نابرابری هزینه‌های آموزش خانوار
اقتصاد ایرانی: این تجربه دومشان بود. در روزهای ابتدایی هفته دوم آذرماه ۹۴، گروهی از آنهایی که دل نگران عدالت در آموزش بوده اند، دومین گردهمایی با موضوع عدالت آموزشی در کشور را برگزار کردند و عنوان «توسعه و عدالت آموزشی» را هم برای آن برگزیدند. در میان آنها هم اقتصاددان هست، هم جامعه شناس، هم معلمان مدارس، هم فعالان سازمان های مردم نهاد، هم نماینده یی از اتاق بازرگانی تهران و هم نمایندگان مجلس. آن طور که محمدرضا واعظ مهدوی، رییس کنفرانس و معاون علمی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می گفت، این جمع بزرگ توانسته بودند بعد از اجرایی کردن نخستین همایش در سال ۹۳، ردیف بودجه یی خاصی را برای برقراری عدالت آموزشی در بودجه سال ۱۳۹۴ بگنجانند.
به گزارش تعادل، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور هم میهمان ویژه مراسم افتتاحیه همایش بود. محمدباقر نوبخت، از نظریات توسعه و تاریخچه آنها گفت و در نهایت به نظریات متاخرتری رسید که می گویند باید به انسان ها آموزش داد تا آنها آزادی انتخاب داشته باشند و اینکه همین آزادی در انتخاب هاست که در نهایت به توسعه ختم می شود. سخنگوی خوش کلام دولت از کمبودها و دریغ های بودجه یی دولت هم گفت و اینکه این روزها هر نهادی سهم بیشتری از بودجه می خواهد.
محمدرضا واعظ مهدوی، نخستین سخنران مراسم بود و بعدتر، در میان سخنرانی سایرین فهمیدیم که به پشت گرمی اوست که این همایش برگزار می شود، همایشی که هرچند بانیانش دولتی ها بوده اند، اما تاکید دارد که وابسته به دولت نباشد. واعظ مهدوی تعریفی از عدالت به دست داد که شاید بیشتر به رویا شبیه باشد تا واقعیت، اینکه «عدالت یعنی برخورد صحیح با دورترین گروه های اجتماعی نسبت به گروه اکثریت وگرنه برخورد صحیح با اکثریت قدرتمند و برخوردار، هنر نیست.»
سخنران بعدی مراسم افتتاحیه، میثم هاشم خوانی بود، دبیر کنفرانس و پژوهشگر اقتصاد اجتماعی که آمارهای جالبی در چنته داشت. «میانگین سال های تحصیل ایرانی های بالای ۲۵ سال از ۲.۱ سال در سال ۱۳۶۰، به حدود ۷.۵ سال در سال ۱۳۹۲ رسیده است.» یا اینکه «ضریب جینی هزینه آموزشی خانوار در ایران، ۰.۷۴ است، بالاترین ضریب جینی هزینه آموزشی خانوار در دنیا. معنی این عدد این است که ایران نابرابرترین کشور دنیا در زمینه هزینه آموزشی خانوار است. در واقع خانواده های فقیر ایرانی با آموزش به مثابه یک کالای لوکس برخورد می کنند و با افزایش قیمت ها، دیگر سراغ این کالا نمی روند».
دبیر جوان کنفرانس اما معتقد بود با وجود توسعه کمی آموزش در ایران پس از انقلاب، نهاد آموزش و پرورش در ایران یک نهاد «حسابدار» است و نه یک نهاد سیاست گذار، چرا که «سرانه هر دانش آموز امروز فقط ۲۳۰۰ تومان است، در حالی که وزارت آموزش و پرورش به عنوان بزرگ ترین وزارتخانه کشور، سالانه چندین هزار میلیارد تومان هزینه جاری دارد.»
مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران هم سخنران دیگر همایش بود که البته حضورش در همایشی غیر اقتصادی عجیب می نمود. با این حال گفته های رییس پارلمان بخش خصوصی تهران بسیار جذاب بودند. به گفته خوانساری، شرکت های تولید کننده بزرگ باید مسوولیت اجتماعی شان را به رسمیت بشناسند. خوانساری معتقد است این شرکت ها می توانند حتی بر رفتارهای اجتماعی آحاد جامعه هم تاثیر داشته باشند. رییس اتاق تهران از ضرورت آموزش مهارت ها در کشور هم گفت. به عقیده خوانساری ایران به اندازه کافی دکتر و مهندس تربیت کرده، اما جای خالی کارگران ماهر در زمینه های مختلف، به شدت احساس می شود.
درمیانه مراسم، کلیپی انگیزشی در مورد نیاز به گسترده تر شدن چتر عدالت در بحث آموزش پخش شد که مصاحبه شوندگانش عمدتا هنرمندان و بازیگران بودند.
از میان همه آنها اما شاید صحبت های سهیل محمودی، شاعر و مجری پیشین تلویزیون از همه گیراتر بود، آنجا که گفت: «اگر می خواهید دستی تفنگی نگیرد برای ارعاب، اگر می خواهید دستی چاقویی بر ندارد برای ارتکاب به قتل و اگر می خواهید دستی نباشد که کج برود، به این دست ها باید به جای تفنگ و چاقو «قلم» بدهید.»
