بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 13 آبان 1394      10:26

آیا وزارت کار متولی ایجاد اشتغال کشور است؟

اگرچه دولت یازدهم از ابتدای روی کار آمدن تا کنون مصوبات و طرح‌هایی برای ایجاد اشتغال داشته اما اشتغال و کارآفرینی محصول کلی یک نظام و حاصل جمع فعالیت‌های کلی سیستم اقتصادی است.

اقتصاد ایرانی: وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بارها اعلام کرده که تنها وزیر کار نیست بلکه وزیر بیکاران نیز هست. حالا ۲.۵ میلیون بیکار مطلق کشور در انتظار یافتن شغل هستند و ۴.۵ میلیون دانشجوی در آستانه ورود به بازار کار هم به زودی به جمع چشم انتظاران بازار کار می پیوندند. اما به راستی چه میزان از ایجاد اشتغال بر عهده وزارت کار است و موانع ایجاد اشتغال در کشور کدام است؟

به گزارش خبرآنلاین، چندی پیش حسن طایی، معاون وزیر کار در گفت وگو با یکی از رسانه ها به این سوال پاسخ داده بود که آیا به راستی وزرات کار متولی ایجاد اشتغال کشور است یا نه. وی گفته بود: «چه گفته شود متولی کار در کشور هستیم و چه گفته نشود، وزارتخانه نامش با کار همراه است» پاسخی که نشان می دهد بسیاری متولی اشتغال زایی در کشور را وزارت کار می دانند. اما طایی در ادامه پاسخ خود به محدودیت اصلی این وزارتخانه برای اشتغال زایی هم اشاره کرده و گفته بود: «اما هیچ یک از ابزارهایی که اشتغال ایجاد می کند، دست وزارت کار نیست. » به عبارت دیگر همانطور که معاون وزیر کار تاکید می کند «وظیفه این وزارتخانه سیاست گذاری در حوزه اشتغال و کارآفرینی است، نه خود کارآفرینی و ایجاد اشتغال.» چون اگرچه برخی وزارت کار را متولی اشتغال می دانند اما نکته این است که موانع ایجاد اشتغال موانعی فراتر از حیطه اختیارات یک وزارت خانه است.

پیش زمینه های ایجاد اشتغال چیست؟

اگرچه دولت یازدهم از ابتدای روی کار آمدن تا کنون مصوبات و طرح هایی برای ایجاد اشتغال داشته اما اشتغال و کارآفرینی محصول کلی یک نظام و حاصل جمع فعالیت های کلی سیستم اقتصادی است. نمی توان انتظار داشت مساله اشتغال با یک مصوبه وزیر یا مقام مسئول به طور کلی حل شود. فعالان حوزه اشتغال و کارآفرینی عوامل متعددی را در جریان ایجاد اشتغال موثر می دانند. آموزش های مرتبط با نیاز بازار کار، تخصص و مهارت، سرمایه گذاری و رشد تولید، محیط مناسب کسب و کار، زیرساخت های مناسب و امن سرمایه گذاری، بازاریابی، توانایی فروش و در سطح کلان، تجارت دوسویه بین المللی، فرهنگ کار و بهره وری و نظام اداری کارآمد و تسهیل گر از مهمترین الزامات ایجاد اشتغال است. اما مساله مورد بررسی این است که اگرچه همه وزارت کار را متولی ایجاد اشتغال می دانند اما حل همه این مشکلات و یا فراهم کردن این پیش زمینه ها در حیطه اختیارات وزارت کار نیست. در یک سیستم اقتصادی که نه به فارغ التحصیلان آموزش و تخصص لازم را آموزش می دهد که اماده ورود به بازار کار باشند و نه محیط کسب وکار آن موانع تولیدی و سرمایه گذاری را برطرف می کند که کارگاه های جدیدی پا بگیرد نمی توان از یک وزارتخانه که تنها وظیفه سیاست گذاری دارد انتظار معجزه داشت.

موانع اشتغال چیست؟

تولید نه نقدینگی لازم برای تولید را دارد و نه تقاضایی برای خرید کالاهای تولید شده را. وجود چنین مانع بزرگی سبب شده که دولت در اواسط مهرماه از بسته خروج از رکودی رونمایی کند که تمام تمرکز خود را بر تقویت طرق تقاضا متمرکز کرده است. بسته خروج از رکودی که دولت مهرماه سال جاری تدوین کرد نشان می دهد واحدهای تولیدی نه نقدینگی لازم برای توسعه فعالیت های خود را دارند و نه تقاضایی برای فروش بیشتر محصولات. دولت در این بسته در نظر دارد ۲۰۰ میلیارد تومان برای یارانه بخش تولید و ۲۰۰ میلیارد تومان برای تشویق صادرات و تولید داخلی اختصاص دهد. از طرف دیگر قرار شده هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به اجرای طرح های عمرانی تزریق شود تا تقاضای بخش دولتی افزایش یابد. در کنار این تمهیدات، کاهش سود تسهیلات پرداختی به واحدهای تولیدی هم راهکار دیگری است که دولت در پیش گرفته است. همه این موارد راهی است برای افزایش تقاضا تا واحدهای تولیدی از یک طرف نقدینگی لازم برای خروج از رکود را در اختیار بگیرند و از طرف دیگر با افزایش تقاضا -حتی افزایش تقاضای دولتی- بتوانند از رکود عمیق این سال ها خارج شود. در شرایط فعلی واحدهای تولیدی تنها در فکر دریافت نقدینگی برای خروج از رکود هستند و بقای واحدهای تولیدی نیمه جان بیشترین انتظاری است که می توان از این واحدهای تولیدی داشت. در این شرایط که واحدهای تولیدی بسیاری یا با کمتر از ۳۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می کنند و یا اکثرا با تعدیل نیرو خود را سر پا نگه داشته اند ایجاد اشتغال فوری نابجاترین درخواست ممکن است. در این میان به نظر نمی رسد بتوان جز بقای مشاغلی که وجود دارند، انتظار چندانی هم متولی سیاست گذاری اشتغال داشت.

زهرا کریمی، اقتصاددان و صاحب نظر در حوزه اشتغال در این مورد می گوید: بسیار بعید و دور از ذهن است که بازار کار ایران بتواند بعد از توافق هسته ای و حتی تزریق هایی که دولت قرار است به بخش تولید داشته باشد، در سال جاری دستخوش تغییر شود. چون حتی اگر اقدامات دولت به نتیجه هم برسد و هم تحریم ها برداشته شود و هم واحدهای تولیدی تا حدودی از رکود خارج شوند، مدتی زمان می برد که تحرکاتی در بخش های اقتصادی مختلف ایجاد شود. از طرف دیگر حتی اگر اقدامات دولت بتواند واحدهای تولیدی و صنعتی را تکان دهد، واحدها بلافاصله که نیروی جدیدی جذب نمی کنند. حتما مدت زمانی باید بگذرد، تغییرات و تحولات مثبت پذیرفته شود و بعد از آن می توان امید داشت که تغییراتی حاصل شود.

حتی با آنکه دولت در مصوبه ای که معاون اول رئیس جمهور به وزیر کار و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی ابلاغ و اعلام کرد اشتغال اولین اولویت دولت است، تا خروج واحدها از رکود، مدتی زمان می برد که واحدهای تولیدی به شرایط بااقتصادی اعتماد کنند و حاضر به جذب نیروی جدید شوند و ناگفته پیداست که حل این مشکل نه در توان وزارت کار است و نه تنها جزو وظایف این وزارتخانه است.  

فراخوان همه بخش ها برای حل مشکل بیکاری

اما آمار رو به افزایش بیکاران سبب شده که وزارت کار در شرایطی که نه واحدهای صنعتی جذب نیروی جدید را می پذید و نه رشد اقتصادی مطلوب است، طرح هایی متناسب با شرایط فعلی ارائه دهد. طرح هایی که همه بخش های اقتصاد چه بخش دولتی و خصوصی و چه مردم را به حل مشکل بیکاری دعوت می کند. برای نمونه چند روز گذشته حسن طایی از طرح «هم افزایی نهادهای حامی کسب وکار خُرد » خبر داد. در این طرح قرار است ۱۰ نهاد بامساله اشتغال درگیر شوند. وزارت کار به عنوان سیاست گذار اشتغال در کشور به این نتیجه رسیده است که اولا پیچیدن یک نسخه واحد برای اشتغال کل کشور پاسخ نمی دهد و از طرف دیگر ایجاد اشتغال نیازمند همکاری و همراهی همه بخش های دولتی و خصوصی است.

دولت و در کنار آن وزرات تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخش اشتغال تمام توان و قدرت خود را به کار گرفته است. اما مساله این است که اقتصاد یک سیستم کلی است و تا چرخ های اولیه به حرکت در نیاید نمی توان انتظار داشت چرخ های ثانویه که منجر به اشتغال می شود، شروع به حرکت کند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir