هزینه اقتصادی اختلاف مسکو - آنکارا

اقتصاد ایرانی: نزدیک به ربع قرن، روسیه و ترکیه بدنبال ایجاد روابط مطلوب سیاسی و اقتصادی بودند. با سرنگون کردن جت جنگنده روسیه و مرگ یکی از خلبانان توسط ترکیه در 24 نوامبر (3 آذر)، روابط دو کشور بویژه همکاری های اقتصادی بشدت تحت تأثیر قرار گرفت. 

این تأثیر در کل تجارت بین دو کشور، که سال 2008 و پیش از بروز بحران جهانی اقتصاد به رقم 40 میلیارد دلار رسیده بود، منعکس شده است. در سه سال گذشته حجم تجارت کالا سالانه بالغ بر 34- 31 میلیارد دلار بود. ترکیه یکی از شرکای تجاری بزرگ روسیه محسوب می شود.

دو کشور حتی بدنبال افزایش تجارت دوجانبه تا رقم 100 میلیارد دلار تا سال 2023 بودند. دیپلمات های دو طرف، چشم انداز توافق ایجاد یک منطقه آزاد تجاری برای کالا، خدمات و سرمایه گذاری را مطرح کرده بودند؛ به عبارت دیگر، روسیه و ترکیه در آستانه ادغام بازار قرار داشتند.

مزیت تجارت دو جانبه برای روسیه

ساختار تجارت دو جانبه، بوضوح بیش از ترکیه به نفع روسیه است. سال 2014 ترکیه در رتبه پنجم شرکای تجاری روسیه در بخش صادرات (25 میلیارد دلار گاز طبیعی، فلزات و محصولات کشاورزی) قرار گرفت. واردات روسیه از ترکیه در بخش کالا و خدمات در سال 2014 نسبتا کم (حدود 7 میلیارد دلار) بود. روسیه همچنین محصولات دیگری (ماشین آلات، تجهیزات، منسوجات، مصالح ساختمانی، مواد غذایی) از ترکیه خریداری می کند.

در بخش گردشگری، سال گذشته بیش از 4.4 میلیون گردشگر روس از ترکیه دیدن کردند. ترکیه زیرساخت هایی با کیفیت بالا مخصوص گردشگران روس احداث کرده است و رکود در گردشگری روسیه، بر کسب و کار هتل ها و رستوران های ترکیه تأثیر خواهد گذاشت.

روسیه بزرگترین شریک تجاری ترکیه در بخش واردات محسوب می شود؛ اما روسیه در فهرست بزرگترین شرکای تجاری ترکیه برای صادرات کالا و خدمات در سال 2015 قرار ندارد. درصورت توقف عرضه گاز طبیعی به ترکیه (مهمترین آیتم صادراتی روسیه)، ساکنان مناطق شرقی ترکیه با مشکل مشابه منطقه کریمه: خاموشی، مشکل گرمایشی و قبوض سنگین مواجه خواهند شد.

روسیه بر این باور است که تصمیمات گرفته شده توسط آرسنی یاتسنیوک، نخست وزیر اوکراین در قطع روابط اقتصادی روسیه - اوکراین در تمامی زمینه های ممکن، نادرست بوده و تنها با هدف آسیب زدن به کرملین گرفته شده اند. باید امیدوار بود که دولت روسیه در بحران فعلی معقول تر رفتار کند.

بیش از 8 هزار روس دارای املاک و مستغلاتی در ترکیه هستند و سرمایه گذاری روسیه در ترکیه بالغ بر 10 میلیارد دلار است. سرمایه گذاری ترکیه در روسیه (کمی بیش از 10 میلیارد دلار)، هزاران موقعیت شغلی ایجاد کرده و میلیون ها روبل مالیات را به جیب فدراسیون روسیه سرازیر کرده است.

این حقایق و ملاحظات باید برای تجزیه و تحلیل روابط امروز مسکو - آنکارا مدنظر قرار بگیرد. هرگونه تلاش برای تحمیل آسیب اقتصادی به آنکارا (برای روسیه نیز) مشکل ساز خواهد بود.

باز گذاشتن راه های ارتباط

جنگ اقتصادی با ترکیه، مانند شلیک تیری در پای اقتصاد روسیه خواهد بود که به تجارت ملی و مصرف کنندگان آسیب می زند. تحریم های اقتصادی با هدف نامشخص، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر حفظ شهرت، خطرناک هستند.

در جهان، سیاست و اقتصاد به هم گره خورده اند؛ به همین دلیل است که وزرای مختلف هر دولت باید نحوه عملکرد مطابق با استراتژی کلی تیم (دولت) را بدانند.

سرنگونی جت جنگنده روسیه توسط ترکیه نیازمند یک ارزیابی منطقی و شفاف توسط سیاستمداران روسیه است. وزرات دفاع روسیه باید مطمئن باشد که پس از 24 نوامبر، ترکیه دیگر تهدیدی برای نیروهای روسیه در سوریه نیست.

دیپلمات های روسیه باید راه ارتباط با ترکیه را باز نگه دارند. در همین حال، دیپلماسی اقتصادی روسیه شامل روابط تجاری با ترکیه باید به وظایف خود عمل کرده و روابط دو جانبه 25 سال گذشته را نادیده نگیرد.

هزینه عکس العمل با قضاوت نادرست

اگر کرملین با دید منفی به سیاست ترکیه نگاه کند، ملاحظات اقتصادی معنای خود را از دست داده و تجارت و سرمایه گذاری تبدیل به قربانیان این رویارویی خواهند شد.

هزینه اقتصادی قطع روابط با ترکیه متجاوز از 30 میلیارد دلار بوده و برای برخی از بخش های اقتصاد روسیه (انرژی و متالورژی) ضربه سنگینی محسوب می شود.

وظیفه دیپلماسی اقتصاد روسیه، مشخص کردن مرزی است که فراتر از مجازات ترکیه برای اقدام غیرقانونی در برابر هواپیمای نظامی روسیه، منجر به تضعیف اقتصاد خود روسیه می شود.

منبع: راشادیرکت