چشم‌انداز ظرفیت تولید دو رقیب نفتی

اقتصاد ایرانی: بنا به بررسی های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، میزان تولید نفت عراق در سال 2035 به 8.3 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. برای رسیدن به این حجم تولید، میادین عظیم نفتی واقع در جنوب و نواحی اطراف بصره باید به بهره برداری برسد. در این صورت تا سال 2035 از قِبل صادرات نفتی بیش از 5 تریلیون دلار درآمد عاید عراق خواهد شد که سالانه این میزان به طور متوسط 200 میلیارد دلار خواهد بود و آینده روشنی برای این کشور به ارمغان خواهد آورد.
به گزارش خبرآنلاین، گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد عراق نخستین کشور خاورمیانه ای تولیدکننده نفت است که با پیشنهاد تخفیف 2 تا 4 دلار به ازای هر بشکه نفت نسبت به نفت اورال روسیه، پیشتاز عرضه آن به لهستان بوده است. سیاست های تخفیفی نفت صادراتی عراق توانسته بازار لهستان و نواحی شمال اروپا را از آن خود کند.
ایران تنها 100 هزار بشکه در روز نفت خام ترش (سولفوردار) به ترکیه صادر می کند. این در حالی است که عراق با هدف قرار دادن مشتریان نفتی سابق ایران، قصد دارد بزرگترین تامین کننده نفت خام اروپا شود. عراق به کشورهای هلند، آلمان و لهستان صادرات نفتی دارد و در ماه های جولای و آگوست 2015 در حدود 17 درصد از سهم بازار تقاضای نفت اروپا را با عرضه یک میلیون بشکه در روز به این قاره، تامین کرده است.
موسسه آمریکایی مشاوره انرژی با ارزیابی وضعیت میادین نفتی ایران و نیز ذخایر بالادستی نفت ایران، به بررسی میزان تاثیر سناریوهای مختلف بعد از برداشته شدن تحریم های ایران در یک توافق احتمالی هسته ای پرداخته است. براساس این گزارش، تولید فعلی نفت ایران به حدود 2.9 بشکه در روز نفت خام رسیده است. انتظار می رود تا سال 2020 و با تکمیل توسعه میدان نفتی غرب کارون، 650 تا 700 هزار بشکه دیگر به تولید نفت ایران افزوده شود.
ایران برای رسیدن به این سطح از تولید تا سال 2020 به 70 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد؛ ضمن این که برای افزایش تولید در غرب کارون به 20 میلیارد دلار سرمایه دیگر نیاز است که ظاهرا از محل صندوق توسعه ملی تامین خواهد شد.
کاهش کنونی قیمت تنها به دلیل آثار روانی بازگشت ایران به بازار و انتظار افزایش تولید نفت ایران نیست، بلکه به این دلیل است که ایران حدود 36 تا 37 میلیون بشکه نفت ذخیره شده شناور دارد که می تواند آن را به سرعت وارد بازار کند. ولی در بلندمدت نمی توان انتظار داشت که افزایش تولید نفت ایران، اثر زیادی بر قیمت های بازار داشته باشد.
با این حال، افزایش بیش از 300 هزار بشکه در روز و متوسط تولید روزانه بیش از 3 میلیون بشکه نفت عراق در سال 2014 ، حاکی از اهمیت طرح های توسعه ای در این کشور است. در ارزیابی های جدید، تولید نفت خام عراق تا سال 2020 در حدود 4.6 تا 4.7 میلیون بشکه در روز برآورد شده که در مقایسه با برآوردهای اولیه تعدیل یافته است.
در پیش بینی های قبلی میزان تولید نفت عراق برای سال 2020 در حدود 7.1 میلیون بشکه در روز و تا سال 2035 به 8.3 میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شده بود. با این حال، حتی اگر در آینده ای نزدیک امنیت در عراق ایجاد شود، صنعت نفت این کشور تا رسیدن به مرحله ای که بتواند پیشرفت را از سر گیرد، با موانع بسیاری روبه رو خواهد بود. یکی از چالش های مهم عبارتند از: نحوه تعیین سیاست های نفتی جدید و نقشی که وزارت نفت و شرکت های نفتی دولتی منطقه ای عراق، بخش خصوصی عراق و شرکت های نفتی بین المللی ایفا میکنند. بنابراین، رشد صنعت نفت عراق با توجه به وفور نفت و هزینه های پایین، منوط به به کارگیری سیاست نفتی متعادل در چارچوب یک فضای دمکراتیک و شرایط باثبات سیاسی و اقتصادی، صلح و امنیت است.
لزوم داشتن استراتژی های مشخص در برداشت صیانتی به ویژه در میادین مشترک نفتی ایران و عراق برای هر دو کشور نظیر یکپارچه سازی توسعه، تولید و بهره برداری از میادین مشترک بسیار مهم است و لازم به داشتن استراتژی های مشخصی توسط طرفین است.
با توجه به برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت عراق به عنوان رقیب نفتی ایران در اوپک لازم است با مطالعه و مدیریت مثمرثمرتری به توسعه میادین مشترک با عراق پرداخت. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که 50 تا 75 درصد از افزایش تولید نفت ایران در دوره پسابرجام در بخش میعانات گازی و نفت سنگین خواهد بود. این درحالی است که اعمال سیاست های تخفیفی عراق باعث شده نفت صادراتی این کشور قاره اروپا را فرا گیرد؛ به ویژه این نفت در لهستان بسیار طرفدار دارد.
در صورت مدیریت بهینه منابع انسانی و برنامه ریزی موثر، ایران قادر خواهد بود تا سال 2020 سقف تولید نفت خود را به بیش از 4 میلیون بشکه در روز برساند. دست اندرکاران صنعت نفت نگران دست اندازی شرکت های بین المللی نفتی به منابع و ذخایر کشور هستند، بنابراین تصمیم گیری درست در مورد برداشت صیانتی از مخازن و توجه به رویکردهای کشورهای رقیب در بازارهای جهانی نفت بسیار مهم و ضروری است.
از سوی دیگر ترتیبات مالی قراردادهای خدماتی عراق برای شرکت های بین المللی نفتی جذابیت دارد و ترتیبات مالی قراردادهای مذکور ساده تر است و پیمانکار را در سود پروژه شریک می کند که این امر می تواند انگیزه فراوانی برای شرکت های بین المللی نفتی بوده و در جذب این شرکت ها برای سرمایه گذاری و فعالیت در صنعت نفت و گاز آن کشور تاثیر به سزایی داشته باشد.