سیسی با فرصت سر و سامان دادن به اقتصاد مصر چه می کند؟
اقتصاد ایرانی: از زمان سفر اوایل آوریل شاه سعودی به قاهره، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر در حالت کنترل آسیب دیده قرار گرفته است و سعی کرده تا بحران ایجاد شده را توسط دو بیانیه همزمان مهار کند: اینکه مصر حاکمیت دو جزیره خود در دریای سرخ را به عربستان سعودی واگذار می کند و اینکه ریاض بسته کمک اقتصادی بزرگی را به قاهره ارائه خواهد کرد. این اخبار موجب شده تا بسیاری از تحلیلگران به این جمع بندی برسند که سیسی جزایر مصر را فروخته است.
افشای این مساله رسوایی بزرگی بود و موجب برپایی بزرگترین تظاهرات در قاهره طی سالهای اخیر شد به طوری که هزاران نفر خواستار سرنگونی رژیم مصر شدند. در میان تمرکز بر روی جزایر، اهمیت کمک مالی عربستان تا حد زیادی نادیده گرفته شده است. اگر کمک مالی ۲۲ میلیارد دلاری سعودی نبود، مصر در مسیر سقوط اقتصادی قرار می گرفت.
مصر مدتی طولانی است که با چالش های اقتصادی روبرو است، ولی در دو سال گذشته از زمانی که سیسی با کودتای نظامی قدرت را در دست گرفته، وضعیت به طور فزاینده ای بدتر شده است. کاهش درآمد توریسم و کانال سوئز و همین طور ادامه ناآرامی های تروریست های داعش تاثیر منفی زیادی بر اقتصاد مصر داشته است. با کاهش ذخایر خارجی و رسیدن آن به سطح خطرناک، نرخ تورم ۹ درصد در سال و نرخ بیکاری بیش از ۱۳ درصد و کسری بودجه ۱۲ درصدی، دوام دولت سیسی و ثبات مصر به شدت در معرض خطر قرار دارد.
در حالی که او تلاش های هماهنگی برای تشویق سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام داده ولی با مشکلات ساختاری اقتصاد مصر مقابله نکرده است، مهمترین مشکل و چالش نقش بزرگ ارتش در سیستم مالی است، ارتش ۳۰ درصد اقتصاد را در اختیار دارد و یارانه های انرژی و مواد غذایی ۲۰ درصد بودجه سالانه را تشکیل می دهد. این یارانه ها همراه با پرداخت دستمزد ۷ میلیون کارمند و بازپرداخت بدهی ها معادل ۸۰ درصد هزینه های سالیانه دولت را تشکیل می دهد.
هر ۱۹ ثانیه یک نوزاد در مصر متولد می شود و با رشد ۲.۶ درصدی جمعیت این بدان معناست که جمعیت مصر تا سال ۲۰۰۵ دو برابر خواهد شد و به ۱۸۰ میلیون نفر می رسد. حدود نیمی از مردم مصر با درآمد کمتر از ۲ دلار در روز زندگی می کنند.
شرایط در مصر آنقدر بد است که مارس گذشته شریف اسماعیل نخست وزیر مجبور به انتشار گزارش ۲۰۵ صفحه ای در خصوص وضعیت اقتصاد شد.
در شرایطی که خشم مردم نسبت به جزایر همچنان ادامه دارد، کمک مالی عربستان سعودی می تواند سیسی را قادر کند تا شرایط را بهبود بخشد. بسته کمک شامل ۲۰ میلیارد دلار برای خرید پروژه های نفتی عربستان، تامین مالی برای توسعه ظرفیت تولید برق و ۱.۵ میلیارد دلار برای توسعه اقتصادی در شبه جزیره سینا خواهد بود.
این تامین مالی، که ۵ سال آینده را شامل خواهد شد، نمی توانست در شرایط بهتری عرضه شود. در سال ۲۰۱۵ ، یک شرکت ایتالیایی ۳۰۰ تریلیون فوت مکعب ذخایر گازی در ۱۰۰ مایلی سواحل مصر کشف کرد. ارزش این کشف ۱۰۰ میلیارد دلار بوده و طی ۲ تا ۳ سال به بهره برداری خواهد رسید. این یک مزیت بالقوه خوب برای رشد و رونق اقتصادی مصر خواهد بود. تا زمانی که این پروژه به بهره برداری برسد، کمک مالی عربستان می تواند کمک زیادی برای بهبود وضعیت مالی مصر داشته باشد.
مهمتر از این، کمک مالی سعودی یک فرصت را برای سیسی فراهم می کند تا اصلاحات ساختاری را اجرا کند شامل افزایش مالیات بر ثروتمندان، که در شرایط کنونی تنها ۲۲.۵ درصد مالیات می دهند، اجرای مالیات بر ارزش افزوده و کاهش دستمزد بخش دولتی و اجرای قوانین با هدف ارتقای محیط کسب و کار و سرمایه گذاری. دولت اعلام کرده است که یارانه انرژی برای فقرا را سهمیه بندی خواهد کرد، و این هزینه ها را ۴۳ درصد کاهش می دهد. افزایش مالیات و کاهش یارانه انرژی، به قاهره اجازه خواهد داد تا یارانه مواد غذایی را برای افرادی که از افزایش نرخ تورم متضرر شده اند، افزایش دهد. متاسفانه معلوم نیست که آیا مصر از این فرصت استفاده خواهد کرد یا نه. اجرای این تدابیر مستلزم سرمایه سیاسی است که پس از رسوایی واگذاری جزایر این مساله برای سیسی کاهش یافته است. آخرین باری که سیسی پول نقد زیادی در اختیار داشت، به جای اجرای تصمیمات سخت، فرصت تغییرات واقعی در اقتصاد مصر را از دست داد.
واشنگتن و صندوق بین المللی پول در هفته های آتی قصد دارند تا درباره اعطای وام به مصر تصمیم گیری کنند. مصر سابقه طولانی از به تعویق انداختن اصلاحات اقتصادی دارد، ولی این پنجره دارد بسته می شود. حداقل وضعیت مخاطره آمیز اقتصاد عربستان به این معناست که ۲ سال بعد مصر دیگر نمی تواند به عربستان تکیه کند.
با وجود افت وجهه سیاسی رئیس جمهور مصر، وی هنوز قادر است تا در صورت تمرکز و دادن تعهد، سیاست های پیچیده را اجرا کند و تغییر مثبتی را در اقتصاد مصر ایجاد نماید.
منبع: موسسه واشنگتن
