سناریوهای نرخ دلار در بودجه ۹۵

اقتصاد ایرانی: ارقام کلان بودجه سال آینده در حالی امروز نهایی می شود که نرخ نفت و دلار به عنوان دو جزء اصلی به دلیل تغییرات بازارهای جهانی و داخلی از حساسیت بیشتری برخوردار است.

به گزارش ایسنا، جلسه امروز - یکشنبه - هیات دولت به مذاکره برای نهایی کردن کلیات لایحه بودجه سال ۱۳۹۵ اختصاص دارد تا بعد از تصویب ارقام کلی در کابینه دولت، سازمان مدیریت و برنامه ریزی جزئیات را کامل و لایحه بودجه آماده ارائه به مجلس شود.

با توجه به اینکه درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت جایگاه ویژه ای در تامین منابع دولت دارد، تعیین قیمت نفت و نرخ دلار از مهمترین موضوعات مورد بررسی بین نویسندگان بودجه، دولت و مجلس است تا با نرخ واقع بینانه ای پیش بینی شده و کمترین عدم تحقق را به همراه داشته باشد. این در حالی است که با توجه به کاهش قابل ملاحظه قیمت نفت در بازارهای جهانی و از سوی دیگر نوسان اخیر بازار ارز و تاثیر گذاری اعلام هر قیمتی از سوی دولت بر فضای بازار، هنوز اعضای هیات دولت در جلسات بررسی بودجه به رقم نهایی و مورد توافق نرسیده اند.

با این وجود از اظهارات هر چند مبهم بیان شده از سوی برخی مقامات ارشد دولت، این گونه بر می آید که نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی در مورد دلار، نرخی با فاصله زیاد از نرخ موجود در مرکز مبادلات ارزی یعنی حدود ۳۰۱۰ تومان نیست.

در اوایل ابلاغ بخشنامه بودجه سال آینده و شروع بررسی ها در این رابطه، نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی حدود ۳۱۰۰ تومان بود؛ اما در ادامه نوبخت - رییس این سازمان - از حدی نزدیک به دلار بودجه امسال یعنی ۲۸۵۰ تومان و یا نرخ مرکز مبادلات ارزی سخن گفت؛ این اعلام گرچه تعجب برخی کارشناسان را با توجه به قیمت فعلی نفت و نرخ دلار در مرکز مبادلات ارزی به همراه داشت ولی در ادامه و در آخرین اظهارات وی قوت گرفت.

در حالی که پیش تر برخی منابع آگاه اعلام کردند که احتمالا نرخ ۲۹۵۰ تومان از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی مطرح خواهد شد، نوبخت در این باره توضیحاتی ارائه کرد که تایید ارقام کمتر از ۳۰۰۰ تومان در بودجه است.

وی با تاکید بر تعیین نرخ دلار به عنوان یکی از مسائل بسیار مهم در بودجه، آن هم با توجه به آثار اقتصادی و اجتماعی آن گفته که" نرخ برابری شاخص ارز خواسته یا ناخواسته برای ثبات کشور مهم است. سازمان مدیریت گزینه های مختلفی از جمله ۲۹۵۰ تومان و ۲۹۹۵ تومان و ارقام دیگری به دولت پیشنهاد کرده است."

در سوی دیگر ماجرا بانک مرکزی قرار دارد. گرچه رییس کل بانک مرکزی با اینکه نظر خود درباره نرخ دلار در بودجه سال ۱۳۹۵ به طور شفافی اعلام نکرد و اطلاع رسانی در این مورد را به نوبخت محول کرد؛ اما از اعلام نظر وی اینگونه بر می آید که بانک مرکزی موافق تعیین نرخی کمتر از ۲۸۵۰ تومان بودجه امسال یا در حد قیمت فعلی ۳۰۱۰ تومان در مرکز مبادلات ارزی نیست.

سیف عنوان کرده است که "بعید می دانم که نرخ دلار در بودجه سال آینده کمتر از نرخ فعلی مبادله ای یا در حد نرخ بودجه سال جاری باشد."

بنابر اعلام نظر سیف و نوبخت، این احتمال وجود دارد که نرخ ۳۱۰۰ تومان برای بودجه نهایی شود که البته بازهم در کنار نرخ پیشنهادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی و بانک مرکزی نظر اعضای کابینه دولت در این مورد موثر خواهد بود. دلار در بوجه امسال ۲۸۵۰ و در بودجه اول دولت یازدهم (بودجه ۹۳) بین ۲۵۸۸ تا ۲۶۵۰ تومان تعیین شده بود.

به هر حال با توجه به کاهش قیمت فروش نفت و اهمیت درآمدهای ارزی در بودجه ، نرخ گذاری برای دلار به عنوان مبنای تبدیل به ریال درآمدهای نفتی و همچنین پیش بینی قیمت مناسب برای نفت بسیار برای بودجه سال بعد حساس خواهد بود.

در حال حاضر قیمت نفت در حدود ۳۵ دلار قرار دارد، یعنی حدود ۲۰ دلار کمتر از نرخ ۵۴ دلار در بودجه امسال و ۶۵ دلار کمتر از ۱۰۰ دلار در بودجه سال ۱۳۹۳. این نوسان قابل توجه اکنون به چالش و عاملی برای تاخیر نسبت به تصمیم گیری در بودجه تبدیل شده است.

این در حالی است که بعید نیست قیمت فروش هر بشکه نفت در رقم حدود ۴۰ دلار یا حتی کمتر از آن تعیین شود. آن هم در شرایطی که نظر اول سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای نفت، سه سناریوی سه سناریو ۴۲، ۴۵ و ۵۰ دلاری بوده و حتی وزارت نفت تعهد کرده بود که ۲۲ میلیارد دلار در بودجه سال بعد در اختیار دولت قرار دهد.

به طور معمول نحوه محاسبه پایه دلار در بودجه به این روال است که تعداد بشکه های نفت قابل پیش بینی فروش در یک روز در ۳۶۵ روز سال و قیمت نفت در نظر گرفته شده ضرب و میزان درآمدهای نفتی در طول یک سال برآورد می شود.

آنگاه با کسر سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت از درآمدهای ارزی، سهم باقی مانده به دولت تعلق می گیرد. براین اساس درآمد پیش بینی شده از درآمدهای نفتی در بودجه در دست بررسی، بر سهم ارزی دولت از درآمدهای نفتی تقسیم و رقم بدست آمده بیانگر نرخ دلاری است که مبنای تبدیل درآمدهای ارزی به ریال تبدیل قرار می گیرد.