بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : دوشنبه 23 بهمن 1391      12:55
در بورس تهران چه می گذرد؟

افزایش قیمت دلار بازارهای مالی را راکد کرد

تشریح عوامل موثر در ریزش شاخص بورس تهران در گفت و گو با دبیر سابق کانون کارگزارن بورس

سایه فتحی: شاخص بورس پس از یک دوره طلایی با آغاز زمستان با تکانه های اساسی مواجه شده است. ظاهرا نقدینگی که در مهرماه با از رونق افتادن بازارهای دلالی ارز و سکه به سمت بازار سهام هجوم آورده بود حالا با رونق مجدد این بازارها روند معکوس در پیش گرفته و  از حافظ به فردوسی سرازیر شده است. در این میان نیز کاهش هیجانی سوددآوری شرکت های صادراتی که بر اثر نوسانات ارزی با خوش اقبالی مواجه شدند، ابهام در اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها، آغاز دور جدید تحریم های بین المللی و مشخص نبودن دورنمای مذاکرات هسته ای ایران بیشترین تاثیر را بر روند حرکت شتابان دماسنج اقتصاد ایران از دیماه تا کنون گذاشته است و روزهای کم رمق و گاهی با ریزش سنگین را برای اهالی تالار شیشه ای رقم زده است. با این حال برخی از کارشناسان بازار سهام معتقدند ریزش بازار مقطعی است چراکه شاخص در فاز استراحت بسر می برد. اما به نظر می رسد بازار سرمایه تحت تاثیر چه عواملی پس از یک دوره جهش بی سابقه از نفس افتاده است.  حسین خزلی خرازی دبیر سابق کانون کارگزارن بورس و اوراق بهادار  و کارشناس بازار سهام در گفت و گو با آسمان این عوامل را تشریح می کند. در ادامه این گفت و گو را می خوانید؛

بنظر شما عوامل تاثیر گذار بر عقب گردد شاخص بورس و منفی شدن بازار پس از یک دوره رشد بی سابقه چیست؟

در حال حاضر افت شاخص بورس از عوامل بیرونی و درونی بازار سرمایه ناشی شده است. از مهترین عوامل بیرونی می توان به تشدید تحریم ها و نزدیک شدن به زمان اعمال تحریم های جدید اشاره کرد. درست است که مساله تاثیر تحریم ها و تنش ها در روابط  بین المللی در بازار سرمایه از سالها قبل وجود داشته است، اما در یکسال اخیر با تنگ تر شدن حلقه محاصره­ی اقتصادی و تحریم ها از شدت بیشتری برخوردار بوده است. علاوه بر تاثیر نامطلوب  اقتصادی که بر روند سوددهی شرکتها گذاشته است به جو روانی نیز دامن زده است. در حال حاضر بخشی از افت شاخص در دو هفته گذشته به همین مساله برمی گردد چراکه فعالان بازار سرمایه با توجه به در پیش بودن دور جدید تحریم ها در بهمن ماه با احتیاط بیشتری به خرید و فروش سهام پرداخته اند. از طرف دیگر رشد قیمت دلار از حدود 3200 تومان در دو هفته گذشته و رسیدن به مرز 4 هزار تومان و رونق مجدد بازار طلا و سکه نیز از مهمترین دلایل بیرونی موثر در ریزش شاخص بوده است.

یعنی جابه جایی نقدینگی از بازار سهام به بازار ارز رخ داده است؟

بله. آمار و ارقام دقیق و رسمی در این زمینه وجود ندارد که براساس آن بتوان تایید کرد نقدینگی از بازار سهام به سمت بازار ارز حرکت کرده است. بر اساس مشاهدات شخصی ام بعنوان یکی از کارگزاران بازار سهام در دو هفته اخیر  احساس کرده­ام که با افزایش مجدد نرخ دلار عده ای سرمایه های خود را از بورس خارج کردند و دلار و طلا خریداری کرده اند. در یکسال گذشته در مقاطعی که بازار ارز و سکه رونق داشت بارها سرمایه ها از بازار سهام وارد بازار ارز و سکه شد. در پاییز با توجه به کاهش نوسانات ارزی و کم رونق بودن بازار ارز و سکه در مقابل بورس از بازدهی بیشتری برخوردار بود به همین جهت بازگشت سرمایه به بورس اتفاق افتاد.

آیا افزایش مجدد نرخ دلار از حدود3 هزار تومان به 4 هزارتومان در هفته های اخیر بازهم  بر افزایش سوددهی شرکتهای صادراتی تاثیر دارد و باعث رونق بازار سرمایه خواهد شد؟

از سال گذشته روند افزایشی نرخ ارز آغاز شد سازمان حسابرسی با بررسی نوسانات ارزی و تاثیر آنها بر روند فعالیت شرکت ها طی ابلاغ استاندارد جدید  شرکتها را ملزم کرد، بر مبنای نرخ توافقی ارز حاصله را بفروش برسانند. از طرفی دولت نیز اجازه داد تا شرکتهای صادراتی قیمت محصولات خود را با توجه به نوسانات ارزی افزایش دهند. براین اساس به یکباره شرکتهای صادراتی به واسطه ی درآمد حاصل از تسعیر ارز از نرخ هر دلار 1226 تومان به نرخ های بالای 2500 تا 3 تومان  با سوددهای بالای حسابداری مواجه شدند که تاثیرات قابل توجهی در پاییز بر رشد شاخص بورس گذاشت. معتقدم رشد صادراتی ها براثر نوسانات ارزی تا اندازه ممکن رخ داده است و بنظر نمی رسد که بازهم با هیجانات افزایش قیمت مواجه شوند. اشاره کردم در این مقطع با توجه به پایان سال و مشخص نبودن نرخ دلار در بودجه و از طرفی تشدید تحریم ها از هیجان شاخص کاسته شده است.

اما با توجه به تاثیر افزایش نرخ ارز به ویژه در پاییز که منجر به افزایش بی سابقه قیمت سهام شرکتهای ارز آور از جمله گروههای پالایشگاهی، پتروشیمی، معدنی و فولاد شد، گفته می شود سازمان بورس برای جلوگیری از سفته بازی و شکل گیری حباب با توقف نمادهای لیدر بازار ترمز بازار را کشید. آیا این مسائل در روند افت شاخص در یکماه گذشته تاثیر گذاشتند؟

همانطور که گفتم افت شاخص در یکماه اخیر به دلایل بیرونی و درونی رخ داده است. یکی از این عوامل درونی توقف نماد شرکتهای مطرح و پیشرو در بازار بود. در اوایل دیماه با توجه به رشد بی سابقه شاخص ها سازمان بورس بعنوان مقام ناظر بازار دچار نگرانی از این مساله شد. استدلال مسئولین محترم سازمان بر این پایه بود که  سود شرکتهای صادراتی از جمله پتروشیمی ها، سنگ اهنی ها، معدنی ها و فولادی ها که در سال 91 شناسایی می شود، سود اقتصادی نیست بلکه سود حاصل از عملیات حسابداری یعنی تسعیر نرخ ارز است. بنابراین سازمان بورس به این تصمیم رسید که شاخص نباید با این شتاب رشد کند به همین خاطر برای بررسی اطلاعات 9 ماهه این شرکتها نماد آنها را متوقف کردند. با توجه به طولانی شدن مدت توقف نمادها که عمدتا نماد شرکتهای جلودار بازار بودند از این طریق ترمز بازار کشیده شد. بطور قطع یکی از دلایل افت شاخص در دیماه توقف نمادهای شرکتهای بزرگ بازار بود. هر چند نماد اغلب این شرکتها در دو هفته گذشته باز شده است اما تاثیر دیگر عوامل به ویژه رونق بازار ارز و طلا باعث ادامه روند افت شاخص شده اند.

محدویت در خرید اعتباری کارگزاران نیز از عوامل تاثیر گذار در افت شاخص در این مقطع است.

سازمان بورس در اوایل دیماه علاوه بر بستن نمادهای بزرگ بازار دو دستور العمل (کفایت سرمایه  نهادهای مالی) و (معاملات اعتباری) را به کارگزاران ابلاغ کرد که هریک تاثیر خاص در افت شاخص داشتند. البته این دستور العمل­ها زیربنایی و اصولی هستند، اما باید سالها پیش ابلاغ می شدند. ابلاغ آنها در شرایطی که بازار رو به رشد بود تا حدودی شائبه ایجاد کرد و حتی بر نزول بازار نیز تاثیر گذاشتند. البته بنده موافق ابلاغ این دستورالعمل ها از سوی سازمان بورس هستم. برخلاف دیگر کارگزاران نسبت به این مساله نه تنها اعتراضی نداشتم، بلکه ابلاغ آنها را توصیه می کنم. تنها زمان آنها در این مقطع مناسب نبود بلکه باید سالها قبل سازمان بورس آنها را ابلاغ می کرد. به هرحال با ابلاغ دستورالعمل خرید اعتباری، با محدود شدن خرید اعتباری تا حدودی بر روند معاملات تاثیر گذاشت و گردش معاملات را پایین آورد. پیش از این یک کارگزاری این امکان را داشت که مثلا تا ده برابر سرمایه خود تسهیلات بانکی اخذ کند و از این طریق به مشتریان خود اعتبار برای خرید سهام بدهد. اکنون دیگر کارگزاران تنها می توانند یک برابر حقوق صاحبین سهام خود اعتبار دهند و با شرایط و قوانین خاص نیز باید این اعتبارات را بین مشتریانشان توزیع کنند و برای هر کدام از آنها تضامین و وثیقه مناسب بگیرند. در نتیجه  حجم معاملات که در پاییز  به روزی 300 میلیارد تومان رسیده بود اکنون به کمتر از 100 میلیارد تومان کاهش یافته است. از سوی دیگر برخی از مشتریان نیز برای تسویه حساب با کارگزاران خود (چون دیگر نمی توانستند از تسهیلات اعتباری استفاده کنند)، مجبور به فروش سهامشان شدند.

اقدامات سازمان بورس در توقف نمادهای لیدر بازار و ابلاغ دستورالعمل های جدید به کارگزاران باعث اعتراض برخی سهامداران و کارگزاران شده است. گفته می شود سازمان بورس در روند بازار دخالت کرده و فراتر از وظایف قانونی عمل کرده است.

در این باره تفاوت در دیدگاه وجود دارد. مسوولان سازمان بورس با ارائه مستندات قانونی می گوید براساس وظایف و اختیارات قانونی خود عمل کرده اند. اما برخی از عوامل بازار معتقدند در آن مقطع سازمان بورس در برخی موارد بازار دخالت کرده  و به عنوان مقام ناظر فراتر از حیطه اختیارات خود اقدام کرده است و حتی برخی بدبینانه عنوان کرده اند که دست کاری انجام شده است.

این دو دیدگاه سالهاست که وجود دارد و هر دو طرف از خود دفاعیاتی دارند، محل این بحثهای تخصصی کف بازار و جرائد نیست و مسئولین محترم شورای بورس باید در این موارد دخالت کرده و اعمال قانون و نظارت کنند.

در پاییز که بازار سهام با رشد بی سابقه مواجه شد برخی از فعالان بازار اعتقاد به حبابی شدن شاخص داشتند. آیا این ادعا را قبول دارید؟

خیر. در ماههای گذشته در دوره ای که شاخص با رشد چند برابری مواجه شد پدیده حباب رخ نداد. میانگین P/E بازار یعنی میانگین نسبت قیمت کل سهام به درآمدی که شرکتها اعلام کردند نشان از حباب نداشت. چراکه میانگین P/E بازار در شهریور 90 نزدیک 7 بوده  اما در شهریور 91 در حدود 9/5 رسیده است. بنابراین این مساله نشان می دهد علیرغم آنکه قیمت سهام شرکتها سریع رشد کرده اما سودآوری آنها نیز با همین آهنگ رشد کرده است و شاهد افزایش سوددهی آنها هستیم. این امر جای نگرانی ندارد و نمی توان گفت حباب تشکیل شده است. اگر قیمت سهام رشد می کرد اما سود افزایش نمی یافت بطور قطع اشکالی وجود داشت و می توانستیم بگوییم حباب پدید آمده است. در اواخر تابستان و سه ماهه پاییز طی چهارماه شاهد رشد شدید قیمت ها بر اثر تاثیر نوسانات ارزی حاصل از درآمد  تسعیر نرخ ارز شرکتها بودیم و  باعث شد تا شاخص از 32 هزار واحد به بالای 38 هزار واحد برسد. اما سود شرکتها و انتظار به رشد سود شرکتها به همان میزان  رشد یافت. قیمت ها افزایش یافت، اما میانگین نسبت قیمت کل سهام به درآمد شرکتها نه تنها افزایش پیدا نکرد بلکه با کاهش نیز مواجه بود به همین دلیل جای نگرانی وجود نداشت که حباب در بازار شکل گیرد.

یکی از عوامل اصلی تاثیر گذار بر ریزش شاخص در یکماه اخیر احتمال قریب الوقوع اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها بود که اکنون ظاهرا اجرای فاز دوم به خرداد سال 92 موکول شده است. این مساله را چگونه ارزیابی می کنید؟

یکی دیگر از عوامل ریزش بازار در اواخر دیماه ، احتمال اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها بود. در آن مقطع که رئیس جمهور اعلام کرد که قرار است فاز دوم هدفمندی یارانه ها اجرا شود تاثیرات خاص خود را بر بازار گذاشت و این تصور وجود داشت جهش 5 برابری قیمت ها بر اثر پرداخت یارانه ­ی پنج برابری به تورم شدید دامن زند به همین دلیل بازار عقب نشینی کرد. در حال حاضر با توجه به ابهامات در اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها این تصور بوجود آمده است که فعلا تا پایان سال فاز دوم هدفمندی یارانه ها اجرا نخواهد شد. بهرحال ابهام برنامه ها در سطح کلان کشور، باعث کاهش احتیاط و کاهش شفافیت بازار می شود و بر روند بازار سرمایه تاثیر گذار است.

 ابهام در قیمت گذاری نرخ خوراک پتروشیمی ها که تا حدودی در هفته های اخیر بر افت شاخص تاثیر داشته چگونه ارزیابی می کنید؟

یکی دیگر از عوامل بیرونی تاثیر گذار بر افت شاخص در حال حاضر همین مساله است. در یکماه اخیر مشکل قیمت گذاری خوراک پتروشیمی ها از جمله عوامل تاثیر گذار بر افت شاخص است. در حال حاضر سرمایه گذاران این دغدغه را دارند که در سال 92  خوراک پتروشیمی با چه قیمتی با توجه به افزایش نرخ دلار محاسبه خواهد شد. پرداخت قیمت خوراک پتروشیمی بر اساس دلار بطور طبیعی بر روند سوددهی شرکتهای پتروشیمی تاثیر گذار است. البته با توجه به آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی با دلاری شدن خوراک تاثیر چندانی بر حاشیه سود شرکتهای پتروشیمی نخواهد گذاشت. اما با توجه اینکه هنوز بودجه به مجلس ارائه نشده و قیمت خوراک پتروشیمی­ها نیز برای سال آینده مشخص نیست و از همه مهمتر نرخ دلار در بودجه نیز معلوم نشده است این نگرانی را تشدید کرده است. لذا احتیاط در خرید و فروش سهام شرکتهای پتروشیمی را در هفته های اخیر شاهدیم.

چه پیش بینی از آینده بازار سرمایه با توجه به تاثیر عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی دارید؟

در حال حاضر به اصطلاح فعالان بازار سرمایه شاخص وارد فاز استراحت شده است و در حال اصلاح است. باتوجه به افزایش نرخ دلار، تشدید تحریم ها، تنش های سیاسی داخلی با توجه به انتخابات سال آینده، و ابهام در قیمت گذاری نرخ مواد اولیه محصولات این مسائل باعث شده تا تعدای سرمایه گذاران فعلاً از بازار خارج شوند.

با این اوصاف معتقدید که ریزش های سنگین حدود 600 و 700 واحد در روز که اخیر باعث شده تا شاخص از کانال 38 هزار واحدی به کانال 36 هزار واحدی برگردد تکرار خواهد شد؟

روند شاخص با افت مواجه است. اما بطور معمول از بازار سرمایه در مقاطع حساس حمایت می شود. در شرایط بحرانی مسوولان متولی بازار بطور قطع با حمایت از بازار و بازار گرداندن روند بازار مانع ریزش های بسیار سنگین خواهند شد.

آیا در این مقطع واگذاری شرکت های بزرگ می تواند تا حدودی بازار سرمایه را با اطمینان مواجه کند؟

اتفاقاً یکی از دلایل کوچک درون بازاری برای افت شاخص،  انتظار بازار برای واگذاری هلدینگ خلیج فارس است. این هلدینگ یکی از بزرگترین شرکتهای کشور است و بعد از ورود احتمالاً بزرگترین شرکت بورسی خواهد شد. برخی از سهامداران حقیقی و حقوقی نقدینگی خود را در یکماه گذشته جمع کرده بودند و خرید  چندانی انجام نمی­دادند و منتظر ورود این شرکت بودند تا بر اساس وعده مسوولان سازمان بورس و سازمان خصوصی سازی در اخر  هفته گذشته شاهد ورود این شرکت به بورس باشند و بتوانند بخش قابل توجهی از سهام این شرکت را خریداری کنند. اما با لغو ناگهانی مجمع این شرکت مشخص نیست که چه زمانی این شرکت واگذار خواهد شد.

 


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir