بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 22 آبان 1395      13:15

مخاطرات توسعه بازار بدهی

یک اقتصاددان با برشمردن مخاطرات توسعه بازار بدهی گفت: اوراق‌ بهادار سازی بدهی‌های دولت با عنایت به حجم بالای آن، زمینه‌ساز فشار بیش از پیش بر نرخ بهره خواهد شد.

اقتصاد ایرانی: حسین درودیان در خصوص راه اندازی بازار بدهی گفت: طی چند سال اخیر با رشد بدهی های عمومی دولت، تبدیل این بدهی به اوراق بهادار و فروش در بازار مالی به عنوان راهکاری برای حل و فصل و برون رفت از این مشکل معرفی شده و مکرراً مورد توصیه قرار گرفته است. با وجود این، اوراق بهادار سازی بدهی دولت مخاطراتی جدی نیز دربردارد که نباید از آن غافل بود.

به گزارش مهر، تحلیلگر مسائل اقتصادی افزود: بخش مهمی از مطالب و اظهارات پیرامون اوراق بهادار سازی بدهی های دولت و تعمیق بازار مبادله آن، به ضرورت راه اندازی این بازار و مزایای آن پرداخته است؛ صرف نظر از اینکه استدلالهای موید این اقدام چیست و تا چه اندازه درست است، می توان دو خطر جدی برای این اقدام برشمرد؛ به این معنا که یکی از این تهدیدات در کوتاه مدت و به طور فوری، اقتصاد ایران را تحت الشعاع قرار داده و دیگری در بلندمدت اثرات منفی خود را بروز خواهد داد.

وی تصریح کرد: مهمترین خطر دامن زدن به اوراق بهادار سازی بدهی های دولت در کوتاه مدت، تأثیر این اقدام بر افزایش نرخ بهره بازاری است. در ادبیات اقتصاد کلان، این موضوع به عنوان حقیقتی آشکار، پذیرفته شده است که انتشار اوراق قرضه توسط دولت اقدامی در جهت افزایش نرخ بهره است؛ البته علت این موضوع این است که انتشار اوراق قرضه جدید باعث افزایش در عرضه اوراق و بر هم خوردن تعادل بازار اوراق به صورت کاهش قیمت آن خواهد شد. از آنجا که نرخ بهره رابطه عکسی با قیمت اوراق دارد، کاهش قیمت اوراق قرضه به منزلۀ افزایش نرخ بهره خواهد بود.

به گفته درودیان، این موضوع را می توان به صورت ساده تر و ملموس تری نیز درک کرد؛ یعنی زمانی که دولت اوراق قرضۀ جدید منتشر می کند، برای اینکه این اوراق در برابر گزینه های در دسترس موجود همچون سپردۀ بلندمدت بانکی، قابل فروش شده و متقاضی پیدا کند، باید نرخ بهرۀ بهتری نسبت به اوراق موجود در بازار پیشنهاد دهد؛ در غیر این صورت دلیلی ندارد صاحبان سرمایۀ نقدی، دست از نگهداری دارایی مالی موجود کشیده و خریدار اوراق بدهی دولت شوند.

وی اظهار داشت: این حقیقت از این زاویه نیز قابل فهم است که افزایش در میزان استقراض و تمایل به تأمین مالی از بازار، به ویژه از سوی یک عامل بزرگ و دارای حجم بالای استقراض مانند دولت، روی نرخ های بهره، فشاری در جهت افزایش می گذارد؛ چراکه فشار تقاضای جدیدی برای منابع مالی بوجود می آورد؛ در عین حال کافی است توجه کنیم که صحیح ترین تبیین از بالابودن نرخ بهره در سیستم بانکی کشور، رقابت بانکها بر سر جذب منابع است که این رقابت فی نفسه فشار بر نرخ بهره، که اهرم این رقابت است، را افزایش می دهد.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: در این میان اگر عامل دیگری به نام دولت با حجم بالای تمایل به استقراض نیز، به این رقابت سهمگین و مخرب وارد شده و او نیز مدعی فروش اوراق بدهی و جذب منابع شود، در حالی که سپرده گذاری بانکی نیز ماهیتاً همان فروش اوراق بدهی توسط ناشر یا بدهکار (بانک) به دارندۀ سرمایه است؛ ضمن اینکه اوراق بهادار سازی بدهی های دولت با عنایت به حجم بالای آن، زمینه ساز فشار بیش از پیش بر نرخ بهره خواهد شد و به این مشکل غامض اقتصاد کشور دامن خواهد زد.

درودیان با اشاره به اینکه در کشورهای پیشرفته، در شرایط رکودی، دولت اقدام به اتخاذ سیاستهای تسهیل پولی و تزریق منابع نقد و خارج کردن اوراق مالی از دست مردم با هدف افزایش در عرضۀ وجوه نقد و کاهش نرخ بهره می کند، اظهار داشت: این سیاست به «تسهیل مقداری» مشهور است؛ در حالی که اوراق بهادار سازی بدهی دولت، رویه ای معکوس را در پیش گرفته و به شدت با شرایط رکودی و بالابودن نرخ بهره بانکی در کشور نامتناسب است؛ اما تهدید بلندمدت این اقدام، تشدید بدهکاری دولت است.

وی با بیان اینکه، تبدیل بدهی های دولت به اوراق بهادار در مقیاس وسیع، خود عاملی در جهت فشار بیشتر آتی بر هزینه ها است؛ تاکید کرد: فروش اوراق بدهی دولت در بازار مالی در شرایط کنونی به وضع نرخ هایی بیش از ۲۰ درصد روی این اوراق منجر خواهد شد؛ این در شرایطی است که محاسبات و نتایج حاصل از فروش اوراق خزانۀ اسلامی در فرابورس در سال گذشته، حاکی از آن است که نرخ مؤثر این اوراق بین ۲۴ تا ۲۶ درصد بوده است؛ بنابراین طبیعی است که در فروش اوراق بدهی دولت، بالاترین نرخ های موجود سپرده در سیستم بانکی به عنوان هزینۀ فرصت انتشار اوراق بدهی عمل خواهد کرد و لذا دولت باید نرخ های این چنینی بر اوراق بدهی خود وضع کند.

درودیان گفت: در این شرایط انتشار اوراق بدهی خود یک منبع جدید برای افزایش هزینۀ دولت و فشار بر مالیه دولت به وجود می آورد و آن لزوم پرداخت بهرۀ بالا برای اوراق پیش تر منتشر شده است؛ در حقیقت این اقدام نه تنها مشکل را حل نخواهد کرد، بلکه با توجه به نرخ های بهرۀ موجود، به فاصله حدود ۴ سال انباره بدهی دولت دو برابر خواهد شد.

این اقتصاددان معتقد است که با این وصف، راه اندازی بازار برای اوراق بدهی دولت حکم یک بازی پونزی (پرداخت بدهی قبلی با استقراض جدید) را خواهد داشت، اما نوعی از بازی پونزی که هر چه می گذرد، بر حجم بدهی به سبب لزوم بازپرداخت بهره افزوده می شود. بنابر این، تاکید بر آن است که دولت برای حل و فصل معضل بدهی های انباشتۀ خود، به جای مسیر اوراق بهادار سازی بدهی ها، راهکارهایی دیگر را در پیش گیرد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir