مهاجرت به اروپا؛ تهدید یا فرصت؟

اقتصاد ایرانی: اتریش به صورت یکجانبه سهمیه خاصی را برای پناهجویان اعلام کرده است. یونان برای مقابله با بحران مهاجران با چالش و مشکلات جدی روبرو است و دیگر اجازه نمی دهد تا مهاجران از مرز مقدونیه عبور کنند. کنترل های موقت بین مرزهای سوئد و دانمارک برقرار شده و این کنترل ها در سایر مرزهای منطقه شینگن اجرا شده است. توافق اروپایی برای اسکان مجدد 160 هزار مهاجر و پناهجو به سختی آغاز شده است.

در عین حال، آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان همچنان راهکار اروپایی برای بحران مهاجرت را دنبال می کند. مرکل باید پیش از آنکه نگرانی های مردم آلمان نسبت به وضعیت مهاجران خارجی تشدید شود، بحران مهاجرت را سر و سامان دهد. همه نگاه ها اکنون معطوف به نشست مهم اتحادیه اروپا در خصوص بحران مهاجرت است. نتیجه این نشست تا حد زیادی بستگی به عزم و توانایی ترکیه برای جلوگیری از موج ورود پناهچویان خارجی به مرزهای اروپا خواهد داشت.

ولی در پس وخامت سریع اوضاع در اروپا این سئوال اساسی و مهم وجود دارد: بحران پناهجویان چه معنایی برای آینده اروپا خواهد داشت؟ حدود یک میلیون درخواست پناهندگی در 28 کشور اروپایی در سال 2015 میلادی ثبت شده است. این رقم در سال 2014 میلادی نیز به 600 هزار مورد رسیده بود.

کل درخواست های پناهندگی در اتحادیه اروپا در 5 سال گذشته معادل 0.4 درصد کل جمعیت اروپا شده است. این مساله موجب بروز اختلافات شدیدی بین کشورهای اروپایی گشته است. حدود یک میلیون مهاجر تنها در سال گذشته وارد آلمان شده اند. از نظر جمعیت کل، سوئد بیشترین میزان مهاجر را تاکنون قبول کرده است.

دلایل اصلی ورود مهاجران خارجی به کشورهای اروپایی کاملا روشن است: جنگ مرگبار در سوریه، اوضاع بی ثبات عراق و افغانستان و وضعیت نابسامان کشورهای آفریقایی. از سوی دیگر، تدابیری که دولت های اروپایی اکنون اتخاذ کرده اند – از امن اعلام کردن بالکان غربی و شمال آفریقا گرفته تا بازگرداندن مهاجرانی که بدون دلیل منطقی وارد اروپا شده اند- نمی تواند مانعی برای ورود بیشتر مهاجران خارجی باشد.

اروپایی ها نباید مهاجران و پناهجویان خارجی را یک تهدید برای سیاست ملی یا وحدت اروپا به شمار آورند. این می تواند یک فرصت بزرگ برای یک قاره پیر و سالخورده باشد. کشورهای اتحادیه اروپا تا سال 2030 میلادی 16 میلیون نیروی کار کمتر در اختیار خواهند داشت. این مساله تاثیر زیادی بر سیستم بازنشستگی و مالی دولتی خواهد داشت.

مهاجرت تنها در صورتی می تواند یک فرصت بزرگ باشد که مهاجران با موفقیت بتوانند با بازارهای کار اروپا همگرا شوند. آمارهای قبلی برای آلمان نشان می دهد که در در سال نخست ورود تنها 8 درصد مهاجران توانسته اند شغل پیدا کنند. پس از 5 سال این رقم به 50 درصد رسیده است. دولتها به همراه بخش خصوصی باید تلاش های خود را برای افزایش این تعداد، مضاعف کنند.

روند تایید صلاحیت مهاجران می تواند با روال کنونی سالها به طول بکشد. این روند باید سریعتر باشد. مهمترین چالش ها احتمالا یادگیری زبان و آموزش حرفه ای و مهارتی است .

اگر سیاست های همگرایی ارتقا یابد اروپا می تواند وارد چرخه رونق اقتصادی شود. اگر مهاجران بیشتری شغل پیدا کنند آنها به حمایت دولتی کمتری نیاز خواهند داشت و در عوض مالیات می پردازند و در روند برنامه های اجتماعی مشارکت خواهند کرد. اگر مهاجران فرصت هایی را برای پیشرفت ببینند، تمایل بیشتری برای همگرایی با اروپا خواهند داشت. اگر این روند با شکست روبرو شود، تبعات سیاسی دردناکی خواهد داشت.

بسیاری از اروپایی ها از مهاجران استقبال و از آنها حمایت می کنند. در بسیاری جاها گروه های پوپولیست و راستگرا با ورود مهاجران مخالفت کرده اند. بین 60 تا 80 درصد مردم فرانسه اسپانیا و انگلیس و ایتالیا در سال 2015 میلادی اعلام کرده اند که از سیاست های دولت های خود در زمینه مهاجرت ناراضی هستند. در برخی مناطق آلمان نیز گروه های ضد مهاجرت اکنون به تلاش های خود برای مخالفت با ورود مهاجران ادامه می دهند. در فرانسه نیز بحران مهاجرت شاید به مارین لوپن کمک کند تا در انتخابات ریاست جمهوری 2017 به پیروزی برسد. در انگلیس مهاجرت می تواند عامل تعیین کننده ای در همه پرسی 23 ژوئن برای ادامه عضویت این کشور در اتحادیه اروپا باشد. این فشارهای سیاسی داخلی به نوبه خود این مساله را برای دولتها سخت تر خواهد کرد تا به توافق قابل اجرا در سطح اتحادیه اروپا دست یابند. اروپا هنوز این فرصت را دارد که بحران مهاجرت را به یک فرصت اقتصادی و سیاسی تبدیل کند. ولی این فرصت به سرعت در حال از دست رفتن است.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد