مقایسه اقتصاد ایران و چین با تاکید بر صنعت فولاد

اقتصاد ایرانی: موسسه جهانی «ورلد استیل دینامیکز» در بررسی خود به پیش بینی سازمان توسعه و نوسازی معادن وصنایع معدنی ایران (ایمیدرو) درباره صنعت فولاد استناد کرده است.
به گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، این موسسه تولید جهانی فولاد را یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تن اعلام کرده و به نقل از ایمیدرو نوشته است: اکنون تولید فولاد در ایران ۱۶ میلیون تن است و این میزان بر پایه برنامه ریزی ها تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۴ خورشیدی) به سطح ۵۵ میلیون تن می رسد که در صورت درستی پیش بینی ها، تولید فولاد ایران از نرخ رشد مرکب سالیانه ۱۳.۱ درصدی برخوردار می شود.
این موسسه پیش بینی کرد: تولید فولاد ایران تا سال ۲۰۱۵ میلادی به رقم ۳۶ میلیون تن می رسد که در این صورت رشد ۸.۵ درصدی را تجربه می کند.
این در حالی است که تولید فولاد چین در سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۷۹) نزدیک ۱۲۹ میلیون تن بود که این رقم در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳)، نرخ رشد مرکب سالیانه ۱۱.۲ درصدی را تجربه کرد. بنابراین اکنون سهم صنعت فولاد چین از تولید جهانی به رقم ۵۲ درصد رسیده است و ۶۰ درصد تولید کوره های جهان نیز به این کشور اختصاص دارد.
بر پایه ارزیابی این موسسه، تولید جهانی فولاد در سال ۲۰۲۵ میلادی ممکن است نسبت به سال ۲۰۱۵ بدون تغییر باشد اما بازار صادراتی فولاد از لحاظ قیمت، دست کم در ۶ تا ۱۰ سال آینده رقابتی خواهد بود و فولادسازان ایرانی با دشواری های بسیاری مانند کمبود سرمایه و حاشیه سود پایین روبرویند و به نظر می رسد پیش بینی های صورت گرفته از آمار تولید فولاد کمی دور از ذهن باشد.
به نوشته این موسسه، توسعه اقتصادی ایران در دهه آینده به همراه آنچه در چین در ۱۵ سال گذشته به وقوع پیوسته، بیانگر تئوری اقتصادی «بنیادگرایی سرمایه» است.
مطابق این تئوری مخارج سرمایه ای و ساخت و ساز، محرک رشد اقتصادی تلقی می شوند و همچنین اقتصاد هنگامی با رشد قابل توجهی همراه می شود که سهم سرمایه گذاری در دارایی های ثابت در GDP رو به افزایش نهد و نرخ رشد سالیانه DGP به چهار درصد یا بیشتر بالغ شود.
بر پایه گزارش این موسسه، در ایران کارایی و بهره وری تولید پایین است اما در چین به دلیل وجود گروه های اقتصادی بسیار که بر تولید محصولات مشابه تاکید دارند، بهره وری و فناوری تولید در بخش های تجهیزات الکترونیکی، منسوجات، کالاهای مصرفی و...، بالا ارزیابی می شود.
چین صادرکننده بزرگ محصولات ساخته شده است و صادرات محصولات تولیدی این کشور در سال گذشته میلادی به ۴.۲ تریلیون دلار رسید که این رقم در ایران به استثنای صادرات نفت، کمتر از یکصد میلیارد دلار است.
ایران ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد اما چین نزدیک به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر را در خود جای داده است. نرخ رشد سالیانه جمعیت در ایران ۱.۵ درصد اعلام شده که این نرخ در بزرگ ترین کشور آسیای جنوب شرقی نزدیک به صفر درصد است.
این موسسه در گزارش خود آورده است: به نظر می رسد ایران در مقایسه با چین به طور میانگین استانداردهای به مراتب بالاتری برای زندگی دارد اما چین در حال ایجاد یک امپراتوری استعماری مالی جهانی است و بتازگی نیز بانک توسعه آسیایی* را راه اندازی کرده است.
چین دارای زیرساخت های حمل و نقلی بسیار پیشرفته شامل بزرگراه ها و سیستم های ریلی است. در این کشور، رودخانه ها بویژه دلتای یانگ تسه نقش مهمی را در اقتصاد ایفا می کند. این کشور بندرهایی به مراتب بیشتر از ایران در اختیار دارد و کشتی های زیاد و بزرگ تری با حجم معاملات گسترده تری در آن رفت و آمد دارند.
ایران در پنج سال آینده از تقویت و رشد صادرات خود منتفع نخواهد شد، چون پیش بینی می شود اقتصاد جهانی با نوسان هایی همراه باشد.
شرکت های چینی تا اندازه زیادی به وام های بانکی دسترسی دارند که این امر در مورد ایران چندان زیاد نیست، فولاد سازان چینی سال گذشته میلادی بیش از ۳۰ میلیارد دلار، وام های کوتاه مدت دریافت کرده اند.
به طور کلی می توان گفت وام ها در چین ارزان تر از ایران است. در جمهوری اسلامی نرخ های بهره پایین وجود ندارد و همچنین نرخ پس انداز در این کشور بالا نیست.
چین فاقد بازار سیاه ارز است که بر معاملات تاثیرگذار باشد اما این امر در ایران وجود دارد. سیستم گسترده ای از بانک های دولتی در ایران فعالیت ندارند. همچنین وجوه و جریانات نقدی به منظور حمایت از مخارج سرمایه ای به چشم نمی خورد.
چین سیستم گسترده ای از شرکت های دولتی دارد. تولید ناخالص داخلی چین با سرعت بیشتری در حال رشد است و نرخ تورم سالیانه این کشور بسیار پایین تر از ایران حدود دو تا سه درصد است.
دولت ایران ۲۰ درصد سود به سپرده گذاران پرداخت می کند، بنابراین بسیاری از سپرده گذاران می توانند پول خود را در چهار سال دو برابر نمایند.
مهندسان و شرکت های ساختمانی ایرانی قادرند کارخانه های فولادی را زودتر و با بهای تمام شده پایین تری نسبت به سایر کشورها در غرب بسازند اما سرعت مهندسان چینی بالاتر و بهای تمام شده آنها به مراتب پایین تر است.
تهران و پکن مشکل کمبود آب دارند اما این مشکل در ایران حادتر به نظر می رسد.
چین یک نظام آموزشی بسیار مناسب در سطح محلی دارد اما جمهوری اسلامی ایران فاقد چنین نظام آموزشی است.
تهران هزینه های پایین تر برق و شرایط آب و هوایی به مراتب بهتری از پکن دارد.
مشکلات آلودگی هوا ایران تا اندازه ای کمتر از چین است، در حالی که کنترل های بسیار گسترده ای در زمینه آلودگی آب و هوا بر بسیاری از کارخانه های جدید فولادی در چین اعمال می شود. البته این امر در ایران کمتر به چشم می خورد.
تقریبا هر روز سیاستگذاران ایرانی با دولت ها و شرکت های پیشروی خارجی در موارد متعددی مانند تولید هواپیما سرگرم مذاکره اند که این امر می تواند زمینه ارائه کالا و خدمات را به این کشور فراهم آورد.
به نوشته این گزارش، جمهوری اسلامی دارای موقعیت بهتری از لحاظ صادرات است. در ایران مشکلات مواد مخدر و مشروبات الکلی چندان قابل توجه نیست و خانواده ها از فرزندان خود مراقبت می کنند. همچنین ایران به معنای واقعی کلمه دارای آزادی مذهبی است.
خطر حمله تروریستی در ایران و چین وجود ندارد و به نظر می رسد مردم ایران نیز همانند چین از زندگی خوبی برخوردار باشند.
جمهوری اسلامی از ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی برخوردار است. معادن سنگ آهن با بهای تمام شده پایین و سنگ معدن به طور میانگین با خلوص بالاتر به چشم می خورند.
صنعت فولاد برای دو کشور بسیار مهم تلقی می شود و شرکت ها قادر به نصب آخرین فناوری ها و تولیدات روز جهانی هستند.
قیمت های فولاد در بازار داخلی ایران بسیار بالاتر از چین است و فولادسازان ایرانی با ساختار قیمتگذاری بسیار رقابتی به دردسر نیافته اند که این امر در چین نیز شایع است.
نگاهی به آینده، گویای آن است که تقاضای فولاد در ایران در مقایسه با چین رشد بسیار بیشتری خواهد داشت.
شرکت های فولادی ایران اکنون در موقعیتی قرار دارند که احتمال ادغام آنها با فولادسازان خارجی وجود دارد و این امر در فولادسازان چینی دیده نمی شود.
ایران در مرحله ورود به دوره ای است که با توجه به افزایش فروش نفت خام خود، می تواند در صحنه معاملات بین المللی به طرز چشمگیری ظاهر شود.
«پیتر اف مارکوس» از تحلیلگران برجسته حوزه فولاد، بنیانگذار و مدیرعامل موسسه بین المللی ورلد استیل داینامیکس، بهمن ماه پارسال به تهران آمد و با مقام های وزارت صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران مذاکره کرد.
در آن سفر، وی موقعیت ایران را از نظر رشد تقاضای فولاد در آینده، برای سرمایه گذاری مناسب دانست اما پیش شرط هایی برای تحقق آن اعلام کرد: رشد تقاضای فولاد، دسترسی ارزان به سنگ آهن و معادن زغال سنگ، قیمت تمام شده پایین، شفافیت در معاملات خرید و فروش مواد خام، خدمات و محصولات فولاد و... .
مارکوس پیش بینی کرد پس از لغو تحریم های هسته ای علیه ایران، شرکت های بزرگی مشتاق ورود به بازار ایران خواهند بود.