توافق ایران چه معنایی برای هند دارد؟
اقتصاد ایرانی: اوایل ماه جاری آمریکا با ایران به یک توافق تاریخی دست یافت که هدف آن محدود کردن برنامه هسته ای جنجالی تهران بوده است. این توافق با استقبال دهلی نو روبرو شده و یک مقام هندی این توافق را بهترین قرارداد در دسترس با توجه به واقعیت های موجود ارزیابی کرده است.
توافق ایران چه معنایی برای هند دارد؟
فوری ترین تاثیر توافق نشانگر منافع اقتصادی هند در روابط با ایران است. همکاری انرژی سنگ بنای اصلی روابط تهران و دهلی نو بوده است، با توجه به تقاضای روزافزون تقاضای انرژی هند و عرضه محدود از طریق منابع داخلی. چندی پیش، ایران دومین عرضه کننده بزرگ نفت خام به هند بود و ۱۷ درصد واردات نفت هند را به خود اختصاص داده بود. بسیاری از پالایشگاه های نفت هند منحصرا برای پالایش نفت خام ایران طراحی شده است. رژیم تحریمهای غرب، بخش سودآور نفتی ایران را هدف قرار داده و هند را مجبور کرد تا واردات نفت از ایران را تا حد زیادی کاهش دهد. تا سال گذشته واردات نفت خام از ایران تنها ۶ درصد کل خرید نفت هند را تشکیل می داد. ایران جایگاه خود را به عنوان دومین صادرکننده بزرگ نفت به هند از دست داد و به هفتمین کشور تبدیل شد. این مساله آماده است تا تغییر کند. توافق ایران احتمالا موجب خواهد شد تا هند تجارت دیرینه انرژی با ایران را از سربگیرد، آن هم در شرایطی که تحریمها به تدریج لغو می شود.
گرچه هند پیشرفت زیادی در متنوع کردن منابع انرژی خود به خاطر تحریمهای ایران داشته است ولی تهران می تواند بار دیگر نقش مهمی در محاسبات انرژی هند داشته باشد. از سرگیری فروش نفت به هند قدرت چانه زنی بیشتری را به دهلی نو خواهد داد و این کشور می تواند در خرید نفت از عربستان عراق و کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی چانه زنی بیشتری داشته باشد.
فضای دیپلماتیک ایجاد شده با توافق همچنین موجب می شود تا هند به دنبال فرصت های دیگر سرمایه گذاری و تجارت با ایران باشد. در هفته های پس از دستیابی به توافق، مقام های دهلی نو و تهران تمایل خود را برای توسعه بندر چابهار اعلام کردند. مذاکره بر سر این پروژه طی ده سال گذشته ادامه داشته ولی متوقف شده است. ولی با توجه به چشم انداز توافق هسته ای، تهران و دهلی نو ماه گذشته قراردادی را امضا کردند که بر اساس آن هند ۸ میلیارد دلار در این بندر سرمایه گذاری می کند.
فراتر از پتانسیل اقتصادی، سرمایه گذاری هند در این بندر پیامدهای مهم راهبردی در پی خواهد داشت. توسعه بندر چابهار امکان دسترسی هند به آسیای مرکزی را فراهم می کند و دهلی نو می تواند روابط تجاری و راهبردی با منطقه را توسعه دهد. هند می تواند پاکستان همسایه خود را دور بزند و پروژه زیرساختی بندر گودار را به چالش بکشد.
توافق ایران منافع راهبردی زیادی برای هند در بر خواهد داشت. هند یکی از معدود کشورهای جهان است که روابط چند بعدی با هر یک از طرف های توافق هسته ای دارد: آمریکا، ایران، اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس. دهلی نو جایگاه خوبی دارد تا نفوذ راهبردی خود در منطقه و جهان را گسترش دهد چرا که هر یک از این کشورها به دنبال حمایت دهلی نو برای اجرای توافق هسته ای هستند. دیپلماسی ماهرانه هند لازم خواهد بود تا دهلی نو روابط مختلف را هدایت کرده و منافع گوناگون خود را با هر یک از این کشورها دنبال کند. به طور کلی توافق ایران خبر خوبی برای هند است. اینکه هند تا چه حدی قادر است از فرصت های اقتصادی و راهبردی بالقوه توافق بهره مند شود، تا حد زیادی بستگی به پایبندی ایران به اجرای این توافق خواهد داشت.
منبع: مرکز بلفر
***ترجمه و انتشار مقالات و گزارش های اندیشکده های دنیا از سوی اقتصاد ایرانی لزوما به معنی تایید محتوای آنان نیست و صرفا جهت اطلاع رسانی مخاطبین و کارشناسان صورت میگیرد.
