سریعترین بازگشت لوکوموتیو اقتصاد به ریل پیشرفت
اقتصاد ایرانی: صنعت نفت ایران به عنوان لوکوموتیو اقتصاد کشور پارسال در چنین روزهایی آماده پذیرایی از هیئت های بزرگ اروپایی بود که به واسطه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) رهسپار ایران شدند.
به گزارش ایسنا، ٢٣ تیرماه ٩٤ در حالی که ایران و کشورهای عضو گروه ١+٥ خود را برای امضای توافقنامه در وین آماده می کردند در دیگر سوی قاره سبز، آلمان در تدارک سفر به ایران بود تا به محض امضای توافقنامه به عنوان نخستین هیئت اروپایی خود را به ایران برساند، خبر توافق که منتشر شد، زیگمار گابریل، قائم مقام صدر اعظم آلمان در راس یک هیئت ٦٠ نفره عالیرتبه ٢٩ تیرماه ٩٤ وارد تهران شد. درست پنج روز پس از توافق.
لینده، زیمنس، مرسدس، دایملر،باسف، فولکس واگن، جی آی زد (GIZ) و دهها شرکت آلمانی در این هیئت حضور داشتند. نخستین توافق نفتی حاصل شد:
«زیمنس تجهیزات بلوکه شده ایران را آزاد می کند»
نتیجه: تجهیزات بلوکه شده از سوی شرکت آلمانی زیمنس که شامل کمپرسورهای تبریدی، کمپرسورهای تثبیت میعانات گازی، الکترو کمپرسورها، مبدلهای حراراتی که بخش اعظم آن برای میدان گازی پارس جنوبی بود آزاد و توسعه این میدان مشترک جان تازه ای گرفت، همچنین مشکل بیمه هرمس نیز بزودی حل می شود و این بیمه قرار است بار دیگر خدمات بیمه ای به ایران ارائه دهد.
هشت روز پس از ژرمن ها (چهارشنبه، هفتم مردادماه)، لوران فابیوس، وزیر خارجه وقت فرانسه به وزارت نفت آمد، اروپایی ها تشنه تر از کشورهای دیگر برای حضور در صنعت نفت ایران بودند و صنعت نفت ایران خواهان استفاده از فناوری برتر؛ فرانسه و آلمان به عنوان ٢ رقیب سرسخت در قاره سبز برای حضور در ایران هم رقابت می کنند؛ هراس فرانسه از همسایه بزرگتر شرقی خود در تمام طول تاریخ مشهود است و اینک حضور در ایران.
«توتال» پیوند نفتی ایران با فرانسه است که اگرچه در طول تحریم ایران را ترک گفت، اما قدمتی ٢٠ ساله دارد و برای حضور در ایران مصمم تر از دیگر رقیبانش است؛ «باب جدیدی برای توسعه فعالیتهای توتال در توسعه میدانهای نفتی گشوده می شود.»
نتیجه: توتال نخستین شرکت اروپایی بود که برداشت نفت از ایران را آغاز کرد. توافق خرید نفت از ایران در سفر رئیس جمهوری به فرانسه در بهمن ماه پارسال به میزان ١٦٠ هزار بشکه رقم خورد و این شرکت هم اکنون علاقمند به حضور در میدان آزادگان جنوبی است و از این رو قرارداد محرمانگی با این شرکت برای مطالعه این میدان امضا شده است.
پس از آن نوبت رم بود که از غافله عقب نماند، پائولو جنتیلونی، وزیر خارجه ایتالیا؛ نماینده سومین کشور اروپایی است که با وزیر نفت دیدار کرد، آن هم درست یک هفته پس از دیدار با لوران فابیوس یعنی؛ چهارشنبه، ١٤ مردادماه.
وقتی از همکاری نفتی ایران و ایتالیا صحبت می شود ناخواسته ذهن ها به سمت «انی» می رود، شرکت انی ایتالیا تا پیش از افزایش تحریمهای بین المللی، در فاز نخست و دوم طرح توسعه میدان نفتی دارخوین در قالب قراردادهای بیع متقابل مشارکت داشت، تحریم ها آنها را هم رفتنی کرد اگرچه تلاش کردند در دوران تحریم نیز از ایران نفت خریداری کنند. کلاودیو دسکالزی، مدیرعامل انی پس از اجرای برجام چند نوبت با مقامهای ارشد نفت دیدار کرد و اوایل امسال نیز برای حضور در میدانهای نفتی و همکاری با ایران در بخش بالادستی به دیدار زنگنه آمد، «فصل تازه ای از همکاری ایران و ایتالیا شکل می گیرد.
نتیجه: انی، ساراس و ایپلم ایتالیا پس از برجام در فهرست مشتریان نفت ایران قرار گرفتند.
دیدار با هیئتهای خارجی از آسیا گرفته تا اروپا و از آفریقا گرفته تا آمریکای جنوبی درطول این یکسال ادامه یافت، به طوری که در طول یکسال اخیر مدیران صنعت نفت با بیش از ١٥٠ هیئت خارجی دیدار و گفتگو کردند. وزیر نفت تقریبا در همه دیدارها با مقامهای عالیرتبه کشورها چند نکته را بیان و همکاری با شرکتهای خارجی را منوط به اجرای این نکات دانست.
• ایران امروز با ١٢ سال گذشته کاملا متفاوت است و شرکتهای که می خواهند در ایران فعالیت کنند باید به این تغییرات توجه کنند؛ زریا ایران هم اکنون در بسیاری از زمینه ها صاحب فناوری شده است.
• راز موفقیت شرکتهای خارجی که بخواهند در زمینه تجهیزات در ایران کار کنند منوط به مشارکت با شرکتهای ایرانی و دستیابی به بازاری بزرگتر از ایران است.
• شرکتهای ایرانی با فناوری برتر شرکتهای صاحب فناوری و با برندهای شناخته شده می توانند هم برای تامین نیازهای کشور و هم برای صادرات، تجهیزات تولید کنند.
• شرکتهای خارجی تنها به بازار ایران فکر نکنند، بلکه ایران را پایه فعالیتهای منطقه ای خود قرار دهند.
• شرکتهای خارجی می توانند با ثبت شرکت در ایران به نام خود و یا مشارکت با شرکتهای ایرانی از تسهیلات بیشتری برای اجرای پروژه در ایران برخوردار شوند.
• لازمه برقراری هر ارتباطی حمایتهای بانکی و فاینانس بانکهای آن کشور است.
این نکات گاهی در قالب «توصیه» به شرکتهای خارجی عنوان شد و وزیر نفت در گفتگو با هیئتهای مختلف بر برخی نکات همانند استفاده از توان و ظرفیت سازندگان داخلی تاکید بیشتری داشت، ظرفیتی که در سالهای تحریم اجازه نداد صنعت نفت ایران از پای بایستاد.
ماحصل دیدارهایی که به اختصار تشریح شد این شد که با اجرای برجام و حضور شرکتهای خارجی در ایران تاکنون چند یادداشت تفاهم با شرکتهای خارجی امضا شد که برخی از یادداشت تفاهمها در ادامه می آید:
• یادداشت تفاهم بلندمدت وزارت نفت و کره جنوبی در زمینه راهبرد بلندمدت همکاری دو کشور در زمینه نفت و گاز
• یادداشت تفاهم شرکت ملی نفت ایران و شرکت گاز کره جنوبی (کوگس) برای توسعه میدان بلال
• یادداشت تفاهم شرکت ملی صادرات گاز ایران و شرکت گاز کره جنوبی (کوگس)
• یادداشت تفاهم همکاری بلندمدت وزارت نفت و اداره ملی انرژی چین.
• یادداشت تفاهم شرکت ملی نفت ایران، شرکت زیمنس و شرکت توربینهای بخار نفتی ((OTC برای نوسازی تجهیزات و تأسیسات عملیات نفتی و پالایشگاههای نفتی ایران.
• یادداشت تفاهم شرکت ملی نفت ایران و زیمنس برای توسعه کمپرسورها و افزایش ظرفیت تولید شبکه های کنونی.
• یادداشت تفاهم شرکت ملی نفت ایران و شرکت زاروبژنفت روسیه برای مطالعه دو میدان نفتی
• یادداشت تفاهم شرکت ملی نفت ایران با شرکت ویتنرسهال که زیرشاخ شرکت آلمانی باسف است
• یادداشت تفاهم پژوهشگاه صنعت نفت شرکت با آکر سولوشن نروژبرای نوسازی صنعت نفت ایران.
• یادداشت تفاهم شرکت ملی نفت ایران با او ام وی اتریش برای بررسی درباره پروژه هایی در منطقه زاگرس در غرب و میدان فارس در جنوب ایران.
• یادداشت تفاهم شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی با شرکت جی جی سی (JGC) ژاپن برای امکان سنجی پروژه ای برای کاهش هدر رفت نفت در پالایشگاه نفت تهران.
• یادداشت تفاهم شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران با میتسویی ژاپن، سرکوبه اسپانیا و توتال فرانسه.
نهایی شدن مدل جدید قراردادهای نفتی می توانند بسیاری از این یادداشت تفاهم را در بخش بالادستی نفت به قرارداد تبدیل کند، شرکتهای خارجی منتظر تائید این قراردادهای نفتی هستند و بدون شک تا نهایی شدن آن هیچ قراردادی امضا نمی شود.
نباید از نظر دور داشت که صنعت نفت از ٢ جهت دراقتصاد ایران حایز اهمیت است، نخست به عنوان تامین کننده امنیت عرضه انرژی داخلی و دوم سهم بسزایی آن در تامین منابع ارزی مورد نیاز سایر صنایع و بخشهای اقتصادی کشور.
بنابراین این صنعت ارتباط تنگاتنگی با اقتصاد و رفاه مردم و جامعه دارد، لذا گشایش در فضای توسعه صنعت نفت در پساتحریم، بدون شک سبب ارتقای رفاه عمومی جامعه خواهد شد. اجرای برجام علاوه بر دارا بودن آثار و تبعات عمومی، دستاوردهای قابل توجهی نیز برای صنعت نفت و گاز و پتروشیمی کشور به همراه خواهد داشت که برخی در کوتاه مدت و برخی در بلندمدت محقق خواهند شد.
براساس اعلام وزارت نفت، افزایش صادرات نفت خام و فرآورده های نفتی، کاهش هزینه های مرتبط با صادرات نفت خام و فرآورده های نفتی، کاهش هزینه های توسعه و بهره برداری از میدانهای هیدروکربوری، تسهیل در تامین تجهیزات و تکنولوژی مورد نیاز صنعت نفت، دسترسی به بازارهای مالی بین المللی و تسهیل در تامین مالی طرحهای توسعه ای و تسهیل در نقل و انتقالات بانکی در سطح بین المللی دستاوردهای کوتاه مدت برجام در صنعت نفت است.
برجام همچنین همانطور که گفته شد دستاوردهای میان مدت و بلندمدت برای صنعت ایران به همراه خواهد داشت که می توان از ارتقای توان پیمانکاران، سازندگان و تامین کنندگان داخلی در مشارکت با شرکتهای خارجی، گسترش فعالیتهای اکتشافی به منظور افزایش پشتوانه تولید و توسعه منابع نفت و گاز، افزایش ظرفیت تولید صیانتی و ضریب بازیافت از میدانهای نفت و گاز کشور، توسعه و بهره برداری حداکثری از میدانهای مشترک نفت و گاز، جلوگیری از سوزانده شدن گازهای همراه تولیدی از میدانهای نفتی، ایجاد بازار مطمئن و پایدار برای نفت خام ایران، افزایش ظرفیت پالایشی کشور و ارتقاء سطح کیفی محصولات فرآورده های نفتی تولیدی، افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی با تاکید بر تکمیل زنجیره ارزش و تقویت نقش موثر در سازمانهای بین المللی و ارتقای سهم ایران در بازارهای جهانی نفت و گاز نام برد.
بزرگترین تاثیر برجام در صنعت نفتی بی شک، احیای سهم ایران در بازارهای جهانی نفت است که جهانیان از آن به عنوان «سریعترین بازگشت» یاد کردند؛ معجزه برجام.
صادرات نفت ایران از دیماه تا که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) عملیاتی شد تا پایان خردادماه از مرز ٢ میلیون بشکه در روز گذشت؛ تولید نفت در خردادماه به ٣ میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه در روز رسید، تولید میعانات گازی هم تا ٦٠٠ هزار بشکه در روز افزایش یافت و این یعنی؛ برجام نفت را زنده کرد.
