شده اند. شاخص تولید صنایع دارویی، منسوجات، کانی فلزی، شیمیایی و وسایل نقلیه موتوری رشد و شاخص تولید صنایع کاشی و سرامیک، فلزات اساسی، کانی غیرفلزی، سیمان، محصولات فلزی، ماشین آلات، محصولات غذایی به جز قند، لاستیک و دستگاه های برقی، افت را تجربه کرده اند. نکته حائز اهمیت این است که طی دوره ۱۳۸۸ تا فصل اول ۱۳۹۴ شاخص تولید بیشترین مقدار خود را (۱۰۴.۸) در فصل سوم سال ۱۳۹۰ و کمترین مقدار خود را (۷۱.۹) در فصل اول سال ۱۳۹۲ تجربه کرده است.
این شاخص در فصل اول سال ۱۳۹۴ برابر با ۷۲.۳ است که اختلاف چندانی با کمینه مقدار خود ندارد. بررسی روند شاخص تولید در صنایع مختلف بورسی نیز نشان می دهد که در فصل اول سال ۱۳۹۴ شاخص تولید صنایع لاستیک، کانی غیر فلزی، کاشی و سرامیک، فلزات اساسی و غذایی به جز قند به کمترین میزان خود در دوره مورد بررسی رسیده اند. شاخص فروش صنایع بورسی، به رغم یک دوره رشد فزاینده در فصول مختلف سال ۱۳۹۳، در فصل اول سال ۱۳۹۴ با کاهش محسوس ۱۲.۲ درصدی روبه رو شده است. این شاخص برای ۱۱ صنعت بورسی دارای افت و برای سه صنعت دارای رشد مثبت بوده است. از میان صنایع بورسی منتخب، صنایع تولیدکننده نهاده های ساختمانی، صنایع کاشی و سرامیک، سیمان و بخشی از فلزات اساسی، با افت قابل توجه در شاخص های تولید و فروش، تاثیری پررنگ در کاهش شاخص های مذکور برای کل صنایع بورسی داشته اند.