تاثیر اتحاد مثلث ایران، ترکیه و روسیه بر خاورمیانه جدید

اقتصاد ایرانی: به گزارش مهر به نقل از سایت تحلیلی «اویل پرایس»، محور استراتژیک جدید شکل گرفته در منطقه خاورمیانه می تواند توازن قوا در این منطقه را با تغییرات زیادی روبه رو سازد. آنکارا بعد از شکل گیری کودتای ناکام ۱۶ ژوئیه از روسیه به دلیل سقوط هواپیمای روسی در سال گذشته میلادی عذرخواهی کرد. ایران و روسیه نیز در مقابل، کودتا در ترکیه را محکوم کردند و همبستگی خود با دولت اردوغان را اعلام کردند. این سه کشور در حال حاضر گفت وگوهای جدیدی را در خصوص بحران سوریه آغاز کرده اند که نشان از تلاش های مکرر برای شکل دادن به خاورمیانه جدید، حل بحران سوریه و عراق و از بین بردن خطر داعش در منطقه دارد. این اتحاد قدرتمند درعین حال بین دو کشور بزرگ نفتی و کشوری شکل گرفته که خود را مرکز مهم تبادل انرژی می دانند.

بسیاری از تحلیلگران چرخش ترکیه به سمت مسکو پس از کودتای ناکام ۱۵ ژوئیه را یک ژست عاطفی و یا حداقل نمایشی از سوی دولتی دانستند که اعتقاد داشت ایالات متحده در این کودتا دست داشته است. تعدادی از کارشناسان ترک اما بر این عقیده بودند که گرم شدن روابط بین آنکارا، مسکو و تهران و سرد شدن روابط بین ترکیه، اروپا و آمریکا یک استراتژی به دقت فکر شده از سوی اردوغان بوده است.

خشم ترکیه نسبت به اتحادیه اروپا چیز جدیدی نیست. اردوغان بارها انتقادات خود نسبت به طولانی شدن و کارشکنی برخی اعضای اتحادیه اروپا در پیوستن این کشور به این اتحادیه را اعلام کرده بود. او همچنین موقعیتی جدی در تأثیرگذاری بر سیاست های مهاجرت در اروپا دارد و به نحو مناسبی از این تأثیر کلیدی در جهت منافع خود بهره می برد. اردوغان تلاش کرده است با فاصله گرفتن از اروپا که فرزندش را به پول شویی متهم کرده است روابط نزدیکی با کشورهای شرقی اش برقرار کند و این سیاست را با شعار «باعظمت ساختن دوباره ترکیه» دنبال کرده است. به نظر می رسد سیاست های ترکیه باسیاست های اتحادیه اروپایی همخوانی ندارد و در برخی از موارد نیز ترکیه اصولاً تمایلی به همگام سازی سیاست هایش با اروپا ندارد و مسئله سیاست های مبارزه با تروریسم یکی از این اقدامات است. ترکیه اما به سمت کشورهایی چرخش پیداکرده که آن ها نیز از تحریم های غربی صدمه دیده اند و درعین حال از بزرگ ترین بازارهای نفتی در غرب خاورمیانه هستند.

پروژه جریان ترکی و خاورمیانه جدید

از ماه ژوئن که ترکیه به دلیل ساقط کردن هواپیمای روسی از این کشور عذرخواهی کرد، دو کشور گفت وگوهای خود را بر سر پروژه جریان ترکی (Turkish Stream Project) دوباره از سر گرفتند که باعث انتقال سالانه ۶۳ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از ترکیه می شود. اگر روند اتحاد ترکیه و روسیه شدت بگیرد، اروپا همچنان مجبور خواهد بود به انرژی کشورهاییتکیه کند که دل خوشی از آن ها ندارد و نمی تواند تأثیرگذاری موردنظر خود را بر آن ها داشته باشد. روسیه گاز و نفت دارد، ترکیه خط لوله و تنگه بسفور را دارد که دریای سیاه را به دریای مدیترانه پیوند می دهد و محل خوبی برای ارسال انرژی به سمت اروپا است و در حدود ۳ درصد از تمام نفت جهان به صورت روزانه از این محل صادر می شود.

اضافه کردن ایران به این معادله درواقع کل معادله خاورمیانه را تغییر می دهد چراکه در یک طرف عربستان سعودی و دیگر متحدانش قرار دارند که با ایالات متحده اتحاد قدیمی دارند و در سمت دیگر خاورمیانه ایران، ترکیه، روسیه و بعد از حل بحران، سوریه و عراق قرار دارند که معادلات منطقه ای را به شدت با تغییر مواجه خواهند کرد. در این تصویر به وضوح می توان دید که عربستان سعودی دیگر نمی تواند منافع استراتژیک منطقه را تأمین کند و البته درزمینهٔ بازار انرژی نیز قدرت کمتری برای مداخله و تأثیرگذاری خواهد داشت.

این تصویر را به شدت باید تحت نظر داشت و درباره آن مطالعه کرد. سیاست خارجی پویا است و اولویت ها تغییر می کنند حتی در شرایطی که این شراکت هنوز نهایی نشده نیز تأثیرات آن بر سیاست های منطقه ای این سه کشور به خوبی قابل مشاهده است. بااین حال اگر این تصویر و پازل تکمیل شود، دردسر بیشتری برای برنامه ریزان ژئوپلتیک در غرب ایجاد می شود و درزمینهٔ بازارهای انرژی نیز تغییرات زیادی رخ خواهد داد.