پای همه دلالی‌ها را بریده‌ایم
اقتصاد ایرانی: چندی است شرکت بازرگانی دولتی به عنوان شرکتی که کل مایحتاج عمومی و ذخایر استراتژیک در آن خرید و فروش می شود و گردش مالی بالایی دارد و می تواند محملی باشد که یک دولت را خیلی خوب جلوه بدهد یا یک دولت را تضعیف کند، با هجمه منتقدان دولت مواجه شده است.
به گزارش شرق، حسن عباسی معروفان، عضو موظف هیأت مدیره و معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی از چرایی تمرکز مخالفان بر این شرکت می گوید. به گفته او، این شرکت، یک نقطه استراتژیک برای کشور است و به همین علت تمرکز بر آن نیز زیاد است. وقتی از او درباره وجود داشتن منافع سیاسی یا اقتصادی برخی از این منتقدان در این شرکت می پرسیم، می گوید: «حقیقت این است که ما پای همه دلال ها را از شرکت بازرگانی دولتی بریده ایم. هیچ دلالی اجازه کار کردن در اینجا را ندارد. شاید آنها از قما ش کسانی باشند که ما با آنها برخورد کرده ایم یا دوستان آنها باشند». او تأکید می کند: «باید از این دوستان پرسید دنبال چه هستند؟ ما حاضریم کل هیأت مدیره را به اینها بدهیم... اگر این مخالفان چنین می نویسند که بیایند اینجا را مدیریت کنند، ما حاضریم دو دستی مدیریت را به هر کسی بدهیم که این دوستان تشخیص می دهند. بیایند اینجا را اداره کنند. کسی هم کیسه ای برای این شرکت ندوخته است».
چندی پیش یکی از رسانه های منتقد دولت بار دیگر نامه سازمان بازرسی به وزیر جهاد کشاورزی را که در سال ٩٢، منتشر شده بود، بازنشر کرده بود. به نظر شما چرا برخی مخالفان مدام بر مشکلاتی که در گذشته در شرکت بازرگانی دولتی وجود داشته و به آن رسیدگی شده است، تأکید می کنند؟
با توجه به اینکه شرکت بازرگانی دولتی ایران یک شرکت اجرائی است، قاعدتا عملکردهای اجرائی هم دارد و در سال، دستگاه های نظارتی سؤال و جواب هایی از آن می کنند. وظیفه دستگاه های نظارتی همین است که تمام عملیات، اعم از خریدوفروش ما را بپرسند. اینکه یک شرکت عملیاتی-اجرائی پاسخ سؤالات دستگاه های نظارتی را بدهد، هم یک امر رایج و همیشگی است؛ اما اینکه یک رسانه، نامه ای را که یک شرکت یا یک اداره دولتی به یک دستگاه ناظر به صورت محرمانه می فرستد، منتشر کند، به نظر می رسد با انگیزه ای خاص صورت گرفته باشد. اگر هدف دوستان این است که این رویه اصلاح شود، این شیوه درست نیست. اگر هدف این است که هرازگاهی تذکر داده شود که دولت حواسش باشد که نکاتی را رعایت کند، هم مسئله ای نیست؛ اما اینکه رسانه ای به خودش اجازه دهد هفته ای یک بار به صورت یک الزام درباره یک شرکت دولتی بنویسد، معنی دار است. علاوه بر آنکه بیشتر انتقاداتی که می شود، مربوط به مشکلاتی است که دولت گذشته پدید آورده و دولت کنونی در راستای اصلاح آن برآمده است. بر فرض ماجرای برنج های آلوده را مطرح می کنند. اینجا بحث سیاسی نداریم، بحث اقتصادی داریم. می گوییم کالاهایی را که در دولت قبل بیش از اندازه وارد کشور کرده اند، با دغدغه بیت المال دور نریزیم. سازمان غذا و دارو روی آنها آزمایش می کند و اعلام می کند این برنج ها را می توان مصرف کرد؛ بنابراین ما نیز شش ماه دیگر آنها را تمدید کردیم و فروختیم. ذهن ٨٠ میلیون مصرف کننده را مشوش می کنند تا به چه هدفی برسند؟ اگر دوستان به جای دستگاه های نظارتی، سؤالی از ما دارند و پاسخ می خواهند، رسما نامه بنویسند تا با توجه به اسناد موجود به آنها پاسخ دهیم.
شما به بحث پشت پرده سیاسی ای که وجود دارد اشاره کردید. آیا انگیزه صرفا سیاسی است یا اینکه ممکن است گروه های دارای منافع اقتصادی هم در این میان باشند که از این مسئله استفاده می کنند؟
حقیقت این است که ما پای همه دلال ها را از شرکت بازرگانی دولتی بریده ایم. هیچ دلالی اجازه کار کردن در اینجا را ندارد. شاید آنها از قماش کسانی باشند که ما با آنها برخورد کرده ایم یا دوستان آنها باشند. من شخصا آدمی سیاسی نیستم و تجارت می کنم. از زمانی که در این مجموعه شروع به کار کرده ام، همه فروش ها به صورت شفاف در بورس کالا وجود دارد. تمام خریدهای خارجی در شورای خرید که به وسیله دستگاه های ناظر اداره می شود، انجام می شود. برای همه فرایندهای خریدوفروش، نرخ های مصوب داریم و برای لحظه به لحظه هم پاسخ می دهیم؛ اما در دولت قبلی مدیران چه کار کردند؟ خود دستگاه های ناظر می توانند وارد شوند، بپرسند و جواب بگیرند.
مخالفان تأکید بر رانتی دارند که در این شرکت وجود دارد. پاسخ شما به این مسئله چیست؟
رانت زمانی است که انحصار باشد. وقتی به صورت عمومی اعلام می کنیم چه کالاهایی را در کدام مکان ها می فروشیم و هر کسی می خواهد بخرد و خریداران نیز به راحتی اقلام مورد نیاز خود را می خرند، رانت چه معنایی دارد؟ رانت زمانی است که کالایی را به برخی نفروشیم و به عده ای بدهیم. وقتی ما کالاها را عرضه عمومی می کنیم و هر کسی می تواند بخرد، رانت معنایی ندارد. به اضافه اینکه خرید و فروش این نیست که مثلا امروز کالایی در بازار کمیاب باشد. در دولت گذشته آن قدر برنج وارد کشور کردند و کالا زیاد آورده بودند که برای اینکه نزدیک به تاریخ انقضای آنها بود، به دانشگاه ها، زندان ها و پادگان ها اعلام شد هر چقدر برنج می خواهید، با نرخ دولتی بخرید. در این صورت، رانت به چه معنایی است؟ اگر کسی در آن تاریخ آمده و به او کالایی را نداده ایم و به افراد خاص داده ایم، رانت معنا دارد. اگر امروز کالایی کمیاب را به کسی دادیم و به کسی ندادیم، اسمش رانت است؛ در حالی که هیچ رانتی در اینجا به هیچ کسی داده نشده است.
در دولت گذشته چنین بود و در دولت یازدهم جلوی آن گرفته شد؟
بله، همین طور است.
شرکت بازرگانی دولتی همیشه خیلی مطرح بوده است. خودتان هم اشاره کردید روی این شرکت به شدت تمرکز می شود. فکر می کنید علت تمرکز روی این شرکت به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکت های دولتی با گردش مالی بالا، چیست؟
باید از کسی که روی این شرکت تمرکز کرده، بپرسید علت چیست. اگر این مخالفان چنین می نویسند که بیایند اینجا را مدیریت کنند، ما حاضریم دودستی مدیریت را به هر کسی بدهیم که این دوستان تشخیص می دهند. بیایند اینجا را اداره کنند. کسی هم کیسه ای برای این شرکت ندوخته است.
شما چه فکر می کنید؟ آیا به علت گردش مالی بالاست؟
بله، این شرکت گردش مالی بالایی دارد. کل مایحتاج عمومی و ذخایر استراتژیک، در این شرکت خرید و فروش می شود. بالاخره اینجا می تواند محملی باشد که یک دولت را خیلی خوب جلوه بدهد یا یک دولت را تضعیف کند. این شرکت، یک نقطه استراتژیک برای کشور است. باید از این دوستان پرسید دنبال چه هستند؟ ما حاضریم کل هیأت مدیره را به اینها بدهیم.
گردش مالی شرکت چقدر است؟ می گویند حدود یک دهم نقدینگی در کشور است؟
این را نمی دانم؛ اما فقط یک قلم کالای گندم تضمینی که امسال از کشاورزان در این شرکت خریده ایم، حدود ٢١٤ هزار میلیارد تومان است. اگر اینها را دوباره به کارخانه های آرد بفروشیم، به همین میزان، گردش مالی داریم. برنج، شکر و بقیه اقلام هم هست. شاید بالای ٥٠ تا ٦٠ هزار میلیارد تومان در مجموع گردش مالی در سال داشته باشیم.
همیشه مطرح می شد این شرکت حیاط خلوت دولت است؛ مانند شستا که این حرف ها درباره آن زده می شود. شرکت بازرگانی هم به دلیل اینکه دخل وخرج و گردش مالی بالایی دارد، ممکن است نگاه حیاط خلوت به آن وجود داشته باشد؟
به قول معروف در خانه قاضی گردو زیاد است، اما هر کدام حساب وکتاب دارد. حیاط خلوت اگر به معنی این باشد که خلوت باشد و کسی کارها را نبیند، شرکت بازرگانی دولتی، این طور نیست. همه دستگاه های نظارتی کشور اینجا مستقر هستند و دفتر و نیرو دارند. خریدوفروش ها را ضبط و بررسی می کنند. من چنین شرایطی را در اینجا ندیده ام که به آن بشود حیاط خلوت گفت. همه چیز شفاف است و همه حساب وکتابش هم در هر محکمه ای امکان دفاع دارد. اینجا حداقل برای ما در این دولت، حیاط خلوت نبوده است.
در دولت قبل بوده است؟
در دولت قبل، نمی دانم. من قبلا اینجا نبودم و قضاوتی ندارم؛ اما بعید می دانم در دولت قبل هم اینجا حیاط خلوت بوده باشد.
