بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 14 ارديبهشت 1395      12:21

رشد صنعتی و چالش اشتغال در اقتصاد ایران

چالشی که پیش روی اقتصاد ایران قرار دارد، نیاز مبرم به ایجاد مشاغلی است که بتوانند افراد تحصیل‌کرده را جذب کنند و بخش صنعت در این زمینه توانایی بالقوه بالایی دارد.

اقتصاد ایرانی: به طور معمول انتظار بر این است که افزایش رشد اقتصادی بتواند از طریق افزایش تقاضا برای نیروی کار و افزایش استخدام، نرخ بیکاری را کاهش دهد.

به گزارش خبرآنلاین، در ادبیات اقتصادی رابطه بین رشد اقتصادی و نرخ بیکاری به قانون اوکان شهرت دارد. در این خصوص مرکز پژوهش های مجلس در توضیح این قانون نوشته است که در آمریکا به ازای هر ۲.۵ درصد رشد اقتصادی که به مدت یک سال داشته باشد، نرخ بیکاری به میزان یک درصد کاهش می یابد.

براساس این قانون، بین رشد اقتصادی و نرخ بیکاری رابطه ای معکوس وجود دارد. به طور طبیعی انتظار بر این است که با افزایش رشد اقتصادی نیاز بیشتر به نیروی کار و در نهایت میزان استخدام نیروی کار جدید نیز افزایش یابد. با این حال اگر رشد اقتصادی مداوم نباشد، به جای افزایش تعداد نیروی کار شاغل، بنگاه ها معمولا با افزایش ساعات اشتغال نیروی کار موجود، کمبود نیروی کار را جبران می کنند، زیرا تعدیل نیروی کار به دلیل قوانین و مقررات به راحتی امکان پذیر نیست و تعهداتی را برای بنگاه ها ایجاد می کند. از این رو است که تنها در صورتی اشتغال افزایش می یابد که رشد اقتصادی تداوم داشته باشد. به همین دلیل نمی توان هر نوع رشدی را رشد اشتغالزا دانست.

رشد اقتصادی در بخش صنعت و معدن و نرخ بیکاری

اگرچه به لحاظ تئوریک انتظار بر این است که با تحقق رشد اقتصادی نرخ بیکاری کاهش یابد، اما شواهد آماری در ایران نشان می دهند که رشد بخش صنعت و معدن به عنوان بخش راهبردی در اقتصاد ایران با کاهش نرخ بیکاری همراه نبوده است. درواقع با وجود رشد ارزش افزوده بخش صنعت و معدن، روند نرخ بیکاری در اقتصاد ایران که انتظار می رود رابطه معکوسی با رشد بخش صنعت و معدن داشته باشد، چنین رفتاری از خود بروز نداده است. این بدان معنا نیست که هیچ اشتغالی در بخش صنعت و معدن اضافه نشده است، اما این اشتغال به میزانی نبوده است که برای کاهش نرخ بیکاری کافی باشد.

براساس آمارهای مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۸۳ در کارگاه های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر در حدود یک میلیون و ۷۶ هزار نفر به کار اشتغال داشتند، در حالی که در سال ۱۳۹۲ تعداد شاغلان در این بخش به بیش از یک میلیون و ۲۷۹ هزار نفر افزایش یافته است. این بدان معناست که در کل این دوره در مجموع تنها ۲۰۳ هزار نفر به شاغلان صنعتی اضافه شده است که معادل رشد متوسط اشتغال سالانه ۱.۹ درصد است.

به نظر می رسد که این میزان اشتغال جدید به میزانی نبوده است که تاثیر معناداری بر نرخ بیکاری داشته باشد. بنابراین پرسش اساسی این است که چرا رشد صنعتی در ایران نتوانسته است تاثیر معنادار و قابل توجهی بر نرخ بیکاری داشته باشد؟ البته لازم به ذکر است که نرخ بیکاری کل بین سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ و نیز در سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۷ کاهش یافته است، با این حال، آنچه که باید توجه شود این است که کاهش نرخ بیکاری حاصل افزایش اشتغال در همه بخش های اقتصادی اعم از خدمات، کشاورزی و صنایع و معادن و نیز خروج بخشی از نیروی کار از بازار کار به دلایلی مانند بازنشستگی و حتی مهاجرت است. با وجود این، آمار اشتغال در کارگاه های صنعتی نشان می دهد که در مجموع ایجاد شغل در کارگاه های صنعتی در کل این دوره تنها ۲۰۲ هزار نفر بوده است که به هیچ وجه با نیازهای بازار کار کشور تناسب ندارد.

یکی از ویژگی های بازار کار در کشور که باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد، بالا بودن نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی است که افزایش ظرفیت اشتغال در بخش صنعت می تواند تاثیر قابل توجهی در جذب این بخش از نیروی کار داشته باشد. براساس آمار مرکز آمار ایران مبتنی بر سرشماری های عمومی نفوس و مسکن، در سال ۱۳۷۵ نرخ بیکاری دارندگان مدرک دانشگاهی تنها ۳۳.۹ درصد بوده است. در سال ۱۳۸۵ این رقم به بیش از ۲۱ درصد و در سال ۱۳۹۰ به بیش از ۲۰ درصد رسیده است. افزایش پوشش تحصیلات دانشگاهی در کنار جوان بودن بخش بزرگی از جمعیت در این روند تاثیرگذار بوده است.

این موضوع نشان می دهد که چالشی که پیش روی اقتصاد ایران قرار دارد، نیاز مبرم به ایجاد مشاغلی است که بتوانند افراد تحصیل کرده را جذب کنند و بخش صنعت در این زمینه توانایی بالقوه بالایی دارد. با این حال، همان طور که بیان شد، عملکرد اشتغالزایی این بخش به هیچ وجه متناسب با نیاز اقتصاد ایران نبوده است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir