گران فروشی واردکنندگان خودرو

فهیمه اکبری صحت: بحث قیمت گذاری خودرو بر مبنای ارز مبادله ای و احتمال افزایش قیمت کارخانه ای محصولات باعث رشد تا 5.5 میلیون تومانی قیمت خودروهای داخلی و افزایش تا 15 میلیون تومانی قیمت خودروهای خارجی در چند وقت اخیر شده است.

گمرک با انتشار گزارشی از میزان صادرات و واردات خودروی سواری طی 9 ماهه سال جاری  تعداد  خودروهای وارد شده  را هزار و 30 به ارزش 706 میلیون دلار اعلام کرد که ارزش هر خودروی وارداتی 23523 دلار می شود.

برهمین اساس، سهم خودروهای سواری از ارزش کل واردات طی 9 ماهه نخست امسال 1.76 درصد برآورد شده این درحالی است که در بازه مشابه زمانی سال گذشته سهم 1.39 درصدی به واردات این خودروها اختصاص یافته بود.

در این میان امارات با 46 درصد و کره جنوبی با 40 درصد بیشترین سهم را در بین مبادی اصلی واردات خودرو به ایران به خود اختصاص داده اند. عمان نیز با سهم حدودا چهار درصدی در رده سوم قرار گرفته است.بیشترین سهم واردات خودرو در چند سال اخیر مربوط به سال جاری می شود به گونه ای که در پاییز سال جاری و همزمان با تشدید محدودیت های ارزی 10 هزار و 650 دستگاه خودروی لوکس خارجی وارد کشور شد. بررسی آمار گمرک ایران نشان می دهد که در سه ماهه سوم 1391 بالغ بر 10 هزار و 650 دستگاه خودروی خارجی وارد کشور شد. همچنین در ماه های مهر، آبان و آذر به ترتیب 3941، 4167 و 2542 دستگاه خودروی لوکس وارد کشور شده است. همچنین آمار گمرک ایران نشان می دهد که همزمان با فرا رسیدن سال نو میلادی، روند ورود خودروهای مدل 2013 نیز به کشور آغاز شده است. این خودروها در شرایطی به کشور وارد می شوند که در چند ماهه گذشته به دلیل محدودیت های ارزی به وجود آمده، حتی واردات دارو و تجهیزات پزشکی هم دچار اختلال شده بود. روند صعودی کالاهای لوکس به کشور با وجود محدودیت های ارزی نشان می دهد که وارد کنندگان این خودروها قبل از اولویت بندی ده گانه کالاهای وارداتی با حجم گسترده ثبت سفارش سود کسب وکار خود را دست کم برای چند ماه آینده تضمین کرده اند و به نظر نمی رسد فعلا شاهد کاهشی در واردات این خودروها به کشور باشیم. در همین حال رشد 5/13 درصدی واردات خودروهای لوکس در 9 ماهه امسال با کاهش 45 درصدی تولید خودرو در کشور همزمان شده است.

ماجرای واردات خودروهای لوکس خارجی و تخصیص ارز به این گروه کالایی باعث اعتراض وزیر سابق بهداشت درمان و آموزش پزشکی شده و وی در واکنش به این مسائل گفته بود:« ما تلاش زیادی برای اختصاص ارز مرجع به شرکتهای واردکننده دارو و مواد اولیه دارویی طی شش ماه گذشته انجام دادیم اما موفق نشدیم و نمی دانیم این ارز در کجا مصرف شده است»

این در شرایطی است که دولت بعد از تشدید نوسانات ارزی و انجام اولویت بندی های کالایی، تصمیم گرفت که ثبت سفارش خودرو به کشور را به صورت موقتی متوقف کند، اما پس از گذشت مدتی، وزارت صنعت، معدن و تجارت تصمیم گرفت تا تنها واردات برخی از خودروهای کم مصرف و هیبریدی و نیز خودروهایی که حجم موتور آنها کمتر از 2500 سی سی است را به کشور مجاز اعلام کند؛ یعنی در واقع، واردات برخی از خودروها به کشور ممنوع باشد.

بر همین اساس است که فهرست 58 گانه خودروهای مجاز وارداتی به کشور، هم اکنون به 28 مدل خودرو کاهش یافته است و در واقع، حدود 30 مدل خودرو که تا پیش از این، واردات آنها به کشور مجاز بوده، از فهرست خودروهای مجاز به کشور حذف شده است.

 بررسی های میدانی نشانگر آن است که بعد از اعلام ممنوعیت واردات خودرو، قیمت انواع خودروهای وارداتی با افزایش زیادی مواجه شده است.  به خصوص خودروهای به  حجم موتور بالای 2500 سی سی .  به طوری که برخی کارشناسان می گویند، البته عطش برای خرید این کالا بیشتر هم شده است؛ چراکه برخی تصور می کنند که ممکن است ممنوعیت واردات خودرو بیش از حد طولانی شود و آنها دیگر دسترسی به خرید خودروی خارجی نداشته باشند. از سوی دیگر، بیم این را دارند که با طولانی شدن مدت ممنوعیت، قیمت باز هم از این که هست، بالاتر رود.

افزایش بی رویه واردات خودرو و روند صعودی قیمت ها در چند ماه اخیر دبیر انجمن خودروسازان را وادار به واکنش کرده و نعمت در این رابطه گفت:  جای تاسف دارد که در مهرماه امسال حجم واردات خودروهای CBU از واردات قطعات منصله بیشتر شده و سوالی که در این خصوص مورد توجه قرار می گیرد این است که چگونه تسهیلات لازم برای واردات خودروها فراهم می شود ولی به قطعات منفصله و قطعات خودرو ، ارزی اختصاص نمی گیرد؟

نکته قابل تو.جه در این میان بی ثباتی قیمت ها در بازار است بیشتر خودروهای وارداتی با قیمت های گزاف و یا به صورت چند قیمتی خرید و فروش می شوند برای مثال خودروهای 30 هزار یورویی در بازار ایران با قیمتی نزدیک به 180 میلیون خرید و فروش می شوند این درحالیست که این خودروها با ارز مبادلاتی و در زمان یوروی 2500 تومانی وارد شده اند و پس از مدتی با قیمتی نزدیک به سه برابر در بازارهای داخلی به فروش می رسند. خودروهای خارجی در بازار ایران به همت واردکنندگان بخش اعظمی را به خود اختصتص داده اند که بر اساس اعلام جدید گمرک ایران خودروهای جدیدی هم مجوز ورود به بازار را دریافت کرده می توانند رقیب مناسبی برای محصولات داخلی باشند.

اما هر محصولی بر اساس نیاز بازار و تقاضای مشتریان وارد بازار می شود باید دید که بازار ایران تا چه حد توانایی پذیرش خودروهای خارجی لوکس را دارد سعید لیلاز در این رابطه معتقد است: واقعیت امر این است که وقتی در فضای اقتصادی یک کشور غبار ایجاد می شود و کسی هم حق اعتراض نداشته باشد روال اقتصادی دچار شوک می شود.

لیلاز می گوید:وقتی سیاستهای اقتصادی دولت از انسجام درستی برخوردار نباشد غبار اقتصادی به وجود می اورد که برآوردی از موقیت وجود ندارد.

به گفته این کارشناس کشورمان زمانی که فضای اقتصادی کشور آزاد،همگن و منسجم نیست نمی توان حق را از نا حق تمیز داد در بازار ایران دیوار بلند تعرفه ای باعث دورکردن فضای رقابتی از بازار شده است دولت باید فضایی ایجاد کند که تولید کنندگان داخلی با یکدیگر و واردکنندگان هم با یکدیگر رقابت کنند سپس فضا به سمت رقابت تولید کنندگان و واردکنندگان سوق داده شود.

این کارشناس افزود: در حال حاضر مشخص نیست که کدام واردکننده از چه ارزی استفاده می کند بحث چند نرخی شدن ارز وضعیت نا به سمانی برای واردکنندگان و حتی تولید کنندگان به وجود آورده است.

وی ادامه داد: به نظر می رسد بر اساس ساسیتهای اقتصادی دولت نهم و دهم طبقه نوظهوری در کشور به وجود آمده که بازار قابل ملاحظه ای را برای وارکنندگان خودروهای لوکس خارجی به وجود آورده اند.

وی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی فعالان واقعی بازار آسیب می بینند اظهار داشت: دولت باید اقتصاد ایران را همگن کند با آزادسازی قیمت خودرو و ورود بخش خصوصی به این بخش رقابت واقعی در بازار خودرو شکل گرفته و ممکن است خودروسازان کوچک از بازار رقابت حذف شوند اما رقابت واقعی شرکت بزرگ را از حالت کنونی خارج می کند. تولیدکنندگان باید از سیطره دولت خارج شوند تا شرایط ایده آل حاکم شود.